Người bảo tồn thương hiệu Patek Philippe

Không có nhiều nhà điều hành doanh nghiệp nào có thể "yên thân" khi đứng trước hàng trăm nhà bán lẻ nói rằng không ai cần sản phẩm của mình cả, dù đó là lời nói đùa. Nhưng Patek Philippe không phải là một công ty bình thường. Và những người gìn giữ thương hiệu Patek cũng không phải là những nhà điều hành bình thường - họ là các nghệ nhân.

Hồi tháng 5, Patek Philippe, hãng chế tác đồng hồ tinh xảo nhất thế giới, đã quy tụ 650 nhà bánlẻ đến dự buổi dạ tiệc ở Volkshaus, một dinh thự cổ tại Basel, Thụy Sĩ. Buổi dạ tiệc này được trangtrí giống với Geneva năm 1839 nhằm kỷ niệm 175 năm thành lập Patek.

Các nhân viên phục vụ đều mặc trang phục thời đó. Có hai diễn viên trình diễn một vở kịch ngắnvới lối phục trang giống với những người đã sáng lập nên Patek (là nhà quý tộc Antoine Norbert dePatek và người đồng hương Ba Lan Jean Adrien Philippe).

Trên sân khấu, vị Chủ tịch 44 tuổi Thierry Stern, đời thứ 4 của dòng họ Stern, chủ sở hữu Patek,đã vô cùng xúc động trước không khí buổi tiệc. Ông bày tỏ lòng kính trọng đến với gia đình mình vàlịch sử lâu đời của Patek và dõng dạc tuyên bố: "Tất cả đều là vì đam mê". Rồi ông khiến nhiềungười chưng hửng khi nói rằng: "Không ai cần một chiếc đồng hồ Patek cả".

Chủ tịch Thierry Stern, đời thứ 4 của dòng họ Stern, chủ sở hữu PatekPhilippe.

Câu chuyện những chiếc đồng hồ xa xỉ mang tên Patek

Trong làng đồng hồ xa xỉ của thế giới, Patek là một thương hiệu danh tiếng. Nó là một trong sốrất ít hãng sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ thuộc sở hữu gia đình còn sót lại trong một môi trường cónhiều đối thủ cạnh trạnh.

Patek có thể nói là thương hiệu đồng hồ cao cấp hàng đầu thế giới với doanh thu ước tính đạt 1,2tỉ USD năm ngoái với "thị phần" về độ yêu thích thương hiệu lên tới 23,6% (theo sau làJaeger-LeCoultre và Vacheron Constantin), theo báo cáo trong ngành World Watch Report.

Patek đã làm nên một số đồng hồ đắt nhất, phức tạp nhất và giá trị nhất thế giới. Hãng thườngxuyên phá vỡ mọi kỷ lục về doanh số bán tại các cuộc đấu giá, với chiếc đồng đồ đeo tay đầu tiênđược bán với giá tới 1 triệu USD vào giữa thập niên 1990.

Đến nay, Patek vẫn còn giữ kỷ lục về giá một chiếc đồng hồ được bán ra tại phiên đấu giá - đó làchiếc Graves Supercomplication vào năm 1999, được bán với giá 11 triệu USD.

Sản lượng sản xuất được Patek giới hạn chỉ ở mức 55.000 chiếc đồng hồ mỗi năm, so với khoảng 1,4triệu chiếc/năm của hãng Rolex. Chỉ sản xuất một số lượng hạn chế là chiến lược của Patek nhằm tăngtính độc quyền của thương hiệu.

Những chiếc đồng hồ Patek đúng nghĩa là các kiệt tác về vi cơ khí. Không giống nhiều thương hiệukhác, vốn mua những chi tiết đã làm sẵn, Patek hoàn toàn tự sản xuất và đánh bóng bằng tay tất cảmọi chi tiết nhỏ xíu - tới 15 triệu chi tiết đồng hồ mỗi năm.

Các nghệ nhân sẽ thực hiện khâu tráng men, đính kim cương, đá quý và chạm trổ cho chiếc đồng hồ.Để tạo ra một mặt của chiếc đồng hồ cũng phải mất 4 tháng và phải trải qua 150 quy trình khác nhau.Tính tổng cộng, phải trải qua 1.200 bước mới hoàn tất được một kiệt tác đồng hồ Patek. Mỗi mộtchiếc đều được hoàn thành bằng tay.

Những chủ nhân của đồng hồ Patek đều là những người giàu có, quyền lực và nổi tiếng như Nữ hoàngVictoria, Giáo hoàng Pius IX, Leo Tolstoy, Albert Einstein, Marie Curie và Andy Warhol. Giới doanhnhân cũng rất ưa chuộng Patek.

Những chiếc đồng hồ Patek được thèm muốn nhất là những chiếc thuộc dòng Grand Complication. Mẫuđồng hồ siêu phức tạp này cho thấy tất cả những gì thanh lịch và tinh tế nhất của công nghệ chế tácđồng hồ.

