Trump suýt rút khỏi NAFTA: Nông dân Mỹ "kêu trời"

Kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) được ký kết vào năm 1994, hoạt động tự do giao thương thực phẩm giữa Hoa Kỳ, Canada và Mexico đã giúp các siêu thị ở Bắc Mỹ luôn đầy ắp các loại sản vật.

Thế nhưng, hiệp định này đã suýt nữa bị sụp đổ, nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump không đổi ý giờ chót vào hôm thứ Năm 27/4 vừa qua.

Đúng ra vào hôm 29/4 tới đây, đúng 100 ngày sau khi ông Trump nhậm chức, thì ông sẽ ký một luật khởi động tiến trình rút nước Mỹ ra khỏi NAFTA. Nhưng may mắn thay, Trump đã đổi ý vào giờ chót. Trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Năm, Trump cho biết: "Tôi đã rất sẵn sàng hủy bỏ NAFTA. Tôi rất mong chờ việc đó, và tôi sắp sửa làm chuyện đó".

Sau khi có tin là Trump muốn rút khỏi NAFTA vào hôm 26/4, Nhà Trắng đã nhanh chóng nhận nhiều chỉ trích, kể cả từ các thành viên trong đảng Cộng hòa của ông Trump, những người đã xem việc rút lui khỏi NAFTA là một thảm họa. Tin tức này cũng không được hưởng ứng ở các vùng nông thôn của nước Mỹ, nơi nhiều tổ chức nông nghiệp đã lên tiếng phản đối.

Diễn biến giá của nhiều loại hàng hóa trên thị trường tương lai vào cuối ngày 26/4 đã thể hiện sự phản ứng tức thời từ các hiệp hội nông dân trên toàn nước Mỹ, khi nhiều loại hàng hóa quan trọng đồng loạt giảm giá. Phản ứng này là rất đáng chú ý, vì những nơi này đã đóng góp phần lớn phiếu bầu giúp ông Trump bước vào Nhà Trắng.

Được biệt, kế hoạch rút khỏi NAFTA của Trump đã bị rút lại do sự phản đối từ chính các thành viên trong nội các của ông. Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross và Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue đã thuyết phục Trump từ bỏ ý định này. Perdue thậm chí còn trình ra cả một bản đồ cho thấy những nơi bị thiệt hại nặng nhất từ việc rút khỏi NAFTA cũng chính là những nơi đã ủng hộ Trump nhiệt tình nhất trong cuộc bầu cử hồi tháng 11 năm ngoái.

Giá Ngô giảm sau khi ông Trump tiết lộ kế hoạch của mình. Ảnh: WSJ

Với nông dân Hoa Kỳ, rõ ràng Canada và Mexico không phải là những thị trường nhỏ. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, vào năm 2016, Hoa Kỳ đã xuất khẩu một lượng bắp trị giá 144 triệu USD vào Canada và gần 2,6 tỷ USD vào Mexico.

Nếu chính quyền Trump thực hiện kế hoạch rút khỏi NAFTA, nó sẽ không khác gì một sự phản bội đối với những người nông dân Mỹ, những người đã góp phần lớn giúp ông Trump trở thành tổng thống.

Hiệp hội Người trồng Ngô Quốc gia nói với ông Trump: "Ngài Tổng thống, các nông dân trồng ngô của Hoa Kỳ đã giúp ngài đắc cử. Rút khỏi NAFTA sẽ là tai hoạ cho nền nông nghiệp của Mỹ. Chúng ta không thể gián đoạn thương mại với hai đối tác hàng đầu và các đồng minh của chúng ta. Quyết định này sẽ khiến các nông dân và những người chăn nuôi của Mỹ phải trả giá và sẽ không bao giờ hồi phục. "

Vào năm 2016, Mexico đã nhập gần 1,5 tỷ USD đậu nành. Canada đã nhập 116 triệu USD mặt hàng này. Hiệp hội Đậu tương Hoa Kỳ đã ngay lập tức thể hiện sự bất bình của họ khi nó biết kế hoạch của Nhà Trắng.

