Thịt sạch bên đóng, bên mở

Công ty Cổ phần Greenfeed Việt Nam báo lãi sau thuế hợp nhất đã kiểm toán năm 2024 đạt hơn 2.100 tỉ đồng, gấp 4,8 lần năm trước, cũng là khoản lợi nhuận cao nhất trong 4 năm gần đây. Tuy nhiên, trái với kết quả kinh doanh thuận lợi, cho đến nay, chuỗi cửa hàng chuyên biệt G Kitchen có xu hướng thu hẹp, từ con số 95 cửa hàng vào tháng 3/2022 chỉ còn 18 cửa hàng và đều ở TP.HCM.

G Kitchen đang cạnh tranh trong thị trường thịt sạch tại Việt Nam bằng mô hình kiểm soát chặt chẽ chuỗi giá trị từ trang trại đến bàn ăn khép kín 3F Plus (Feed - Farm - Food - Giá trị gia tăng). Mô hình này giúp họ truy xuất nguồn gốc sản phẩm và xây dựng niềm tin với người tiêu dùng về “thịt thật thà”. Bên cạnh thịt tươi sống, doanh nghiệp còn phát triển danh mục sản phẩm chế biến từ thịt sạch như giò chả, xúc xích, thịt viên và các bữa ăn tiện lợi.

G Kitchen cạnh tranh trực tiếp với các doanh nghiệp khác cũng đầu tư vào chuỗi giá trị thịt sạch như Masan (MEATDeli), Dabaco, BAF và cả các đơn vị cung cấp thịt nhập khẩu. Thị trường thịt sạch đang diễn ra cuộc cạnh tranh sôi động và được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng trong bối cảnh lo ngại về vệ sinh an toàn thực phẩm và dịch bệnh trong chăn nuôi truyền thống.

Quy mô của thị trường thịt sạch đang ngày càng mở rộng và góp phần quan trọng vào cơ cấu thị trường thịt chung tại Việt Nam cũng như thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia. Trong đó, CP Foods với lợi thế là tập đoàn đa quốc gia có kinh nghiệm lâu năm trong ngành chăn nuôi và chế biến thực phẩm có thể cung cấp đa dạng các sản phẩm thịt (heo, gà) với quy trình kiểm soát chất lượng từ trang trại đến bàn ăn. BAF cũng đang nổi lên là một người chơi đáng chú ý với mô hình 3F Plus. Doanh nghiệp này từng đặt ra mục tiêu đến năm 2030 có 1.500 cửa hàng Siba Food, 15.000 cửa hàng Meat Shop và mỗi cửa hàng Meat Shop bán 1-1,5 con heo/ngày.

Ngoài ra, các doanh nghiệp có bề dày lịch sử trong ngành thực phẩm như Vissan, Sagrifood, Hapro Food cũng đang đẩy mạnh đầu tư vào sản xuất và kinh doanh thịt sạch để đáp ứng xu hướng thị trường.

Đáng chú ý, trong cuộc cạnh tranh này, Masan MEATLife (MML) đang dẫn đầu trong việc xây dựng thương hiệu thịt mát MEATDeli theo tiêu chuẩn châu Âu và hệ thống phân phối lớn (qua WinMart/WinMart+ với tổng cộng 3.828 cửa hàng và siêu thị khác). Theo báo cáo tài chính quý I, MML ghi nhận doanh thu 2.070 tỉ đồng, tăng trưởng 20,4% so với cùng kỳ. 3 quý liên tiếp có lãi, tăng trưởng 2 con số và thị phần dẫn đầu trong chuỗi WinCommerce cho thấy mô hình thịt có thương hiệu tại Việt Nam là tiềm năng. Về dài hạn, doanh nghiệp này sẽ chuyển dịch toàn diện sang công ty chế biến thịt có thương hiệu, hướng đến mục tiêu doanh thu 2 tỉ USD. 

“Trong năm 2025, MML đặt mục tiêu doanh thu 8.250-8.749 tỉ đồng, tăng 8-14% so với năm trước. Chúng tôi rất tin tưởng vào những gì đã và đang làm được trong ngành thịt. Hiện nay, 54% thị phần thịt trong WinCommerce là của MEATDeli”, ông Danny Le, Tổng Giám đốc Masan Group, cho biết.

Mặc dù vậy, việc G Kitchen chưa thể mở rộng chuỗi phân phối riêng cũng cho thấy khó khăn của các doanh nghiệp khi tham gia thị trường này. Đó là rào cản chi phí đầu tư và vận hành rất cao khi doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống trang trại hiện đại đảm bảo an toàn sinh học, nhà máy chế biến công nghệ cao, hệ thống kho lạnh, xe lạnh và áp dụng các quy trình quản lý tiên tiến. Chi phí vận hành cũng cao hơn đáng kể so với mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ hay chuỗi cung ứng truyền thống. Bên cạnh đó, mặc dù kiểm soát được nhiều yếu tố nội bộ, mô hình 3F Plus vẫn chịu ảnh hưởng bởi biến động của thị trường như giá thức ăn chăn nuôi, tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp...

Thực tế này đã diễn ra với mô hình cửa hàng thịt Bapi Food. Ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai, từng rất phấn khích với mô hình chăn nuôi heo ăn chuối và nhanh chóng mở gần 200 cửa hàng Bapi Food trên cả nước. Tuy nhiên, sau gần 1 năm hoạt động, doanh nghiệp này đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, buộc phải đóng cửa nhiều điểm bán và đến tháng 8/2023, chỉ còn hơn 50 cửa hàng hoạt động. 

Nguyên nhân thất bại của Bapi Hoàng Anh Gia Lai được cho là do sức ép cạnh tranh lớn và chi phí vận hành cao, khiến thương hiệu gặp khó khăn trong việc mở rộng thị phần và đạt mức lợi nhuận kỳ vọng. Trước tình hình này, bầu Đức cuối cùng đã tuyên bố từ bỏ kế hoạch chuỗi phân phối thịt “heo ăn chuối”.