Trong nghệ thuật chế tác đồng hồ, complication là thuật ngữ chỉ tất cả các chức năng khác ngoàichức năng hiển thị giờ, phút và giây. Mỗi một complication là một vũ trụ thu nhỏ cho thấy biểu đồbầu trời, chu kỳ của mặt trăng, đồng hồ đếm ngược…

Càng nhiều complication trong một chiếc đồng hồ thì càng khó chế tạo, thiết kế, lắp ráp. Phứctạp nhất của dòng Grand Complication là complication điểm chuông theo từng phút. Giống như cha vàông của mình, đích thân Thierry phải nghe từng mỗi chiếc đồng hồ điểm chuông để thử âm thanh của nótrước khi cho rời xưởng.

Năm ngoái Patek đã cho ra mắt chiếc đồng hồ đeo tay phức tạp nhất của mình. Đó là chiếcReference 6002, được biết đến nhiều hơn với cái tên Sky Moon Tourbillon. Chiếc đồng hồ này gồm 13complication, tổng cộng sử dụng 686 chi tiết, được bọc bằng vàng trắng 18K, có hai mặt được trangtrí những họa tiết công phu. Giá của nó lên tới 1 triệu USD.

Nhưng không phải có tiền là sắm được một chiếc Grand Complication. Nếu muốn mua, khách hàng phảinộp đơn xin mua và gia đình Stern đích thân duyệt. Điều này một phần là để tránh tình trạng "lướtsóng" những đồng hồ đắt tiền này tại những phiên đấu giá hòng kiếm lời (những ai làm vậy có thể sẽbị Patek từ chối không bán đồng hồ trong tương lai).

Tại các buổi đấu giá, những chiếc đồng hồ Patek được ví như những kiệt tác của danh họa Picasso.John Reardon, người đứng đầu bộ phận đồng hồ của tổ chức đấu giá Christie's, cho biết có hơn 90%chiếc đồng hồ đắt tiền nhất được đấu giá trong những năm gần đây đều là thuộc thương hiệu Patek."Chúng là những kiệt tác thu nhỏ", ông nói.

Tuy nhiên, Patek cũng đang gặp một số thách thức. Doanh số bán các đồng hồ cao cấp Thụy Sĩ đã ởmức cao nhất trong 2 thập niên qua và Patek lại đang thấy mình đứng trước thời khắc khó khăn. Đó làlàm sao để đáp ứng nhu cầu đang tăng cao, nhất là đến từ các khách hàng giàu có mới ở các thịtrường mới nổi như Trung Quốc. Một rắc rối khác là những chiếc Patek gần đây thường xuất hiện trêneBay, đe dọa làm mất đi tính độc quyền của việc sở hữu đồng hồ thương hiệu này.

Thách thức đó chưa đến nỗi khiến Thierry lo ngại như việc tìm kiếm lao động cho công ty mình.Hiện nay, rất khó để tìm một tài năng trẻ sẵn sàng ký hợp đồng học việc nhiều năm tại Patek. "Khôngdễ để nói với một người trẻ rằng anh phải bỏ ra 15 năm học việc mới có thể học được một chút kỹnăng", ông nói.

Công nghệ cũng đang là một mối đe dọa với sự xuất hiện của đồng hồ thông minh, vốn được nhiềungười xem là đối thủ lớn nhất của đồng hồ cơ kể từ sự ra đời của các đồng hồ quartz giá rẻ vào thậpniên 1970. Thế nhưng, hiện tại, Stern không mấy lo ngại vì những kiệt tác đồng hồ cơ vẫn có giá trịriêng của nó.

"Khi iPhone ra mắt, ai cũng bảo tôi là "tiêu anh rồi" nhưng tôi vẫn còn đứng ở đây đấy thôi",ông nói.

Mối duyên của Thierry

Thierry Stern cho biết ông đã thấy được tương lai mình sẽ làm gì từ lúc mới lên 6 tuổi. Lúc đó,ông cảm thấy vô cùng thích thú với hộc bàn chứa đầy đồng hồ quả quýt cổ được tráng men trong mộtchuyến viếng thăm văn phòng của cha mình.

"Lúc đó tôi đã biết mình muốn theo đuổi nghề thiết kế đồng hồ. Tôi cứ luôn nói với cha rằng đâylà điều tôi muốn làm, nhưng ông cũng khăng khăng bảo tôi hãy chờ đến khi tốt nghiệp đã rồi hãyquyết định", Thierry kể.

Theo truyền thống gia đình, Thierry được tặng chiếc Patek đầu tiên vào hôm sinh nhật 18 tuổi. Đólà một chiếc Nautilus thép không gỉ với 2 tông màu vàng. Đó là một cảm giác không thể quên đối vớiông.

"Trước thời điểm đó, bạn có thể nhận thức được thương hiệu và uy tín của thương hiệu, nhưng bạnkhông hiểu được tác phẩm bên trong", ông giải thích.

Sau khi theo học về kinh doanh ở École de Commerce tại Geneva và sau đó được đào tạo tạiWatchmaker School, ngôi trường huyền thoại về sản xuất đồng hồ của thành phố này, Thierry đã về làmtoàn thời gian cho Patek vào năm 1994.

Trong 8 năm, ông đã không ngừng leo lên các vị trí cấp cao hơn. Năm 2006, ở tuổi 36, ông đã đượcđề bạt lên vị trí Phó Chủ tịch của Công ty.

