WTO thách thức Trump với quyết định mang tính lịch sử

Hôm 5.4, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) công bố phán quyết đầu tiên về vấn đề an ninh quốc gia và thiết lập một tiền lệ pháp lý có thể xung đột với Mỹ về vấn đề thuế quan trong tương lai.

Các phán quyết mang tính bước ngoặt, dựa trên tranh chấp giữa Nga và Ukraine, khẳng định quyền của các các quốc gia để áp đặt hạn chế thương mại dựa trên cơ sở an ninh quốc gia và cho WTO thẩm quyền để xác định rằng liệu mối đe doạ an ninh có phải là lý do xác đáng cho những biện pháp hạn chế thương mại hay không. Chính quyền Trump đã từng nói rằng WTO không có quyền can thiệp vào những vấn đề này.

Trong khi phán quyết này là nhằm để giải quyết tranh chấp giữa Nga và Ukraine, thì nó cũng có thể là được liên hệ tới một loạt các vụ kiện riêng biệt của WTO, liên quan đến vấn đề áp thuế thép và nhôm của Tổng thống Trump khi lời giải thích viện dẫn luật an ninh quốc gia Mỹ thời chiến tranh lạnh đã gây ra tranh cãi.

WTO cho phép một quốc gia thực hiện bất kỳ hành động nào mà họ cho là cần thiết để bảo vệ lợi ích an ninh thiết yếu của mình. Đó trở thành một lời bào chữa ưa thích của ông Trump. Vị tổng thống này hiện đang đe dọa đánh thuế đối với ô tô nhập cũng với lý do an ninh quốc gia này.

Quyết định vào thứ 6 khẳng định rằng Nga không vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế khi đã áp đặt các hạn chế đối với hàng hóa của Ukraine khi quá cảnh qua lãnh thổ Nga đến Kazakhstan và Kyrgyzstan. Về tổng thể, các phán quyết cho phép mỗi nước thành viên có thể xác định lợi ích an ninh thiết yếu của mình nhưng WTO vẫn có thể đánh giá liệu tuyên bố an ninh quốc gia của một đất nước có thực hiện đúng hay không.

Hội đồng WTO cho biết thực trạng mối quan hệ giữa Nga và Ukraine tạo nên tình trạng khẩn cấp cho những mối quan hệ quốc tế. Nga đã đáp ứng các tiêu chí để kích hoạt những điều khoản an ninh quốc gia trong quy tắc thương mại quốc tế.

Nga, nước đang thách thức thuế quan đối với thép và nhôm nước ngoài tại Mỹ, đã hoan nghênh quyết định này.

Bộ trưởng Kinh tế, Maxim Oreshkin tuyên bố: “Phán quyết của tòa án đã củng cố những lập luận của chúng tôi trong tranh chấp với Mỹ. Vì vậy, chiến thắng của chúng tôi trong WTO có tầm quan trọng đối với tổ chức và sẽ trở thành một phần kế hoạch cải tổ của tổ chức này”.

Việc ủng hộ quyền của Nga trong việc thực hiện một số hạn chế đối với Ukraine có thể khiến các nước thực hiện biện pháp phòng vệ thương mại với những lý lẽ về an ninh.

Phán quyết có khả năng làm phật lòng chính quyền Trump khi họ lập luận rằng WTO không thể quyết định liệu các biện pháp có cần thiết để bảo vệ lợi ích an ninh của một quốc gia hay không. Nguyên nhân là vì nó sẽ vi phạm chủ quyền của quốc gia đó.

Canada, Liên minh châu Âu, Mexico và 6 đối tác thương mại khác của Mỹ đã yêu cầu WTO xác định liệu thuế kim loại của Trump có thực sự cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia của Mỹ hay không.

Nguồn Bloomberg