Giá đậu nành cũng giảm. Ảnh: WSJ

Lời tuyên bố của Hiệp hội Người trồng Ngô cũng nói: "Nói thẳng, đề xuất rút khỏi NAFTA là một ý tưởng tồi tệ, và nó chỉ làm nông dân Mỹ thêm khó khăn hơn trong nỗ lực phục hồi nền kinh tế".

Xuất khẩu lúa mì tới các nước láng giềng cũng đã mang lại nguồn thu nhập quan trọng cho nông dân Mỹ. Năm 2016, Hoa Kỳ đã xuất khẩu gần 760 triệu USD vào lúa mì và bột mì cho Canada. Hơn 704 triệu USD đã được thu về từ việc xuất khẩu hai mặt hàng trên vào thị trường Mexico.

Giá lúa mì cũng giảm mạnh, trước khi bật tăng trở lại. Ảnh: WSJ

Sau khi biết ý định của Trump về NAFTA, Hội đồng Ngũ cốc Hoa Kỳ cũng đã đưa ra một bản tuyên bố tới Nhà Trắng. Bản tuyên bố nói: "Chúng tôi bị sốc và không vui. Mexico và Canada nằm trong số những thị trường xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất và trung thành nhất của chúng tôi, và chúng tôi đã làm việc chặt chẽ với các đối tác ở cả hai nước trong hơn 30 năm nay".

Những người chăn nuôi heo ở Hoa Kỳ đã xuất khẩu hơn 1,1 tỷ USD các sản phẩm thịt lợn đến Mexico vào năm 2016. Và họ cũng đã xuất khẩu hơn 779 triệu USD thịt lợn đến Canada. Liên đoàn Xuất khẩu Thịt Hoa Kỳ dự đoán rằng chính quyền Trump sẽ cố gắng đàm phán lại một phần của NAFTA, nhưng hiệp hội này cho biết họ sẽ tiếp tục ủng hộ hiệp định hiện tại.

Hiệp hội này cũng cho biết thêm: "NAFTA đã mở ra lối thoát cho xuất khẩu thịt đỏ của Mỹ. Rất có thể NAFTA sẽ được tái thương lượng, và lúc đó chúng ta phải tìm cách để duy trì những điều kiện thuận lợi hiện đang được áp dụng cho thịt của Mỹ".

Ngay cả khi ông Trump đã đổi ý và không ký tên vào sắc lệnh rút khỏi NAFTA, thì những hậu quả cũng đã đến. Tháng trước, các quan chức Mexico đã phản ứng với với những đòn thương mại của ông Trump bằng cách bắt đầu đàm phán với các nước Nam Mỹ để tìm kiếm các nguồn hàng hóa khác thay thế. Và Bloomberg đã cho biết Mexico đang đàm phán với New Zealand để nhập các sản phẩm sữa từ nước này. Nếu Trump thực hiện việc đàm phán lại hay rút khỏi NAFTA, những biện pháp giống như Mexico đã làm vừa qua sẽ còn gia tăng trong thời gian tới.

Phát biểu ngày 26/4 tại Diễn đàn Hiệp hội Trang trại, Cựu chủ tịch Liên đoàn Nông Trại Hoa Kì, ông Bob Stallman, đã rất sốc trước những gì Nhà Trắng đang làm.

Ông Stallman nói:"Tôi chưa bao giờ chứng kiến một đàm phán nào mà một quốc gia tới bàn hội nghị và nói, các anh phải làm theo ý chúng tôi, nếu không thì thôi. Nếu chính quyền Trump làm như vậy thì sẽ không có hiệp định nào hết, bởi vì các đối tác sẽ không chấp nhận điều đó. Đơn giản là vậy thôi".

Bá Ước

Nguồn Quartz/WaPo