Vấn nạn rửa tiền ở các ngân hàng châu Âu

Trong khi giới chức ngân hàng Anh HSBC đang phải giải quyết những rắc rối của vụ rửa tiền có liên quan tới một số tổ chức tội phạm tại Mỹ Latinh và các quốc gia Trung Đông, cũng như gánh chịu những án phạt mới của chính phủ Mexico, Moneyval, một cơ quan của Ủy ban Châu Âu (EC) đặc trách về vấn đề rửa tiền, lại dội thêm gáo nước lạnh vào hệ thống tài chính lục địa này khi công bố một báo cáo liên quan tới những giao dịch thiếu minh bạch của Ngân hàng Vatican (IOR).


Theo các chuyên gia tài chính, cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu đã tạo thuận lợi cho các tổ chức mafia thâm nhập vào lĩnh vực tài chính bằng cách cung cấp những khoản vay với nhiều điều kiện "ưu đãi" hơn so với các nhà băng tới tay người sử dụng vốn.

Theo đánh giá của tổ chức chống tội phạm SOS Impressa được thành lập cách đây 10 năm, mafia đã trở thành ngân hàng số 1 cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thời kỳ khủng hoảng nhờ nắm giữ trong tay khoảng 65 tỷ euro thanh khoản. Các băng nhóm tội phạm có tổ chức như Sicilian Cosa Nostra, the Naples Camorra hay Calabrian có một vị thế vững chãi trong kinh tế Italia và tạo ra lợi nhuận hàng năm tương đương khoảng 7% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của quốc gia này.

Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), lượng tiền được rửa một cách phi pháp của các tổ chức tội phạm ngầm trên thế giới chiếm khoảng 2%-5% giá trị tài sản toàn cầu, tương đương với 500 tới 1500 tỷ USD. Từ trước tới nay, việc rửa tiền chủ yếu thông qua hoạt động đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, mua bán nguyên vật liệu, giao dịch thương mại và tất cả đều phải bơm tiền vào hệ thống ngân hàng để chuyển thành tiền sạch.

Lợi dụng các quốc gia châu Âu đang vật lộn với khủng hoảng tài chính, hoạt động rửa tiền tại châu lục này trở nên nhộn nhịp trong vài năm trở lại đây, biến Lục địa già thành mắt xích yếu trong cuộc chiến chống rửa tiền hiện nay. Lực lượng tình báo tài chính có vẻ đang thiếu những công cụ để điều tra khoảng 180 cơ quan tài chính đóng tại một số thiên đường về thuế, quần đảo Malta là một trong số đó. Ở cấp độ khu vực, cuộc chiến chống rửa tiền trong lĩnh vực ngân hàng tại châu Âu cần có một luồng gió mới, mạnh mẽ hơn.

Mỹ là quốc gia khá kiên quyết đối với các loại tiền bẩn, vụ việc Mỹ gây sức ép với ngân hàng Thụy Sỹ UBS buộc ngân hàng này cung cấp thông tin của hơn 4000 khách hàng bị nghi ngờ trốn thuế và rửa tiền là một ví dụ.

Trong một động thái mới nhất, chính quyền Mexico ngày 25/7 đã yêu cầu chi nhánh của HSBC tại nước này phải nộp khoản tiền phạt 27.5 triệu USD, gần 52% lợi nhuận của ngân hàng này tại Mexico năm 2011. Lý do đưa ra là HSBC đã không ngăn chặn kịp thời và hiệu quả những giao dịch đáng ngờ và đã không phản ứng kịp thời khi được cảnh báo về sự gia tăng đột biến về lượng giao dịch tiền mặt. Đây là án phạt kỷ lục của cơ quan giám sát tài chính tại Mexico.

Quan chức của HSBC nói rằng "Chúng tôi nhận thức được rằng trước đây chúng tôi đôi lúc đã không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn mà khách hàng và giới giám sát tài chính trông đợi. Chúng tôi tin rằng đây sẽ là bài học quý giá cho cả ngành công nghiệp tài chính trong nỗ lực ngăn chặn những nhân tố bất hợp pháp thâm nhập vào hệ thống tài chính toàn cầu".

Tuy vậy, HSBC không phải là ngân hàng lớn đầu tiên phải đối mặt và chịu hậu quả do những cáo buộc về tội rửa tiền. Tháng trước, ngân hàng ING của Hà Lan đã phải trả 619 triệu USD tiền phạt vì đã vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ đối với Iran và Cuba khi chuyển 1,6 tỷ USD thông qua hệ thống tài chính Mỹ theo yêu cầu của các khách hàng tại hai quốc gia kể trên. Trong năm 2010, Ngân hàng đã bị phá sản Wachovia cũng đã phải trả 160 triệu USD tiền phạt với cáo buộc thiếu các biện pháp mạnh mẽ để chống lại nạn rửa tiền và để cho các tập đoàn tội phạm của Mexico và Colombia làm sạch khoảng 100 triệu USD tiền buôn bán ma túy.

Nguồn VEF