Chặng đường dài để toàn nước Mỹ chuyển sang dùng xe điện

Để sớm hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, Mỹ cần yêu cầu người dân chuyển hoàn toàn từ xe chạy bằng khí đốt sang xe điện.

Ít hơn 1% trong số 250 triệu ô tô, SUV và xe tải hạng nhẹ lưu thông tại Mỹ là xe chạy bằng điện. Để sớm hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, việc yêu cầu người dân chuyển từ xe chạy bằng khí đốt sang xe điện (EV) là điều bức thiết đối với quốc gia này. Tuy nhiên, việc thay đổi các phương tiện giao thông sẽ là một quá trình dài vì chỉ có khoảng 17 triệu xe ô tô mới được bán ra mỗi năm.

Dự báo trong ngành

Theo phân tích của IHS Markit, phải đến năm 2035, thì doanh số bán ô tô điện mới có thể chiếm khoảng 45%. Với tốc độ này, khoảng một nửa số ô tô trên đường sẽ là xe điện vào năm 2050. Có nhiều ước tính khác nhau xoay quanh doanh số của xe điện vì sự bất định trong tỉ lệ đồng thuận của người dân, giá mua và ưu đãi, cũng như nhiều yếu tố khác.

Mục tiêu của tổng thống Biden

Tổng thống Joe Biden đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là một nửa doanh số bán ô tô mới sẽ là xe chạy bằng điện, pin nhiên liệu hoặc hybrid vào năm 2030. Nếu tất cả xe ô tô bán ra vào năm 2030 là xe điện, xe điện có thể chiếm khoảng 60% -70% số xe ô tô lưu thông trên đường vào năm 2050.

Tổng thống Joe Biden đến phát biểu trong chuyến thăm nhà máy lắp ráp xe điện ZERO của General Motors Factory vào ngày 17 tháng 11 năm 2021, tại Detroit. Ảnh: ASSOCIATED PRESS.

Tổng thống Joe Biden đến phát biểu trong chuyến thăm nhà máy lắp ráp xe điện ZERO của General Motors Factory vào ngày 17/11/2021, tại Detroit. Ảnh: ASSOCIATED PRESS.

Các nhà sản xuất ô tô đang tăng cường sản xuất xe điện và dự kiến sẽ có nhiều mẫu xe mới trong vài năm tới. Tuy nhiên, khoảng một nửa số người trưởng thành biết đến xe điện cho biết khó có khả năng họ sẽ cân nhắc mua một chiếc mới vì những lo ngại như giá mua cao, phạm vi lái xe hạn chế và thiếu cơ sở hạ tầng để sạc xe.

Sử dụng một mô hình về thị trường ô tô Mỹ được miêu tả cách điệu bởi ông David Ross Keith (trợ lý giáo sư ngành hệ thống động lực) và các đồng nghiệp tại MIT, dưới đây là giả thuyết dự đoán về tác động của các chính sách, nhằm khắc phục những lo ngại khi mua xe điện.

Kịch bản 1: Giảm giá ô tô điện

Người mua có thể lựa chọn giữa xe chạy xăng hoặc xe điện. Tuy nhiên, vì công nghệ pin mới nên xe điện có giá cao hơn và yêu cầu cơ sở hạ tầng tiếp nhiên liệu mới. Các nhà hoạch định chính sách quyết định hỗ trợ xe điện mới theo hai cách trong vòng 5 năm đầu tiên, đó là đưa ra ưu đãi mua hàng trị giá 10.000 USD và lắp đặt ít nhất 50.000 trạm sạc.

Trong ví dụ này, một số người mua ô tô mới sẽ quan tâm, nhưng không có đủ ô tô điện được để xây thêm các trạm sạc mang lại lợi nhuận, cũng như không đủ trạm sạc để người lái xe nhận ra lợi ích tiềm năng của việc sở hữu một chiếc ô tô điện.

