Lượng khí thải toàn cầu đã đạt đỉnh?

Liệu lượng khí thải nhà kính toàn cầu đã đạt đỉnh hay chưa? Câu trả lời có thể sẽ rõ ràng hơn vào năm 2025. Nếu đúng, đây sẽ là cột mốc quan trọng trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu. Theo báo cáo đánh giá mới nhất của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), cơ quan của Liên Hợp Quốc chuyên giám sát khoa học khí hậu, năm 2025 được xác định là thời điểm lượng khí thải phải đạt đỉnh nếu nhân loại muốn duy trì khả năng giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu trong phạm vi 1,5-2°C theo cam kết của Hiệp định Paris.

Vì sao vẫn còn nhiều bất định? Việc tổng hợp số liệu phát thải khí nhà kính toàn cầu đòi hỏi thời gian và cần phân biệt giữa dao động tạm thời và xu hướng dài hạn. Theo quy định của Liên Hợp Quốc, các nước giàu phải nộp báo cáo kiểm kê khí thải hàng năm, trong khi các nước nghèo chỉ phải thực hiện điều này mỗi 4 năm, giảm xuống còn 2 năm từ 2024.

Các quốc gia phát triển, nhờ quá trình công nghiệp hóa, đã ghi nhận mức giảm khí thải trong nhiều thập kỷ qua. Nhật Bản đạt đỉnh phát thải năm 2013, Mỹ năm 2007, Đức năm 1990 và Anh từ năm 1973. Trái lại, các nước đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia vẫn chứng kiến khí thải tăng cùng với tăng trưởng kinh tế, và chưa đưa ra cam kết cắt giảm cụ thể trước năm 2030.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa phát thải và phát triển kinh tế đang dần yếu đi, nhờ sử dụng năng lượng hiệu quả và sản xuất thân thiện với môi trường. Điều này đặc biệt đúng với Trung Quốc, quốc gia chiếm 30% lượng khí thải toàn cầu và đóng vai trò chính trong mở rộng năng lượng tái tạo. Hiện Trung Quốc xây dựng năng lượng mặt trời và gió nhiều gấp đôi phần còn lại của thế giới cộng lại.

Song, Trung Quốc báo cáo số liệu khí thải ít thường xuyên hơn các nước phương Tây, gây khó khăn trong việc xác định xu hướng. Lượng khí thải của nước này tăng mạnh vào năm 2023 sau khi gỡ bỏ các hạn chế COVID-19, nhưng có dấu hiệu giảm sau đó. Phân tích của Viện Chính sách Xã hội Châu Á (Asia Society Policy Institute) ghi nhận khí thải Trung Quốc giảm 3% trong năm tính đến tháng 3/2024, khiến nhiều chuyên gia cho rằng đỉnh phát thải có thể đã xảy ra vào năm 2023.

Dẫu vậy, xu hướng này vẫn chưa chắc chắn. Nhu cầu nhiên liệu hóa thạch từ ngành công nghiệp Trung Quốc có thể đảo ngược tình hình. Báo cáo khí thải chính thức dự kiến công bố cuối năm 2024 sẽ cung cấp dữ liệu chính xác hơn.

Việc đạt đỉnh phát thải sẽ là một cột mốc lớn, nhưng không đủ nếu đứng riêng lẻ. Để giữ nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C, các quốc gia cần thực hiện cắt giảm khí thải mạnh mẽ và áp dụng biện pháp loại bỏ carbon.

Đó sẽ là một thành tựu lớn. Nhưng nếu đứng riêng lẻ, điều này không mang nhiều ý nghĩa. Để giữ nhiệt độ toàn cầu trong mức 1,5°C (và ngay cả với những kịch bản nóng hơn), thế giới vẫn cần phải tiếp tục cắt giảm mạnh phát thải và loại bỏ carbon. Đạt đỉnh phát thải là điều đáng ăn mừng, nhưng điều thực sự quan trọng sau đó là tốc độ giảm phát thải nhanh đến đâu.

Có thể bạn quan tâm:

Người Hàn Quốc tại Việt Nam: Hành trình kết nối từ kinh tế đến văn hóa

Nguồn The Economist