Có nên tính nợ của doanh nghiệp nhà nước vào nợ công?

Trước đây, Việt Nam chỉ có nợ Chính phủ và nợ DN, khái niệm nợ công được chính thức sử dụng từ năm 2009 sau khi Luật Quản lý nợ công được thông qua.

Cho tới nay, các tổ chức quốc tế hay các cơ quan quản lý của Việt Nam vẫn có những quan điểm khác nhau khi nhắc đến khái niệm nợ công cũng như các chỉ tiêu xác định phạm vi nợ công. Sự khác nhau đó thể hiện rõ nhất khi xác định phạm vi nợ của DN Nhà nước (DNNN).

Theo quan điểm của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), tổ chức này luôn xếp các khoản nợ tự vay tự trả của DNNN vào danh sách nợ công. Đồng thuận với IMF, đại diện Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, đại diện Viện Quản lý kinh tế Trung ương cũng đều cho rằng, tất cả các khoản nợ của DNNN phải tính vào nợ công vì suy cho cùng chủ sở hữu thực sự của các DNNN chính là Nhà nước.

Có thể về mặt kỹ thuật, không nên thống kê nợ DNNN vào nợ công, nhưng về mặt quản lý rủi ro, các khoản nợ này cần được giám sát một cách chặt chẽ như một khoản vay của Chính phủ, không chỉ khâu nợ mà cả khâu đi vay để tránh dẫn đến một hệ quả mà ngân sách Nhà nước phải xử lý.

Còn theo ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại, Bộ Tài chính, theo Luật DN, DN là người trực tiếp chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ phát sinh của mình, Chính phủ chỉ có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ nợ trong trường hợp các DN được Chính phủ bảo lãnh vay đang gặp khó khăn và tạm thời không có khả năng trả nợ.

Do đó, chỉ các khoản nợ vay trong, ngoài nước được bảo lãnh Chính phủ và nợ vay lại từ các khoản vay nước ngoài của Chính phủ được tính là nợ công vì nghĩa vụ nợ cuối cùng thuộc Chính phủ trong khi các khoản nợ tự vay tự trả của các DNNN không được tính.

Ông Hải cho biết thêm, trước đây, trong quá trình soạn thảo Luật Quản lý nợ công, vấn đề này đã được đưa ra và thảo luận rất kỹ. Việc DNNN đi vay thì tất yếu phải có trách nhiệm với khoản nợ đó. Chỉ trường hợp DN được Chính phủ bảo lãnh vì khoản vay đó cần thiết, quan trọng, Chính phủ mới chịu trách nhiệm.

Do vậy, việc không đưa các khoản nợ tự vay tự trả của các DNNN vào phạm vi nợ công là hợp lý. "Không thể để các DN đi vay rồi có niềm tin là vay bao nhiêu cũng được, Chính phủ sẽ trả hết"- ông Hoàng Hải khẳng định.

Nguồn Báo Hải quan