Kịch bản 2: Nếu có nhiều trạm sạc hơn

Trong trường hợp này, người tiêu dùng vẫn có sự lựa chọn giữa các mẫu xe xăng hoặc điện. Họ cũng nhận được ưu đãi mua hàng 10.000 USD tương tự trong 5 năm. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đã quyết định đầu tư mạnh, lắp đặt 100.000 trạm sạc, hoặc gấp đôi. Trong vòng 5 năm, doanh số bán xe điện tăng như mong đợi. Nhưng sau 10 năm, doanh số bán xe điện sẽ giảm. Một lần nữa, một số trạm sạc không sinh lời bị loại bỏ nhưng nhu cầu sạc lớn hơn do có nhiều xe điện hơn, đồng nghĩa với việc các trạm thu phí khác vẫn có lãi và vẫn tồn tại.

25 năm sau, doanh số bán xe điện tiếp tục tăng trưởng. Với việc ngày càng nhiều ô tô điện trên đường, nhu cầu sử dụng các trạm sạc cao và tổng số trạm cũng tăng theo.

Trong thực tế

Thu nhập của chủ sỡ hữu xe điện hoặc xe hybrid trong năm 2017.

Những kịch bản đơn giản này cho phép ta khám phá những động lực đang diễn ra trong quá trình chuyển đổi nhóm xe ô tô tiêu dùng của Mỹ. Mặc dù ô tô điện đã trở nên phổ biến hơn trong thập kỷ qua, nhưng việc tiếp nhận chúng lại không đồng đều. Những người phê bình các ưu đãi mua hàng, như tín dụng thuế hoặc giảm giá, cho rằng những chính sách này chỉ hỗ trợ những người tiêu dùng đã có đủ khả năng mua một chiếc xe điện mới với chi phí cao. Khoảng 2/3 số hộ gia đình sở hữu xe điện hoặc xe lai sạc điện có thu nhập hơn 100.000 USD.

Trong khi đó, có khoảng 104.000 chốt sạc công cộng ở Mỹ theo báo cáo của Mobilyze.ai, và con số này vẫn là không đủ.

Dự luật cơ sở hạ tầng đã được Quốc hội thông qua vào tháng 11 năm 2021 bao gồm khoản đầu tư 7,5 tỉ USD để lắp đặt nửa triệu trạm sạc mới trên khắp nước Mỹ. Dự luật này có thể là bước ngoặt trong việc triển khai xe điện ở Mỹ. Có khoảng 18,5 xe điện cho mỗi trạm sạc, nhưng các nhà khảo sát quốc tế cho rằng cần ít nhất một trạm sạc tính phí cho mỗi 10-15 xe.

Xe Hybrid thì sao?

Trong khi có rất nhiều cuộc thảo luận từ các nhà sản xuất ô tô về kế hoạch cho một tương lai toàn xe điện, một số nhà sản xuất lớn sẽ tiếp tục sản xuất các mẫu xe hybrid sử dụng ít nhất một phần xăng.

Ví dụ, Toyota dự đoán rằng xe điện sẽ chiếm 70% doanh số bán hàng vào năm 2030 với phần lớn là các mẫu xe hybrid. Honda có kế hoạch đạt được 100% doanh số bán xe không phát thải ở Bắc Mỹ vào năm 2040, mặc dù công ty có kế hoạch bổ sung hệ thống hybrid-điện cho nhiều mẫu xe tại Mỹ hơn trong thời gian tới.

Để xem hybrid sẽ làm chậm quá trình chuyển đổi sang nhóm không phát thải như thế nào, hãy thêm xe hybrid vào mô hình.

Kịch bản 3: Xe chạy xăng, điện và hybrid

Những người mua ô tô mới có nhiều sự lựa chọn hơn trong kịch bản cuối cùng này: ô tô chạy bằng xăng, điện và hybrid. Các nhà hoạch định chính sách vẫn hỗ trợ các ưu đãi như kịch bản trên trong 5 năm, nhưng chỉ áp dụng cho các loại xe chạy hoàn toàn bằng điện, hỗ trợ lắp đặt 100.000 trạm sạc.

Với những tiến bộ trong công nghệ pin mang lại lợi ích cho cả xe điện và xe hybrid, xe hybrid vẫn là lựa chọn phổ biến hơn khi người tiêu dùng không muốn chuyển sang công nghệ điện mới.