Hoa hậu H’Hen Niê: “Có sẵn tình yêu, tự cây sẽ kết nối”

Đối với doanh nghiệp, việc trồng cây có thể khiến họ liên tưởng đến những con số giảm phát thải carbon trong bản báo cáo bền vững. Với một số người, việc trồng cây không gắn với những con số mà như gieo trồng những người bạn. Hoa hậu H’Hen Niê, người đã bắt đầu trồng rừng với Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia (Gaia) từ đầu năm 2022, là một trong số đó. Cô chia sẻ với NCĐT về giá trị tinh thần mà cây cối đã mang đến cho cô.

Nhân duyên nào đã đưa Hen đến với việc hợp tác trồng rừng với Gaia?

Trước đó, Hen có một khoảng thời gian tham gia cứu trợ miền Trung. Thấy nơi mình đi, chỗ nào có rừng tự nhiên thì đất rất chắc, còn những chỗ không có cây đều bị sạt lở hết. 

Hen là một con người đến từ Đắk Lắk, có nhiều điều quen thuộc với rừng, với cây nên nhìn những hình ảnh đó thấy rất xót. Trước đó, Hen nghĩ việc trồng rừng rất khó, chắc không có tổ chức nào trồng rừng vì nghĩ rừng là của tự nhiên, họ chỉ khai thác thôi.

Mùa dịch, Hen làm rất nhiều dự án, có nhiều tổ chức khác nhau kết nối với Hen, trong đó có Gen Xanh. Các bạn có kết nối với chị Đỗ Thị Thanh Huyền, người sáng lập Gaia. Gaia đã trồng rừng từ nhiều năm trước, họ tâm huyết trong mỗi hoạt động của mình.

Hen thấy rằng rõ ràng mình vẫn có thể gây thêm rừng, mình vẫn có thể làm giàu rừng, vẫn có thể trồng rừng ở những chỗ mình nghĩ cần rừng mọc ở đó. Và khi tham gia với chị Huyền thì tâm huyết của chị đã làm Hen theo tới hiện tại.

Hen đã đến thăm những cây cổ thụ trong các chuyến trồng rừng. Cảm giác của Hen khi đến thăm cây như thế nào?

Thường buổi sáng mình sẽ đi trồng rừng, còn buổi chiều sẽ đi khám phá, đi “tắm rừng”. Khi đi thăm rừng Xuân Liên ở Thanh Hóa, Hen đã nhìn thấy những cây cổ thụ rất lớn, có cây pơ mu hơn 1.500 năm. Khi được ôm lấy cây, tưởng tượng là cây đã có mặt ở đó hơn 1.500 năm mà mình chỉ mới 30 tuổi thôi, mình có cảm giác được tiếp thêm năng lượng.

Mọi người hay nói với nhau đây là “cụ cây”. Tâm huyết của các anh chị thể hiện qua cách xưng hô, qua hành động của các anh chị khi ở trong rừng rất gần gũi, cảm giác cây như người bạn của mình.

Hen nghe gì về việc chọn giống cây?

Đây là một khái niệm mà Hen rất thích khi nghe nói về đa dạng sinh học. Trong môi trường rừng sẽ có nhiều loại cây khác nhau, sự đa dạng đó giúp cây có sự hỗ trợ, tương trợ nhau để các cây cùng sinh sôi phát triển. Cây tự nhiên hoàn toàn sẽ tốt hơn cây mình trồng. Nhưng các anh chị trong khu bảo tồn cũng nghiên cứu để trồng nhiều loại cây khác nhau phù hợp với khu vực đó. 

Thường buổi sáng mình sẽ đi trồng rừng, còn buổi chiều sẽ đi khám phá, đi “tắm rừng”. Ảnh: Gaia

Có phải hồi nhỏ Hen đã thích cây cối, và đem niềm yêu thích đó đến giờ?

Hồi nhỏ, Hen gần gũi với ông ngoại hơn. Ba mẹ sinh đông anh chị em nên sự quan tâm của ba mẹ dành cho các em nhỏ hơn. Dù gần gũi với ông ngoại nhưng mình không tâm sự được nhiều với ông nên khoảng thời gian đi hái tiêu hay cà phê, cây cối chính là đối tượng mà Hen luôn tâm sự. Giờ mình đã biết khi trồng cây, mình gửi gắm yêu thương thì cây sẽ cảm nhận được điều đó. 

Khi trồng rừng, Hen cũng nhắn nhủ với những cây mình trồng như vậy phải không?

