Sức ép lãnh đạo tại WPP

Ai sẽ thay thế Ngài Martin Sorrell? Đó là câu hỏi “ám ảnh” tập đoàn marketing lớn nhất thế giới WPP nhiều năm trời. Câu hỏi này đang trở nên cấp bách trong thời gian gần đây. Bằng chứng là tại cuộc họp hằng năm của WPP tại London hồi tháng 6 vừa qua, cổ đông lớn Guy Jubb, đứng đầu bộ phận quản trị tại Standard Life, sở hữu gần 2% cổ phần của WPP, đã “buộc tội” Tập đoàn quá lệ thuộc vào CEO của mình - ngài Martin Sorrell. Ông bày tỏ lo ngại về “văn hóa xem Sorrell là trung tâm vũ trụ” và “sự thiếu rõ ràng” về kế hoạch tìm người kế vị thay cho vị CEO đã 70 tuổi này.

“Thời điểm hiện tại, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quan điểm của Hội đồng Quản trị rằng ngài Martin là người phù hợp để dẫn dắt Tập đoàn. Nhưng chúng tôi tin rằng Hội đồng Quản trị, trong đó có cả ngài Martin, phải có trách nhiệm cho thấy rõ kế hoạch chuẩn bị người kế vị. Việc này đang ngày càng trở nên cấp bách”, ông Jubb nói.

Đối với nhiều nhà đầu tư và lực lượng nhân viên lên tới 179.000 người của WPP, rất khó để hình dung Tập đoàn một ngày không còn ngài Martin. Chính ông là người đã sáng lập nên WPP vào năm 1985 và đưa doanh nghiệp này bành trướng thông qua hàng loạt thương vụ thâu tóm. Đến nay, WPP đã trở thành gã khổng lồ trong lĩnh vực dịch vụ marketing, quảng cáo trị giá 18 tỉ bảng Anh và nằm trong danh sách FTSE 100. Chính vì vai trò quá quan trọng của ngài Martin, các nhà đầu tư không thể không nghĩ đến việc tìm người có đủ khả năng thay ông, nhất là khi ông đã ở tuổi gần đất xa trời.

“Tìm người kế nhiệm là một vấn đề cực kỳ quan trọng”, 1 trong số 10 nhà đầu tư lớn nhất của WPP nhận xét. Họ đề nghị rằng vì quy mô quá lớn của WPP, Tập đoàn cần xem xét kịch bản chia vai trò của ông Martin ra làm hai khi ông thoái vị và cần có 2 CEO cùng đảm trách. Điều đó sẽ cho phép các nhà lãnh đạo mới quản lý tốt một đế chế truyền thông, quảng cáo trải dài từ các agency quảng cáo sáng tạo như Ogilvy & Mather cho đến các khoản đầu tư của Tập đoàn trong những doanh nghiệp như hãng phân tích ComScore, công ty công nghệ quảng cáo AppNexus và hãng truyền thông Vice.

Không có nhà đầu tư nào trả lời phỏng vấn Financial Times cho rằng ngài Martin sẽ rời khỏi vị trí CEO trong tương lai gần. Tuy nhiên, hầu hết đều nói rằng Ngài Martin và Hội đồng Quản trị cần phải làm nhiều hơn nữa để cho thấy rằng Tập đoàn đang chuẩn bị cho giờ phút đó.

Một nhà đầu tư đã bán hết cổ phiếu tại WPP cho rằng: “WPP không nằm trong danh mục đầu tư của chúng tôi vì một số lý do. Kế vị là một vấn đề rất quan trọng, nhất là khi người dẫn dắt WPP là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn như Sorrell”. Một bằng chứng cho sức ảnh hưởng quá lớn của ngài Martin, theo các nhà đầu tư, là ông được trả tới 43 triệu bảng Anh trong năm nay, gấp tới 2 lần mức lương thưởng của vị CEO đứng thứ nhì về thu nhập trong danh sách FTSE 100.

Ben Tolley, một đối tác tại hãng tư vấn truyền thông Clarity, cũng cho rằng tìm người kế vị tại WPP là cực kỳ quan trọng vì động lực tăng trưởng chính của nó là các thương vụ thâu tóm. Ngài Martin lại sở hữu cả uy tín lẫn sự nhạy bén về tài chính, vốn rất quan trọng đối với các thương vụ lớn, theo ông Tolley.

