Quốc gia nào là "vua" sản xuất ô tô điện khu vực Đông Nam Á?

Trước nay, Thái Lan luôn được thị trường xem là “Detroit của châu Á”, nhưng hiện tại vị trí này đang có dấu hiệu bị lung lay khi Indonesia thu hẹp khoảng cách trong hoạt động sản xuất ô tô. Quốc gia này đã tận dụng nguồn tài nguyên có sẵn để nhanh chóng bắt kịp trong cuộc chuyển đổi sang xe điện và các phương tiện sử dụng năng lượng mới đang diễn ra trên toàn cầu.

Trong hội nghị thượng đỉnh G7 mới đây tại Hiroshima (Nhật), ông Joko Widodo, Tổng thống Indonesia, đã vận động các nhà lãnh đạo thế giới đưa ra những chính sách đầu tư liên quan đến ngành công nghiệp xe điện. Indonesia tích cực quảng bá hình ảnh đất nước với các nhà đầu tư ngoại trong khi Thái Lan đang bận rộn với việc thành lập chính phủ mới.

Theo công ty nghiên cứu MarkLines, sản lượng ô tô của Thái Lan đã giảm dần kể từ mức cao nhất năm 2013 là 2,45 triệu xe, xuống còn 1,88 triệu xe vào năm 2022, tức 23%. Những đợt dịch chuyển dây chuyền sản xuất ra khỏi Thái Lan của các nhà sản xuất ô tô là nguyên nhân chính gây ra sự sụt giảm này. Ngược lại, sản lượng của Indonesia lại tăng hơn 30% so với cùng kỳ, đạt gần 1,47 triệu xe vào năm 2022. Mức sản lượng này bằng 80% so với Thái Lan và con số này có thể tăng lên 1,6 triệu xe trong năm nay.

Hyundai xây dựng nhà máy sản xuất ô tô đầu tiên ở Đông Nam Á tại vùng ngoại ô Jakarta, Indonesia. Ảnh: Nikkei Asia.

Xét riêng nhóm ô tô du lịch, sản lượng sản xuất của Indonesia đã vượt qua Thái Lan vào năm 2014 và gần đây đã tăng gấp đôi so với đối thủ cạnh tranh.

Thiên thời, địa lợi

Sự phát triển như vũ bão của thị trường ô tô điện (EV) toàn cầu là một “cơn gió lớn” đối với Indonesia. Quốc gia này sở hữu lượng nickel dồi dào, vật liệu quan trọng trong quá trình sản xuất pin EV. Ngoài ra, các khoản đầu tư ngoại vào Indonesia cũng đang tăng lên nhanh chóng. Tháng 4/2023, chính phủ nước này cho biết 2 hãng xe Volkswagen và Ford đang xem xét hợp tác đầu tư dự án sản xuất nickel.

Để thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô điện phát triển hơn nữa, chính phủ Indonesia đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi dành cho xe điện, trong số đó là giảm thuế VAT từ 11% xuống chỉ còn 1%. Mục tiêu là để các sản phẩm EV được sản xuất với 40% linh kiện từ nội địa.

Trước thông tin về chính sách ưu đãi dành cho EV, các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đều cảm thấy hưng phấn đối với thị trường mới này. Hyundai Motor (Hàn Quốc) và SAIC-GM-Wuling (Trung Quốc) đã bắt đầu sản xuất xe điện ở Indonesia vào năm 2022 trong khi đó Tesla được cho là đang thảo luận sơ bộ nhằm xây dựng nhà máy ở quốc gia Đông Nam Á này.

Ngoài ra, LG Energy Solutions (Hàn Quốc) đã bắt tay với Hyundai Motor tiến hành xây dựng một nhà máy sản xuất pin, dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2024 tại Indonesia. CATL (Trung Quốc), nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, cũng có kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Indonesia.

