Đầu tư xe điện đổ xô vào thị trường Mỹ

Lĩnh vực xe điện (EV) khu vực Bắc Mỹ thể hiện sức hút toàn cầu khi ghi nhận khoản đầu tư trị giá 140 tỉ USD từ 10 nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới trong giai đoạn 2022 - 2028.

Năm 2022, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) được Quốc hội Mỹ thông qua đã tạo động lực cho làn sóng đầu tư vào xe điện. Động thái này đã làm dấy lên mối lo ngại trong tâm trí các đối tác thương mại của Mỹ rằng đây sẽ là hồi chuông “báo tử” cho ngành công nghiệp châu Âu khi đầu tư bị bòn rút sang Mỹ. Theo phân tích ước tính của Trung tâm nghiên cứu Tokai Tokyo (Nhật Bản) cùng với các dữ liệu được công bố khác thì những nhà đầu tư vào lĩnh vực xe điện là 10 “ông lớn” ngành sản xuất ô tô ở Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Xu hướng đầu tư vào thị trường Mỹ

Các nhà sản xuất ô tô thế giới đều đặt mục tiêu đầu tư vào hoạt động sản xuất xe điện trong năm 2030. Theo khảo sát của hãng tin Reuters, tổng giá trị đầu tư hiện nay đạt 1.200 tỉ USD, trong đó khoản đầu tư rót vào thị trường Mỹ chiếm hơn 10%, tương đương 140 tỉ USD, cho thấy sức hấp dẫn của thị trường nước này trong mắt các “ông lớn” của ngành công nghiệp ô tô.

Được biết, khoản đầu tư 140 tỉ USD có một nửa vốn của hai hãng General Motors và Ford Motor, 30% và 20% còn lại lần lượt là của Honda Motor và Toyota Motor. Số nhỏ lẻ còn lại là từ các công ty ở châu Âu và Hàn Quốc.

Trước đó, General Motors đã phát thông báo đặt mục tiêu đầu tư 35 tỉ USD cho xe điện và hệ thống xe tự lái vào năm 2025. Bên cạnh đó, hãng xe cũng đang tiến hành kế hoạch xây dựng 4 nhà máy sản xuất pin lithium-ion. Về phía Ford, nhà sản xuất ô tô cho biết sẽ đầu tư 29 tỉ USD vào các dự án xe điện và một số dự khác trong năm 2025.

Nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, Toyota, cũng tham gia vào đường đua xe điện với kế hoạch xây dựng nhà sản xuất pin ô tô tại bang Bắc Carolina (Mỹ). Theo “gã khổng lồ” Nhật Bản, nhà máy dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2025. Hồi tuần trước, Toyota đã công bố khoản đầu tư thêm trị giá 2,1 tỉ USD cho dự án xe điện, nâng tổng vốn đầu của dự án này lên 5,9 tỉ USD.

Bên cạnh nhà máy sản xuất pin, nhà máy sản xuất xe điện của Toyota ở Kentucky (Mỹ) cũng sẽ được đưa vào hoạt động từ năm 2025. Hãng xe đặt mục tiêu đầu tư 35,9 tỉ USD cho các dự án xe điện vào năm 2030. Theo các chuyên gia trong ngành, Toyota có chiếm hơn 50% thị phần đầu tư sản xuất xe điện ở Mỹ.

Honda, một “ông lớn” khác đến từ Nhật Bản, cũng công bố về kế hoạch đầu tư 700 triệu USD để “tân trang” lại 3 nhà máy sản xuất của mình ở bang Ohio (Mỹ) nhằm chuẩn bị cho cuộc đua sản xuất ô tô xanh. Ngoài ra, hãng xe cũng bắt tay với LG Energy Solution (Hàn Quốc) để xây dựng nhà máy liên doanh sản xuất pin xe điện với tổng giá trị đầu tư lên đến 4,4 tỉ USD.

Chiếc bánh thị phần Mỹ còn có sự tham gia của các công ty ở châu Âu và Hàn Quốc. Trong khi Hyundai Motor thông báo kế hoạch đầu tư 7,4 tỉ USD đến năm 2025, thì Volkswagen (Đức) tham gia thị trường bằng cách “rót” 2 tỉ USD xây dựng nhà máy sản xuất ô tô điện ở Nam Carolina (Mỹ) vào cuối năm 2026 và 5,15 tỉ USD vào nhà máy sản xuất pin ở Canada. 

Mối lo ngại “IRA”

Thị trường xe điện ở Mỹ trở nên sôi nổi nhờ vào sự thúc đẩy của Đạo luật Giảm lạm phát. Theo đó, người tiêu dùng có thể nhận được khoản tín dụng thuế đầy đủ 7.500 USD khi mua một chiếc xe điện mới, với điều kiện xe phải được lắp ráp ở Bắc Mỹ. IRA cũng đã đưa ra các yêu cầu riêng biệt có hiệu lực từ ngày 1/1/2023 đối với các khoáng chất quan trọng và các thành phần pin khác mà Quốc hội dự định thúc đẩy sản xuất cũng như tạo điều kiện nhiều hơn cho toàn bộ chuỗi cung ứng xe điện ở Mỹ. Được biết, gói hỗ trợ này trị giá 362 tỉ USD và có thời hạn 10 năm.

Về phía Mỹ, quốc gia này tự tin đủ năng lực sản xuất pin để phục vụ cho mục tiêu sản xuất 13 triệu xe điện vào năm 2030. Với khoản đầu tư ngoại khổng lồ, Mỹ đang trở thành trung tâm sản xuất pin xe điện của thế giới. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo doanh số bán xe điện toàn cầu, bao gồm cả xe hybrid, sẽ đạt 36,9 triệu xe được bán ra trong năm 2030.

Mặt khác, đối với nhiều hãng sản xuất ô tô, IRA là một trong những lo ngại khi đầu tư vào thị trường Mỹ. Luật và điều khoản tín dụng thuế xe điện trong IRA đã làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và các quốc gia sản xuất ô tô hàng đầu như Pháp, Đức, Nhật Bản và Hàn Quốc. 

Trên thực tế, đạo luật được Tổng thống Joe Biden ký quyết thông qua vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Theo hãng tin Nikkie Asia, Liên minh châu Âu (EU), khu vực có các nhà sản xuất ô tô lớn như Volkswagen, BMW và Mercedes-Benz, lo ngại khoản tín dụng thuế EV sẽ hút đầu tư khỏi châu Âu để có lợi cho Mỹ. Đơn cử như hãng Volkswagen đã chấp nhận tạm dừng kế hoạch xây 6 nhà máy sản xuất pin ở châu Âu để tập trung cho đầu tư ở Mỹ.

Không chỉ vậy, làn sóng dịch chuyển các nhà máy và việc làm đang ngày càng leo thang ở EU. Viện nghiên cứu Giao thông vận tải và Môi trường châu Âu cho biết Đạo luật Giảm lạm phát có thể khiến năng lực sản xuất pin ở châu Âu sụt giảm đến 2/3 hoặc thậm chí không thể đạt được mục tiêu đặt ra vào năm 2030.

Có thể bạn quan tâm:

Quốc gia nào là "vua" sản xuất ô tô điện khu vực Đông Nam Á?

Nguồn Nikkei Asia