Sự phát triển bùng nổ của xe điện đi đôi với bệnh tật tiềm ẩn

Một cuộc điều tra của The Guardian về khai thác niken và ngành công nghiệp xe điện đã tìm thấy bằng chứng cho thấy nguồn nước uống gần một trong những mỏ niken lớn nhất Indonesia đã bị ô nhiễm crom hóa trị sáu (Cr6) ở mức độ không an toàn. Đây là một hóa chất có thể dẫn đến ung thư, mức độ nhiễm trùng phổi của những người sống gần khu mỏ cũng cao.

Những năm gần đây, đã có không ít các công ty chạy đua để giành quyền kiểm soát trữ lượng niken lớn nhất thế giới tại Indonesia. Niken, một thành phần thiết yếu trong pin xe điện (EV), có thể mang lại sự giàu có, chuyển đổi cả một quốc gia mà người nghèo chiếm tới 10,19% do COVID.

Tuy nhiên, những người sống trên đảo Obi xa xôi, nơi gần đây đã trở thành một trong những mỏ niken lớn nhất Indonesia, chỉ muốn có nước sạch và sự an toàn.

Không giống như các khoáng chất khác được sử dụng để cung cấp năng lượng cho xe điện như coban và lithium - những chất có liên quan đến phá hủy môi trường và vi phạm nhân quyền - niken cho đến nay hầu như không được xem xét kỹ lưỡng.

Vị trí làng Kawasi, đảo Obi.

Các công ty khai thác mỏ hoạt động trên đảo Obi cho biết các công trình của họ không đe dọa đến cộng đồng địa phương. Vậy mà ở làng Kawasi, người ta vẫn sợ hãi. 

Một người dân làng, anh Richard, nói rằng kể từ khi mở mỏ, uống nước cũng trở nên nguy hiểm đến tính mạng. Trước khi có mỏ, tuy làng của anh không có điện nhưng họ vẫn sống mà không bất an về nguồn nước. Những người dân trong làng cũng cho rằng kể từ khi mỏ được khai quật, mọi người bắt đầu đổ bệnh.

Trẻ em chơi trên bãi biển Kawasi khi cảng của một công ty khai thác mỏ đang được xây dựng dọc theo bờ biển. Ảnh: The Guardian.

The Guardian đã nhận được thông tin từ phòng khám hộ sinh của làng về hơn 900 trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính có thể gây chết người (ARI), trong số khoảng 4.000 cư dân của Kawasi vào năm 2020. Hơn một nửa số trường hợp được báo cáo là ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi từ bốn tuổi trở xuống.

Theo các quan chức y tế Indonesia, tỷ lệ mắc ARI ở Kawasi chỉ dưới 20% vào năm 2020, so với tỷ lệ trung bình toàn quốc là 9%. Ngoài phòng khám hộ sinh, không có trung tâm y tế địa phương nào đang hoạt động trong làng.

“Sự khác biệt kể từ khi bắt đầu khai thác là rất lớn. Bãi biển lúc đó vẫn sạch sẽ, nước biển không có bùn như thế này và chưa có màu đỏ. Mọi người vẫn đánh bắt cá trước cửa nhà của họ. Xu hướng của các ca ARI cao hơn bắt đầu cùng lúc với việc thăm dò khai thác được triển khai” một y tá sống trong làng từ năm 2009 cho biết.

Một nhân viên mỏ cho xem một bức ảnh niken thô. Ảnh: The Guardian.

Đảo Obi hẻo lánh đến tột cùng, không có gì đáng ngạc nhiên khi đó giờ chả mấy ai đến thăm đảo và trò chuyện cùng người dân. Từ thủ đô Jakarta, du khách phải mất một chuyến bay kéo dài ba tiếng rưỡi, đi thuyền qua đêm và thêm hai giờ trên biển để đến cảng của làng Kawasi.

Những ngôi nhà dựng từ ván ép và ánh đèn đường lẻ tẻ ở Kawasi khác xa sự hào nhoáng của những phòng trưng bày trong thành phố, nơi hoan nghênh du lịch không sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Khi xuống tàu, bạn có thể nghe thấy tiếng kêu cót két và va chạm liên tục của các cần trục đang bận rộn khai khác. Địa điểm trị giá 1 tỉ USD, thuộc sở hữu của Tập đoàn Harita có trụ sở tại Indonesia và Công ty khai thác Lygend của Trung Quốc, đang đào và xử lý niken để sử dụng trong pin EV.