Thái Lan không chịu thua

Những năm 1960, khi các “ông lớn” ngành sản xuất ô tô như Toyota (Nhật) bắt đầu bước vào “thời đại cơ giới hóa”, xây dựng đế chế riêng cho mình thì ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan mới manh nha hình thành. Sau đó, quốc gia này đã phát triển chuỗi cung ứng, trở thành trung tâm xuất khẩu không chỉ của khu vực Đông Nam Á mà còn sang các thị trường khác như Úc, Trung Đông và châu Phi.

Trước đây, ô tô Nhật rất được ưa chuộng ở thị trường Thái Lan. Tuy nhiên, xu hướng chuyển sang xe điện hiện nay đã giúp các nhà sản xuất ô tô nội địa vươn lên nhanh chóng. Một phần lý do được cho là các hãng xe Nhật không chịu thay đổi, chỉ tập trung vào lĩnh vực xe xăng. Khi các nhà sản xuất ô tô Nhật chậm chạp bước chân vào thị trường xe điện, ngành công nghiệp ô tô nội địa Thái đã phát triển vượt bậc.

Nắm bắt thời cơ và xu hướng thị trường, các hãng xe Thái Lan đã đặt mục tiêu xe điện sẽ chiếm 30% sản lượng ô tô được sản xuất trong nước vào năm 2030. Bên cạnh đó, hồi tháng 2/2022, chính phủ nước này đã đưa ra những chính sách ưu đãi với khoản trợ cấp lên đến 4.300 USD cho mỗi sản phẩm xe điện được sản xuất trong nước. Không những vậy, thuế hàng hóa đối với EV cũng được giảm từ 8% xuống 2%. Riêng nhóm xe bán tải sẽ được đặc cách miễn thuế.

Theo Tổ chức Thúc đẩy Ngoại thương Nhật Bản (JETRO), với chính sách ưu đãi từ chính phủ Thái Lan, một chiếc xe điện Trung Quốc có giá khoảng 1 triệu baht sẽ được giảm khoảng 200.000 baht. So với những nước khác, chính sách của Thái Lan hỗ trợ ngành công nghiệp xe điện trong cả hoạt động sản xuất và bán hàng.

Tháng 9/2022, “gã khổng lồ” xe điện BYD (Trung Quốc) đã thông báo sẽ xây dựng một nhà máy xe điện ở tỉnh Rayong, miền đông Thái Lan. Đây là lần đầu tiên nhà sản xuất ô tô điện này đầu tư xây dựng một nhà máy ở nước ngoài cho thấy tiềm năng phát triển của thị trường Thái Lan.

BYD, "gã khổng lồ" xe điện Trung Quốc, xây dựng nhà máy sản xuất ô tô nước ngoài đầu tiên tại Thái Lan. Ảnh: Nikkei Asia.

Không dừng lại đó, tháng 4/2023, Changan Automobile, nhà sản xuất ô tô thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc, thông báo đầu tư 9,8 tỉ baht vào nhà máy sản xuất EV ở Thái Lan. SAIC Motor và Great Wall Motor cũng đồng thời cho biết về kế hoạch sản xuất ô tô tại quốc gia Đông Nam Á này.

Bên cạnh đó, cuối năm 2022, chính phủ Thái Lan đã thông qua Chiến lược thúc đẩy đầu tư giai đoạn 2023-2027, trong đó bao gồm chính sách miễn thuế từ 10-13 năm đối với hoạt động sản xuất xe điện chạy bằng pin nhiên liệu. Bên cạnh đó, các công ty sản xuất nhiên liệu sinh học cũng có thể được hưởng ưu đãi giảm thuế nếu đủ điều kiện mà chính phủ đưa ra.

Nhìn chung, Thái Lan đang cố gắng giữ vững vị thế nhà sản xuất ô tô hàng đầu Đông Nam Á thông qua mở rộng thị trường xe điện cũng như các phương tiện sử dụng năng lượng tái tạo khác. Những nỗ lực của Thái Lan cùng với sự trỗi dậy mạnh mẽ của Indonesia đã khiến cuộc đua trên thị trường xe điện Đông Nam Á trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết trong mắt các nhà đầu tư ngoại.

Có thể bạn quan tâm:

Đồng nhân dân tệ đe dọa vị thế của đồng USD ra sao?

Nguồn Nikkei Asia