Vũ khí quan trọng giúp các nước đi đầu đối phó biến chủng Delta

Mỹ có năng lực giải trình tự gen virus rất lớn, nhưng các rào cản về kinh phí và điều phối đang kìm hãm.

Theo Financial Times, Giải trình tự gene là vũ khí quan trọng giúp giới chức y tế công cộng ở những nước đi đầu trong tiêm chủng theo dõi các biến chủng và đối phó tốt hơn với biến chủng Delta.

Mỹ tụt hậu về việc giải mã trình tự gen virus Corona so với các quốc gia có thu nhập cao khác. Ảnh: GISAID.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ đang gây trở ngại cho nỗ lực giải trình tự gene virus để có thể theo dõi biến chủng Delta và biến chủng tương lai tiềm tàng.

Giải trình tự gene là một vũ khí quan trọng giúp các quan chức y tế công cộng theo dõi các biến chủng cũng như hiệu quả của vaccine chống lại các chủng virus SAR-CoV-2 mới.

Tuy nhiên, hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ lại đang gặp khó khăn trong việc chia sẻ dữ liệu. Do hệ thống này được vận hành thông qua kết hợp giữa lĩnh vực y tế tư nhân và công cộng. Điều này dẫn đến việc năng lực giải trình gene của Mỹ tụt hậu so với các quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng cao.

Nhiều nước đi trước Mỹ

Giám đốc Giám sát bộ gene mầm bệnh Bronwyn MacInnis tại Viện Broad ở Massachusetts cho biết: “Nước Anh đã thực sự đi trước trong lĩnh vực này từ rất sớm. Ngược lại, Mỹ không ưu tiên giải trình tự gene cho đến khi mối đe dọa của các biến chủng xuất hiện vào đầu năm nay".

Sử dụng trình tự bộ gen, các nhà nghiên cứu có thể suy ra mối quan hệ tiến hóa giữa các phiên bản khác nhau của virus, giúp theo dõi nguồn gốc và sự lây lan của các biến thể mới cũng như nơi bắt đầu đại dịch. Ảnh: Knowable Magazine.

Trong 30 ngày qua, Mỹ đã giải trình tự 2,8% các ca dương tính với COVID-19 và chia sẻ số dữ liệu này với GISAID, cơ sở dữ liệu gene hàng đầu thế giới. Trong khi đó, Anh và Israel, những quốc gia với tỉ lệ tiêm chủng cao tương tự Mỹ, có giải kết quả trình tự gene và chia sẻ dữ liệu cao gấp 3 lần: lần lượt là 9,3% và 8,5%.

Mỹ cũng mất hơn 2 tuần để thêm dữ liệu vào GISAID, so với 9 ngày đối với nước Anh và 12 ngày đối với Israel.

“Đây vẫn là một thách thức về mặt hậu cần. Với quá nhiều địa điểm và phương thức xét nghiệm khác nhau, thật khó để lấy được các trình tự gene”, Phó chủ tịch Will Lee tại công ty gene có hợp đồng với Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ đã hợp tác với các công ty cung cấp dịch vụ phòng thí nghiệm lâm sàng và phòng thí nghiệm đại học để mở rộng quy mô và tăng khả năng giải trình tự gene trong nước.

“Với chiến lược giám sát hiện tại của chúng tôi, CDC tin rằng các biến chủng mới và đang phát triển sẽ được phát hiện tốt trước khi lan rộng”, trung tâm này cho biết.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng cơ sở hạ tầng để giải trình tự gene ở Mỹ vẫn còn chậm chạp và quan liêu.

Những rào cản

Ông Arthur Reingold, Trưởng khoa Dịch tễ học tại đại học Berkeley Public Health cho biết: sự đứt đoạn từ khâu xét nghiệm đến giải trình tự là “lý do chính” tại sao Mỹ giải trình tự virus chậm hơn Anh.

“Nếu có dịch vụ y tế quốc gia và các phòng thí nghiệm đi kèm, người ta có thể sắp xếp mọi người làm việc một cách chặt chẽ hơn hẳn so với việc tổ chức nhiều nhà cung cấp dịch vụ y tế và phòng thí nghiệm khác nhau. Nếu làm vậy, tổng hợp dữ liệu sẽ khó hơn rất nhiều”, ông Arthur Reingold nói.

Các nhà nghiên cứu giải nén các mẫu SARS-CoV-2 để giải trình tự bộ gen tại Đại học Duke ở Durham, Bắc Carolina. Ảnh: The New York Times.

Bà MacInnis từ Viện Broad cho biết: “Chúng ta chắc chắn có khả năng giải trình tự và không thiếu các xét nghiệm dương tính xuyên suốt đại dịch. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất để thu hẹp khoảng cách với các quốc gia khác là khó khăn trong việc đưa các kết quả xét nghiệm dương tính đến các địa điểm giải trình tự”.

Bên cạnh đó, mỗi bang của Mỹ lại có các quy tắc chia sẻ thông tin khác nhau. Điều này đang cản trở nỗ lực xây dựng một bức tranh thống nhất về cách thức và vị trí các biến chủng mới xuất hiện. Cụ thể, một số bang và sở y tế không sẵn lòng chia sẻ vị trí cụ thể hoặc thông tin chi tiết, chẳng hạn như không nói rõ liệu một cá nhân có kết quả xét nghiệm dương tính đã được tiêm phòng hay chưa.

“Ở mỗi khâu lại có những quy định được đưa ra nhằm bảo vệ quyền riêng tư. Chính điều này có thể ngăn cản việc chia sẻ thông tin nhanh chóng mà chúng ta đang cần”, Giáo sư Thomas Friedrich tại Đại học Wisconsin-Madison, nơi đang giải trình tự gene SAR-CoV-2, cho biết.

Từ đầu năm 2021, Tổ chức Y tế Thế giới đã kêu gọi tất cả các quốc gia tăng cường giải trình tự bộ gen virus SAR-CoV-2 để ngăn chặn các biến chủng mới xuất hiện.

Có thể bạn quan tâm:

Khủng hoảng COVID-19, số ca tử vong ở Nga cao kỷ lục