Thierry đã thừa hưởng từ cha và ông mình một công ty hoàn toàn khác hẳn. Khi Philippe đảm tráchnhiệm vụ lèo lái Patek Philippe từ cha mình là ông Henri Stern, Patek chỉ có 150 nhân viên. Con sốnày hiện đã lên tới hơn 2.000. Và cả hai cha con đều đảm nhận cương vị mới đúng vào các giai đoạnkhủng hoảng.

Philippe đảm đương vị trí Chủ tịch trong suốt giai đoạn diễn ra cuộc khủng hoảng đồng hồ quartzcó giá rẻ hơn và chạy bằng điện tử vào thập niên 1970 và hầu như không có ai cho rằng ngành sảnxuất đồng hồ cơ sẽ còn có tương lai. Còn Thierry đảm đương trọng trách mới từ cha mình vào tháng8/2009 khi nền kinh tế toàn cầu đang chìm sâu trong cuộc khủng hoảng tài chính.

Thierry cho biết hoạt động kinh doanh đã giảm tới 50% vào năm đó tại những thị trường bị tácđộng mạnh như Bắc Mỹ. Ông đã phải bỏ ra 6 tuần bay khắp nước Mỹ, viếng thăm hơn 100 nhà bán lẻ, đảmbảo với họ rằng Công ty sẽ hỗ trợ họ.

"Tôi không bỏ rơi họ chỉ vì họ không đạt chỉ tiêu doanh số", ông nói. Cuối cùng, với những nỗlực của ông, hoạt động kinh doanh đã khởi sắc trở lại vào năm 2010.

Vậy tương lai của Patek dưới sự dẫn dắt của Thierry sẽ như thế nào? Để nhìn thấy được tương lainày, hãy làm một chuyến viếng thăm khu phức hợp xưởng sản xuất đồng hồ hiện đại có khung làm bằngkính và kim loại của Patek tại Plan-les-Ouates, cách 20 phút chạy xe từ Geneva.

Ngay lối vào là một bức phù điêu bằng đá vôi trắng cao sừng sững khoảng 16 mét. Bức phù điêu nàylà bản sao khổng lồ của chiếc đồng hồ phức tạp nhất của Patek, chiếc Calibre 89, với 33complication và sử dụng tổng cộng 1.728 chi tiết.

Trong giới làm đồng hồ, cải tiến có nghĩa là làm ra những chiếc đồng hồ nhỏ hơn, mỏng hơn, đángtin cậy hơn. Và như cách công nghệ đã làm thay đổi cuộc sống của chúng ta, nó cũng đang làm thayđổi các đồng hồ cơ làm bằng tay. Đó là lý do để Thierry chú trọng khâu nghiên cứu và pháttriển.

Cảm giác khi bước vào bên trong nhà máy Patek cũng giống như khi đang bước vào phòng thí nghiệmcủa Tổ chức Nghiên cứu Nguyên tử châu Âu (CERN). Có hơn 200 chuyên viên sản xuất đồng hồ mặc áophòng thí nghiệm có khả năng chống từ đang làm việc. Và có 400 máy móc được điều khiển bằng máytính để thực hiện các bước cần đến sự chuyên nghiệp như cắt những chiếc răng bé xíu trên một bánhrăng cực kỳ nhỏ.

Trong bộ phận nghiên cứu và phát triển của Patek, 80 kỹ sư, kỹ thuật viên và các nghệ nhân đangphát triển các bộ máy đồng hồ mới. Họ kết hợp cả những kỹ thuật lâu đời như thiết kế mẫu bằng bútchì lẫn những kỹ thuật hiện đại nhất.

Bộ phận nghiên cứu và phát triển của Patek.

Bộ phận Nouvelle Technologie độc lập của Patek chính là phòng thí nghiệm. Chẳng hạn, kết hợp vớicác trường đại học và các viện nghiên cứu, Patek đã và đang phát triển các vật liệu dựa trênsilicon có đặc tính nhẹ và khắc chế được những "tật" cố hữu ở đồng hồ cơ: hiện tượng từ tính và ănmòn.

Thierry cho biết mục đích của những hoạt động nghiên cứu như vậy là để tạo ra một cái gì đó mớivà hữu ích chứ không chỉ là một chiêu trò thu hút sự chú ý.

Hiện tại, gia đình Stern vẫn sở hữu 100% Patek Philippe. Hội đồng Quản trị của Công ty chỉ gồm 3người là cha ông, Philippe Stern với vị trí Chủ tịch danh dự; Tổng Giám đốc lâu năm Claude Peny vàThierry Stern, Chủ tịch Patek. Dù Peny là Tổng Giám đốc nhưng ông chỉ quản lý mặt tài chính cònThierry mới là người điều hành Công ty.

Thierry và cha đã nhiều lần khẳng định: "Điều đầu tiên và quan trọng nhất là giữ được sự độclập". Với tuyên bố này, các nhà đầu tư cho rằng Patek sẽ còn là công ty thuộc sở hữu của gia đìnhhọ Stern trong một thời gian dài nữa.