Ba khám phá về bức tranh thương mại điện tử ở Việt Nam

Năm 2017 là năm tuyệt vời cho ngành thương mại điện tử tại Việt Nam. Sự kiện lớn nhất là đầu Alibaba đầu tư 1 tỷ USD vào Lazada và JD.com đầu  tư 44 triệu USD vào Tiki.vn.

Và đầu năm nay, Creador đã rót 43,8 triệu USD vào nhà bán lẻ điện tử lớn nhất của Công ty Cổ phần Đầu tư Thế giới Di động (HoSE: MWG). Người khổng lồ kênh đa kênh này cũng đã thâu tóm thành công Công ty Cổ phần Thế giới Số Trần Anh trước đó.

Thị trường thương mại điện tử cũng cho thấy sự tăng trưởng tích cực trong vài tháng qua, với doanh thu lên tới 2,6 USD trong năm nay. Với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR giữa năm 2018 và năm 2022) là 13,7%, giá thị trường thương mại điện tử của Việt Nam dự kiến ​​sẽ đạt 4,3 triệu USD vào năm 2022.

Để tìm ra trình động lực đằng sau sự tăng trưởng này, iPrice đã khai thác dữ liệu độc quyền với hơn 1.000 hãng thương mại điện tử trong khu vực. Nghiên cứu của iPrice đã khám phá ra những điểm nổi bật sau:

1. Việt Nam có tốc độ tăng trưởng lưu lượng di động cao nhất ở Đông Nam Á.
2. Các hãng thương mại điện tử (các thương gia) của Việt Nam có tỷ lệ chuyển đổi cao nhất khu vực (số người thực hiện mua bán/số lần truy cập ứng dụng hay web).
3. Chuyển khoản ngân hàng và thanh toán khi giao hàng (COD) là các phương thức thanh toán phổ biến hơn.

Mức độ tăng trưởng di động cao nhất Đông Nam Á

Tốc độ tăng trưởng di động của Việt Nam (màu xanh lá cây) so với các nước. Ảnh: TechInAsia

Với mức tăng trưởng 26% trong 12 tháng qua, Việt Nam là quốc gia có tăng trưởng lưu lượng di động mạnh mẽ nhất Đông Nam Á. Lưu lượng truy cập trên điện thoại di động đã tăng trung bình 19%, chiếm 72% tổng lượng truy cập thương mại điện tử tổng thể.

Thế hệ Y (Millennials, sinh ra trong giai đoạn từ đầu thập niên 1980 đến đầu thập niên 2000) là động lực chính cho sự tăng trưởng di động ở Việt Nam. Theo Nielsen, thế hệ này chiếm tới 30% dân số cả nước, tương đương khoảng 27 triệu người. Báo cáo của ComScore 2017 ghi nhận rằng Việt Nam có lượng dân số ưu tiên sử dụng ứng dụng mua hàng di động mạnh hơn các thị trường toàn cầu và khu vực khác do việc sử dụng điện thoại di động ngày càng tăng.

Để minh họa, nhóm nghiên cứu dẫn ví dụ về sự gia tăng đột ngột của Shopee vào năm 2017. Điều này chứng tỏ rằng hành vi mua sắm của thế hệ Y đang dần định hình tương lai của thương mại điện tử ở Việt Nam.

Tỷ lệ chuyển đổi cao

Tỷ lệ chuyển đổi của Việt Nam so với các nước. Ảnh: TechInAsia

Tỷ lệ chuyển đổi trung bình ở Việt Nam cao hơn 30% so với mức trung bình của Đông Nam Á. Và ở mức 23 USd, giá trị mặt hàng tại Việt Nam là thấp nhất trong khu vực vì người mua yêu cầu các sản phẩm có giá trị thấp mà không có ý định trả lại.

Theo một cuộc khảo sát năm 2016, các thương gia hiện thiếu sự thống nhất về chính sách hủy hàng tại Việt Nam khiến việc người tiêu dùng trả lại sản phẩm trở nên khó khăn. Nhiều chính sách hủy bỏ đi kèm với điều kiện bổ sung. Một số người bán chỉ co phép thành viên để thực hiện việc huỷ bỏ và những người khác chỉ cho phép khách hàng trả lại sản phẩm nếu tiếp tục mua hàng. Những vấn đề này chỉ có thể được giải quyết với dịch vụ hậu cần và giao hàng tốt hơn từ các thương gia.

Sự phổ biến của mô hình online-to-offline là một yếu tố khác góp phần vào sự gia tăng tỷ lệ chuyển đổi trong thương mại điện tử ở Việt Nam. Người tiêu dùng có thể kiểm tra sản phẩm tại các cửa hàng thực tế sau đó thực hiện mua hàng thông qua trang web hoặc ngược lại.

Sự phổ biến của hình thức thanh toán tiền khi giao hàng (COD) và chuyển khoản ngân hàng

Mức độ phổ biến các hình thức thanh toán tại Việt Nam (màu xanh lá cây) so với các quốc gia Đông Nam Á Ảnh: TechInAsia

Ở mức 82%, Việt Nam là quốc gia có số lượng các thương gia cung cấp hình COD cao nhất Đông Nam Á. Có tới 60% các thương gia sử dụng dịch vụ tự vận chuyển hoặc thuê người gửi hàng để thực hiện thanh toán bằng COD thay vì sử dụng các dịch vụ hậu cần của bên thứ ba. Các thương gia phải đối mặt với nhiều trở ngại khi sử dụng dịch vụ của bên thứ ba, chẳng hạn như chi phí hoạt động cao, giao hàng muộn và giao dịch chậm.

Các thương gia Việt Nam đang đưa ra các phương thức thanh toán an toàn hơn cho người tiêu dùng. Chuyển khoản ngân hàng, được 88% các thương gia cung cấp, đang trở nên phổ biến ở nước này. Để khuyến khích người mua hàng có giá trị cao hơn, các hãng thương mại điện tử mở các điểm bán hàng Offline và cho phép trả góp.

Việt Nam có số lượng ít nhất các các thương gia ở Đông Nam Á cho phép hình thức thanh toán bằng thẻ tín dụng do mức độ thâm nhập của ngân hàng thấp. Năm 2016, chỉ có 15% người dùng thẻ ngân hàng mua hàng trực tuyến. Tuy nhiên, gần 67% các thương gia sẵn sàng cung cấp thanh toán bằng thẻ tín dụng.

Việt Nam cũng đang hướng đến một nền kinh tế không có tiền mặt. Vào đầu năm 2017, chính phủ Viêt Nam đã đưa ra kế hoạch phi tiền mặt để giảm các giao dịch tiền mặt xuống 10% trên tổng số giao dịch thị trường vào năm 2020. Theo kế hoạch, thanh toán bằng tiền mặt sẽ phải trả lệ phí và thanh toán bằng thẻ tín dụng sẽ được giảm giá. Điều này nhằm khuyến khích người tiêu dùng mua sắm trực tuyến thông qua giao dịch không bằng tiền mặt. Một trung tâm thanh toán tự động cũng sẽ được thành lập trong vòng ba năm tới để giúp kết nối người tiêu dùng với các phương tiện thanh toán trực tuyến.