Lúc đầu, Hen cũng tự nói trong lòng suy nghĩ của mình thôi. Nhưng chị Huyền nói có thể nói chuyện với cây, có thể gửi gắm yêu thương, những mong mỏi dành cho cây. Rõ ràng hồi trước mình hay làm chuyện đó mà mình không biết. Khi chị Huyền nói như vậy, trồng cây nào Hen cũng ngồi tâm sự. Và điều kỳ diệu đã diễn ra. Có cây chôm chôm Hen trồng với mẹ tới thời điểm hiện tại vẫn ra rất nhiều trái.

Có một cây dừa, ông hay cậu của Hen trồng, đợi hoài không chịu ra trái. Mọi người trong buôn nói phải lấy váy của phụ nữ mặc lên cho cây và phải khoét một lỗ đút muối vô thì nó sẽ ra trái. Xong Hen lấy trộm váy của mẹ đem cột lên cây dừa, rồi tự lấy chày của ba khoét một lỗ rồi nhét muối. Ngày nào cũng nhét muối, cũng tâm sự rồi ôm cây. Khoảng 1 năm sau cây ra bông nhưng không đậu trái, đến năm tiếp theo mới đậu trái. Đến hiện tại, cũng hơn 20 năm rồi, cây dừa vẫn ra trái hằng năm. Hen làm gì phải đợi ra kết quả mới thôi. 

Hoa hậu H’Hen Niê, chị Đỗ Thị Thanh Huyền (Gaia) cùng các anh chị kiểm lâm. Ảnh: Gaia

Trong những chuyến trồng rừng đó, điều gì để lại cho Hen ấn tượng sâu sắc nhất?

Hen nghĩ tất cả hành động từ mọi người đều làm Hen ấn tượng. Có một lần đi vào Bản Vịn để đi vào rừng, mọi người luôn nghĩ rằng người dân ở đó sẽ chặt phá rừng, họ không yêu thương rừng. Nhưng khi vào đó, những người ở trong bản làm con đường để tất cả mọi người có thể tới thăm. Họ dành rất nhiều tình cảm, họ chia sẻ những kiến thức ở trong rừng. Tự nhiên mình cảm thấy tất cả những gì mình đọc, những thứ người ta viết hoàn toàn không đúng. Mình thấy nhiều bài học đúng là chỉ có trải nghiệm mình mới có suy nghĩ khác.

Rồi thấy các anh chị kiểm lâm mỗi lần đi vào rừng già, có những loại cây non, mầm cây mọc dưới đất, thường các anh chị nhổ và đem về vườn ươm ở trong trang trại. 

Nếu nói về khoảnh khắc cá nhân mình cảm thấy rung động là khoảnh khắc mình lấy cây, bỏ xuống đất, lấp đất rồi nói chuyện với cây. Đó là khoảnh khắc Hen thấy rất hạnh phúc, giống như khi người mẹ sinh con ra!

Bên cạnh các lần trồng rừng, Hen còn có những lần trồng cây với học sinh. Trồng cây với các bạn nhỏ có khác không?

Khi đi trồng rừng thì có cảm giác sâu lắng hơn, tức mình có nhiều suy nghĩ, còn trồng cây với các em học sinh thì vui là chính. Hen tin chắc một điều rằng thế hệ Gen Z sẽ là các bạn sau này nói về môi trường nhiều. Các bạn càng hiểu, càng biết nhiều kiến thức thì các bạn sẽ là người làm, sẽ nhân rộng điều đó ra gia đình, bạn bè, hàng xóm, cho những người xung quanh mình.

Hen sống gần rừng, gần cây, tình yêu rừng đến với Hen một cách tự nhiên. Còn các bạn sống trong thành phố có ít cây, Hen nghĩ làm sao để các bạn yêu cây như mình?
Câu hỏi khó ghê! Đầu tiên Hen nghĩ phải cho các bạn kiến thức, cảm nhận, việc đến thăm một cây cổ thụ hay “tắm rừng” sẽ kích thích tình yêu của các bạn dành cho rừng nhiều hơn. Ví dụ khi đi dã ngoại, giáo viên có thể chia sẻ những kiến thức về tình yêu dành cho cây, sự trân trọng dành cho cây.

Phải cần có thời gian để giúp các em cảm nhận và yêu cây. Nhưng Hen nghĩ nếu là một người đã có sẵn tình yêu với cây thì tự cây sẽ kết nối với người đó.