Tuy nhiên, ngành dịch vụ marketing và quảng cáo đa phần đã được liên minh liên kết, dẫn đầu là WPP và các đối thủ của nó như Publicis, Omnicom, IPG, Havas và Dentsu Aegis. Điều đó có  nghĩa là cơ hội để thực hiện các cuộc thâu tóm mang tính chuyển mình đã không còn nhiều như trước đây.

Ông Tolley nói thêm rằng ngài Martin ít quan trọng đối với các thương vụ cỡ vừa và nhỏ, vì WPP có một “bộ máy được bôi trơn rất tốt với cách tiếp cận thương vụ một cách tương đối giống nhau”. Sau khi đã mua lại hàng trăm công ty qua nhiều năm, WPP đã rèn giũa được kỹ năng nhận diện các mục tiêu cần thâu tóm, thực hiện việc kiểm tra, thẩm định và cơ cấu các thương vụ theo cách khuyến khích các ông chủ khởi nghiệp ở những công ty bị mua lại vẫn tiếp tục giữ vị trí cũ, dưới thời ông chủ mới.

Sức ảnh hưởng đối với hoạt động điều hành hằng ngày của ngài Martin cũng giảm bớt phần nào khi Tập đoàn bành trướng mạnh. WPP tạo ra doanh thu quảng cáo hằng năm tới 46 tỉ bảng Anh nhờ tác động cộng hưởng của nhiều quyết định nhỏ được thực hiện một cách tự động bởi nhân viên, hơn là được thực hiện theo kiểu mệnh lệnh đưa từ trên xuống.

Claudio Aspesi, chuyên gia phân tích tại hãng Bernstein, cho rằng sau sự thay đổi về dàn lãnh đạo, Công ty sẽ có thể hoạt động “với cơ chế tự động” trong tương lai gần. Ông nói thêm, hầu hết các quyết định chiến lược lớn cho Tập đoàn đã được đưa ra, liên quan đến những nỗ lực mà ngài Martin thực hiện nhằm dấn thân vào các thị trường mới nổi và vào mảng dữ liệu.

Thế nhưng, Aspesi cũng khuyến cáo rủi ro lớn cho WPP là sự ra đi của ngài Martin có thể khơi mào một làn sóng “ly khai” trên khắp các lĩnh vực kinh doanh của Tập đoàn. Nhiều nhân vật chủ chốt tại WPP “cảm thấy ngài Martin mới là nhà lãnh đạo của họ”, ông nói. Và điều đó có thể sẽ gây khó khăn cho Tập đoàn trong việc giữ chân nhân tài khi không còn ngài Martin. Sự thật không mấy dễ chịu cho các nhà đầu tư là số phận của WPP và nhà sáng lập Martin Sorrell vẫn còn có mối quan hệ chặt chẽ, đan xen với nhau. Điều đó có nghĩa không có một kế hoạch người kế vị nào khiến cho việc ra đi của ngài Martin trở nên “dễ thở” đối với Tập đoàn.

Mặc dù vậy, ngài Martin cho rằng WPP đã rất “minh bạch và rõ ràng” về kế hoạch chuẩn bị cho sự ra đi của ông. Ông cho biết Hội đồng Quản trị gặp nhau 2 lần một năm để bàn bạc phương hướng giải quyết trong tình huống mà ông đột ngột không còn điều hành Tập đoàn. Hội đồng Quản trị cũng đã xác định được những người có khả năng thay thế ông để chuẩn bị cho một cuộc chuyển giao quyền lực trong 1-2 năm hoặc trong 4-5 năm tới. Bài “thực hành” này cũng được thực hiện đối với hàng chục nhà điều hành cấp cao khác của WPP.

Theo các nguồn tin trong ngành, các nhà điều hành WPP gồm Mark Read và Eric Salama đã được nhắm cho vị trí cao nhất này. Bởi lẽ, cả hai đều làm việc một cách chặt chẽ với ngài Martin và đều có chân trong Hội đồng Quản trị. Và cả hai đều đang điều hành các công ty quan trọng trong Tập đoàn. Ông Salama chịu trách nhiệm đối với công ty nghiên cứu thị trường Kantar trong khi ông Read thì dẫn dắt agency kỹ thuật số Wunderman và công ty đầu tư WPP Digital. Nhưng WPP sẽ rất kín miệng. Alex DeGroote, chuyên gia truyền thông tại Peel Hunt, cho rằng: “Nhà đầu tư không biết rõ ai sẽ là người được chọn”.

Ngô Ngọc Châu

Nguồn FT