Nhà sản xuất linh kiện pin của Trung Quốc GEM đã ký thỏa thuận mua niken từ công ty PT Halmahera Persada Lygend. GEM cung cấp linh kiện cho nhiều nhà sản xuất pin EV hàng đầu thế giới, bao gồm CATL do Trung Quốc sở hữu, công ty kiểm soát khoảng 30% thị trường pin toàn cầu.

Giá niken bùng nổ và “cuộc chạy đua vũ trang bằng pin” dẫn đến các mỏ khai thác phát triển, nhưng việc giám sát quản lý thì không đi đôi với tốc độ phát triển đó.

Đất và rừng xung quanh Kawasi bị chiếm bởi công ty khai thác. Ảnh: The Guardian.

Chuyên gia khai thác niken người Indonesia, ông Steven Brown, cho biết Chính phủ Indonesia đang cố gắng bỏ qua các nguyên tắc để làm cho ngành công nghiệp hấp dẫn hơn, dễ thu hút đầu tư hơn. Nhưng nếu không có các đánh giá môi trường thích hợp, ngành công nghiệp sẽ mang đến nhiều rủi ro.

Mức chất gây ô nhiễm tối đa được luật pháp Indonesia cho phép là 50 phần tỷ (ppb). Nhưng tại Kawasi, các mẫu nước được thu thập từ một bể nước cách địa điểm khai thác chưa đầy 200 mét nó nồng độ chất gây ung thư Cr6 lên đến 60 ppb.

Cr6 có thể gây tổn thương gan, các vấn đề về sinh sản và gây hại cho sự phát triển khi ăn vào hoặc hít phải. Tiếp xúc lâu dài qua nước uống cũng có thể gây ung thư dạ dày. Cr6 trong nước uống có thể là kết quả của các quá trình công nghiệp.

Một bể nước dân dụng. Ảnh: The Guardian.

Bể nước nơi thu thập các mẫu nước được dân làng khẳng định là nguồn duy nhất mà họ dùng để uống, tắm và rửa rau quả.

Đại diện của Halmahera Persada Lygend cho biết ARI phổ biến ở các nước đang phát triển, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới. Giải pháp duy nhất hiện nay sẽ bao gồm dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ em từ khi chúng còn trong bụng mẹ, vệ sinh đúng cách trong nhà và nâng cao nhận thức thông qua giáo dục.

Các kênh đào do công ty làm để thoát nước và bùn từ các hoạt động khai thác. Con kênh này chạy qua khu dân cư và đổ ra biển. Ảnh: The Guardian.

Trước những cáo buộc về mức độ Cr6 không an toàn, công ty cho biết các cuộc kiểm tra mà họ đã tiến hành trên nước suối của Kawasi từ năm 2013 đến năm 2021 cho thấy nó đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nước do chính phủ đặt ra, với kết quả hàm lượng Cr6 nằm trong khoảng từ 5 đến 40 ppb. Các thử nghiệm của họ cho thấy Cr6 từ hệ thống khai thác không ảnh hưởng đến chất lượng nước của các dòng suối tại Kawasi.

Các mỏ ở Indonesia chỉ được yêu cầu kiểm tra crom (Cr6 và Cr6 +) mỗi tháng một lần và có lẽ vẫn chưa nhận thức đầy đủ về rủi ro.

Halmahera Persada Lygend nói rằng các tác động tích cực và tiêu cực của các dự án của họ đã được đánh giá trong một phân tích tác động môi trường, với sự xem xét và phê duyệt của chính phủ. Dự án cũng được các văn phòng môi trường cấp tỉnh và huyện thường xuyên tiến hành kiểm tra hiện trường, xem xét hoạt động của công ty và lấy mẫu để phân tích khi cần.

Mercedes-Benz cho biết họ đã xem xét các cáo buộc một cách nghiêm túc và đang liên hệ với nhà cung cấp trực tiếp để làm rõ các vấn đề được nêu ra, mặc dù hãng không trực tiếp mua niken.

Có thể bạn quan tâm:
 Giá phân bón tăng cao báo hiệu lạm phát thực phẩm trầm trọng.

Nguồn The Guardian