ESG, khó cũng phải làm

Ông Nguyễn Văn Thứ, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Thực phẩm G.C, cho biết trong năm 2024, doanh nghiệp bắt đầu triển khai xây dựng nhà máy mới về nước trái cây theo tiêu chí ESG (môi trường - xã hội - quản trị). “Chúng tôi sẽ mời doanh nghiệp kiểm định để kiểm toán lượng phát thải khí nhà kính cũng như việc tạo oxy thông qua hoạt động trồng cây”, ông Thứ chia sẻ. Cũng theo ông Thứ, doanh nghiệp đang làm việc với đơn vị tư vấn về ESG để giúp G.C có lộ trình phát triển tốt hơn.

Loại trừ theo tiêu chuẩn ESG 

Câu chuyện trên cho thấy, tại Việt Nam, việc đầu tư vào quản trị hiệu quả gắn với ESG không chỉ là lựa chọn mà đã trở thành nhu cầu quan trọng đối với doanh nghiệp. Đây là yêu cầu không thể tránh được trong bối cảnh các đối tác, thị trường nhập khẩu... đều đặt ra các quy chuẩn sản xuất và tiêu dùng bền vững ngày càng gia tăng. Bà Vũ Ngọc Linh, Giám đốc Nghiên cứu thị trường Công ty Quản lý Quỹ VinaCapital, cho biết ngay từ bước sàng lọc đầu tiên, VinaCapital đã có danh sách loại trừ theo các tiêu chuẩn ESG quốc tế như các ngành liên quan tới vũ khí, khai thác tài nguyên môi trường, khai thác rừng... Bước sàng lọc thứ 2 là tiêu chí liên quan tới rủi ro quản trị doanh nghiệp. “Nếu một công ty quản trị doanh nghiệp không tốt, không có văn hóa minh bạch thì chúng tôi loại ra ngay từ bước này”, bà Linh nói.

Trong 3 thập kỷ qua, nền kinh tế có nguồn năng lượng chủ yếu từ than khiến Việt Nam trở thành quốc gia đóng góp hàng đầu vào lượng khí thải GHG trên toàn cầu. Mặc dù có nhiều tiến bộ trong chuyển đổi xanh, doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong việc triển khai các chiến lược ESG từ tài chính, dữ liệu, kiến thức... Trong đó, dữ liệu liên quan đến ESG phức tạp và đa dạng, đặt ra thách thức trong cả việc thu thập và đảm bảo chất lượng.

Đại diện của VinaCapital cho biết, việc đầu tư ESG gặp khó khăn ở khâu đánh giá, so sánh với khu vực. Chẳng hạn, Việt Nam có số lượng công ty báo cáo phát triển bền vững theo chuẩn quốc tế ít nhất trong khu vực, trong đó báo cáo theo tiêu chuẩn GRI và khuôn khổ SDG là phổ biến nhất tại 6 quốc gia trong khu vực. Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư thiếu dữ liệu tham chiếu khi có ít công ty có điểm ESG trên bảng xếp hạng quốc tế. “Chỉ có 13 công ty niêm yết Việt Nam có điểm đánh giá bởi Bloomberg về công bố thông tin ESG”, bà Linh cho biết.

Gỡ nút thắt xanh 

Từ thực tiễn của mình, bà Trịnh Thị Minh Thùy, Giám đốc Công ty MT Food, lại cho rằng, vướng mắc lớn nhất hiện nay là chưa có đơn vị chứng nhận ESG nào tại Việt Nam. MT Food đang phải thuê chuyên gia nước ngoài để hỗ trợ nhằm đạt được các chứng nhận liên quan. Đồng thời, nguồn vốn đầu tư cho ESG khá lớn, song lại có quá nhiều khung tiêu chuẩn, quy định về ESG, khiến doanh nghiệp lúng túng, không biết bắt đầu từ đâu.

Vì thế, các doanh nghiệp đang triển khai ESG mới chỉ dừng ở yếu tố E (môi trường), thực hiện ứng phó để tuân thủ các yêu cầu từ phía đối tác, thị trường theo hướng giảm tác động tiêu cực, giảm phát thải nhà kính... và chi ngân sách cho các hoạt động xã hội (yếu tố S). “Nhưng thực thi xã hội có cấp độ cao hơn tác động xã hội. Điều này được đo lường bằng yếu tố G (vừa là quản trị - governance vừa là tăng trưởng - growth)”, bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam (VIOD), cho biết.

Chuyển động theo ESG giúp doanh nghiệp khắc phục được những điểm yếu về quản trị và tối ưu hóa được chi phí, tài nguyên. Hơn nữa, việc tuân thủ và cải tổ có thể giúp doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh. Theo các chuyên gia, doanh nghiệp cần xác định ESG chỉ là một phần của phát triển bền vững.

Bà Trần Thị Thúy Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Deloitte Việt Nam, cho rằng doanh nghiệp cần xác định các mục tiêu phát triển bền vững, đưa nội dung phát triển bền vững vào chiến lược ngắn và dài hạn để có sự cam kết cao nhất từ Ban lãnh đạo đến nhân viên. Bên cạnh đó, văn bản hóa các quy định liên quan đến các trụ cột của phát triển bền vững.

“Doanh nghiệp niêm yết nên cung cấp thông tin theo bộ khung tiêu chuẩn quốc tế, trước hết là các bộ tiêu chuẩn thông dụng như GRI, SASB, SDG..., tìm hiểu cách thức thu thập dữ liệu ESG trên toàn cầu để tối ưu hóa lợi ích từ việc cung cấp thông tin”, đại diện VinaCapital khuyến nghị.