Việc Trump áp thuế lên các đồng minh và những hệ lụy

Không dễ để áp đặt liên minh châu Âu và Nafta

Hôm 31.5, sự bế tắc thương mại đã trở thành khởi đầu của một cuộc chiến. Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trên đường áp thuế quan bằng lên nhôm và thép trên Đức và các nhà xuất khẩu khác, gồm Liên minh châu Âu và các nước Bắc Mỹ. Liên minh châu Âu (EU) đã đe doạ các khoản thuế chống lại các xe máy Harley-Davidson và rượu Kentucky, cùng với các hàng hóa khác. Đó là một chiến thuật thông minh: nó chạm vào những triển vọng chính trị của các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa.

Cuộc chiến thương mại mới nhất của Trump đánh vào các đồng minh thân cận nhất của Mỹ. Việc bãi bỏ quyền miễn trừ EU, cùng với Canada và Mexico, từ mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu thép và 10% thuế đối với hàng hóa nhôm hết hạn vào ngày 31.5 và các cuộc đàm phán tìm giải pháp thay thế đã lâm vào bế tắc . Đức sẽ là nước bị ảnh hưởng nhiều nhất của EU là nguồn nhập khẩu thép lớn thứ 8 của Mỹ tính theo khối lượng.

EU cho biết sẽ áp đặt mức thuế 25% của riêng mình vào khoảng 2,8 tỷ euro giá trị nhập khẩu của Mỹ. Các hàng hóa và công ty được nhắm mục tiêu, như nước cam cam, được sản xuất hoặc đặt trụ sở tại các tiểu bang quan trọng đối với đảng Cộng hòa.

Harley có trụ sở tại Wisconsin, sân nhà của lãnh đạo đảng Cộng hòa (GOP) tại Hạ Viện, Paul Ryan. Khoảng 16% doanh số bán hàng của hãng có đích đến là châu Âu. Hầu hết các rượu whisky của Mỹ, trong khi đó, được sản xuất tại Kentucky, nơi Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell sống. Tổng số lượng rượu xuất khẩu của Mỹ sang EU đạt 789 triệu USD vào năm 2017 và rượu whisky của Mỹ chiếm khoảng 85% trong số đó, theo Hội đồng Chưng cất rượu mạnh.

Đảng Cộng hòa đang cố gắng giữ thế kiểm soát Quốc hội trong các cuộc bầu cử giữa tháng 11. Họ có thể dễ dàng mất thế đa số trong Hạ viện, mặc dù họ vẫn có nhiều cơ hội để chiến thắng ở Thượng viện hơn.

Các nhà lập pháp của GOP ở các bang dễ bị tổn thương bởi các tranh cải thương mại đã cố gắng nói ông Trump làm giảm căng thẳng thương mại. Thượng nghị sĩ Chuck Grassley của bang Iowa đã vận động nhân danh những nông dân có thể bị ảnh hưởng bởi thuế quan Trung Quốc. Các thành viên của Quốc hội từ Texas đã kêu gọi Nhà Trắng nhanh chóng đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ(Nafta).

EU thiếu một số quân bài mà Bắc Kinh có, ví dụ như khả năng sử dụng Triều Tiên để gây sức ép hay giảm sự mất cân bằng thương mại. Reuters bình luận rằng việc nhắm tới các chính trị gia Cộng hòa dễ bị tổn thương là một đòn trả đũa thông minh.

“Đây là tin xấu đối với bất kỳ ai quan tâm đến liên minh xuyên Đại Tây Dương,” Bart Oosterveld, Giám đốc chương trình kinh tế và kinh tế toàn cầu của Hội đồng Đại Tây Dương tại Washington, cho biết. "Lý do rằng các đồng minh thân cận nhất của Mỹ tạo ra một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia của nước này là vô lý."

Chỉ có lợi cho Trung Quốc

Oosterveld cho biết Mỹ sẽ khó tìm được đồng minh tại châu Âu trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross dự kiến ​​sẽ thăm Bắc Kinh từ ngày 2-4 tháng 6 cho vòng đàm phán thương mại thứ ba với các quan chức Trung Quốc trong bối cảnh thuế quan đang diễn ra.

"Điều này chỉ có lợi cho Bắc Kinh," Oosterveld nói. "Tại sao EU lại phải ủng hộ Mỹ trong những tranh cãi thương mại với Trung Quốc khi mà Châu Âu cũng đang bị đe dọa thuế quan?"

Quyết định trên của ông Trump chắc chắn sẽ gây ra nhiều căng thẳng trong các cuộc đàm phán giữa các bộ trưởng tài chính và nhà lãnh đạo ngân hàng trung ương của Nhóm của 7 nước công nghiệp (G7) trong tuần này tại Whistler, Canada. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã cảnh báo rằng một cuộc chiến thương mại toàn cầu có thể làm suy yếu đà tăng trưởng toàn cầu trong nhiều năm qua. Vào ngày 31.5, IMF cho biết những căng thẳng này đến không đúng thời điểm bởi vì thương mại đang thúc đẩy sự phục hồi toàn cầu.

Các đồng minh Mỹ đã lập luận rằng họ nên được miễn thuế quan vì chúng chủ yếu nhắm Trung Quốc, do nước này tạo ra cơn lốc sản phẩm giá rẻ khắp toàn cầu.

Trung Quốc đã phải nộp thuế nhập khẩu hàng hóa trị giá 3 tỷ USD cho phía Mỹ khi sắc lệnh của ông Trump có hiệu lực vào tháng 3.

Thuế áp vào kim loại gây ra một cú sốc cho các cuộc đàm phán với Mexico và Canada về Hiệp định Nafta mới. Trump ra điều kiện ông sẽ miễn vĩnh viễn việc áp thuế lên hai nước nếu họ đồng ý với Nafta sửa đổi theo ý muốn của mình. Với việc áp thuế lên thép với hai nước này có hiệu lực, Canada và Mexico khó mà nhượng bộ Nafta, Todd Tucker, một chuyên gia thương mại tại Viện Roosevelt ở Washington cho biết. Tucker nói thêm: "Đây thực sự là một liều thuốc độc cho các cuộc đàm phán về Nafta phiên bản mới". 

Hệ lụy dài hạn

Trong dài hạn, Mỹ có thể phải đối mặt với nhiều vụ kiện tụng tại Tổ chức Thương mại Thế giới. Trong khi quy định của WTO cho phép các nước thành viên đưa ra các biện pháp thương mại bảo vệ “an ninh thiết yếu”, EU và Canada cam kết sẽ đưa các hành động của Mỹ tại tòa án thương mại quốc tế.

Các nhà phân tích tại Oxford Economics đã viết trong một lưu ý nghiên cứu rằng: "Chắc chắn, tác động kinh tế trực tiếp của việc áp thuể sẽ dễ dàng được kiểm soát, xét trên quy mô của các dòng chảy thương mại bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, bóng ma của một sự leo thang có khả năng cân nhắc tâm lý kinh doanh và có thể làm hỏng sự phục hồi đầu tư".

Thật là vô nghĩa khi Mỹ lại gây chiến với "các quốc gia đã là đồng minh tốt nhất và các đối tác an ninh của chúng tôi trong 70 năm qua", Rufus Yerxa, Chủ tịch Hội đồng Ngoại thương Quốc gia Mỹ nhận định. Ông nói thêm rằng lịch sử chưa bao giờ ghi nhận rằng chủ nghĩa quốc gia trên hết lại có thể kích thích nền kinh tế.

Nguồn Tổng hợp