Vaccine hoạt động tốt như thế nào trong thế giới thực?

Theo SCMP, đại dịch COVID-19 đang bước vào giai đoạn quan trọng khi loại biến thể dễ lây truyền nhất đã tấn công hàng chục quốc gia, thúc đẩy những đợt bùng phát mới và khiến việc tiêm chủng trở nên cấp thiết hơn. Câu hỏi quan trọng lúc này là vaccine hoạt động tốt như thế nào.

Một phụ nữ được tiêm vaccine COVID-19 Sinopharm ở La Paz, Bolivia. Ảnh: AP.

Một số ít vaccine đã đáp ứng các yêu cầu của Tổ chức Y tế Thế giới về hiệu quả hơn 50% và giảm bệnh nặng cũng như nhập viện.

Nhưng các nhà khoa học đang theo dõi để xem vaccine hoạt động tốt như thế nào trong thế giới thực, bao gồm cả việc chúng làm giảm quy mô và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát ở các quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng cao như thế nào.

Tổng giám đốc của Viện vaccine quốc tế Jerome Kim ở Seoul cho biết, điều cần thiết là phải sử dụng tốt nhất các loại vaccine hiện có.

“Chúng tôi đang cố gắng thúc đẩy nhanh nhất có thể hoạt động tiêm chủng vì sự lây lan của biến thể Delta là một mối đe dọa thực sự”, ông Jerome Kim nói và cho biết thêm rằng cần phải có nghiên cứu trong thế giới thực.

Các nghiên cứu hiệu quả trong thế giới thực như vậy có thể tốn rất nhiều nguồn lực, phần lớn đến từ các quốc gia như Mỹ, Anh và Israel, đồng thời tập trung vào vaccine Pfizer / BioNTech, Moderna và AstraZeneca.

Hai loại vaccine của Trung Quốc là Sinovac Biotech và Sinopharm cũng được WHO niêm yết đã để tạo nên thắc mắc lớn bởi có quá ít dữ liệu về chúng.

Công nhân chuyển các thùng chứa vaccine Sinopharm COVID-19 ở Maputo, Mozambique, ngày 30.6. Ảnh: Tân Hoa Xã.

Các câu hỏi bao gồm khả năng những người được tiêm chủng sẽ lây bệnh, tử vong, nhập viện hoặc nhiễm bệnh như thế nào và liệu khả năng bảo vệ của vaccine có giảm theo thời gian hoặc với các biến thể mới hay không.

“Mỗi quốc gia cần phải phân tích các con số của mình và xem liệu số ca nhiễm, số ca tử vong, số ca nhập viện có tăng lên không và những trường hợp này xảy ra ở những người đã được tiêm chủng hay chưa được tiêm chủng?” Chủ tịch Mạng lưới Ứng phó và Cảnh báo Dịch bùng phát Toàn cầu của WHO Dale Fisher cho biết.

Theo Giáo sư y khoa Dale Fisher, những người được tiêm chủng, bất kể là loại vaccine nào, đều có thể bị nhiễm bệnh. Nhưng điều quan trọng là phải hiểu mức độ nghiêm trọng của những bệnh nhiễm trùng đó.

WHO cho biết: các ca bệnh đạt đỉnh điểm vào đầu năm tại Israel là hơn 10.000 ca một ngày trước khi giảm xuống một con số vào tháng trước. Hiện nay, do biến thể Delta, có hơn 300 ca nhiễm trùng hàng ngày trở lại, với một số ca đã được tiêm chủng đầy đủ.

Tại Anh, quốc gia có hơn 20.000 ca mắc hàng ngày, chính phủ nước này cho rằng tỉ lệ tiêm chủng cao sẽ bảo vệ hệ thống y tế khỏi bị quá tải bởi các ca bệnh nghiêm trọng.

Tuy nhiên, các báo cáo từ nơi khác đã làm dấy lên lo ngại. Tại Seychelles, các nhà chức trách đã báo cáo 6 ca tử vong trong số các bác sĩ tiêm chủng, 5 người trong số họ đã tiêm Covishield, một phiên bản của vaccine AstraZeneca được sản xuất tại Ấn Độ và một người đã được vaccine Sinopharm.

Vào tháng trước, báo cáo cho biết ít nhất 10 bác sĩ được tiêm vaccine Sinovac đã tử vong do COVID-19 ở Indonesia cũng làm dấy lên lo ngại về việc liệu những liều vaccine đó có bảo vệ khỏi những kết quả tồi tệ nhất hay không.

Nhà dịch tễ học Dicky Budiman tại Đại học Griffith, Australia cho biết: cần có thêm thông tin để phân tích đầy đủ, nhưng các trường hợp cho thấy cần phải xem xét tác động của biến thể Delta đối với vaccine.

Nhiều yếu tố, từ khả năng miễn dịch tự nhiên của một quốc gia, đến các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, các biến thể dễ lây truyền hơn và hiệu quả của vaccine, có khả năng xảy ra nhưng không thể biết nếu không có chi tiết về các trường hợp đột phá.

“Có một sự khác biệt đáng chú ý về tỉ lệ mắc bệnh COVID-19, nhập viện và tử vong giữa những người được tiêm chủng đầy đủ và không được tiêm chủng”, Trợ lý giáo sư Eduardo Undurraga cho biết.

Như vậy, vaccine COVID-19 tốt nhất là vaccine sẵn có cho một tỉ lệ lớn dân số. Những thách thức trong việc tiếp cận với vaccine đã trở thành một đặc điểm quan trọng của đại dịch, với các quốc gia thiếu vaccine vì một số quốc gia ưu tiên dân số trong nước và chương trình phân phối thiếu công bằng của WHO.

Quan chức Shao Yiming thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc cho biết trong khi những người được tiêm chủng bị ốm, tỉ lệ bệnh nặng ở những người đã tiêm phòng thấp hơn đáng kể so với những người chưa tiêm.

Mục đích của vaccine hiện tại là ngăn bệnh nhẹ trở nên nặng hoặc tử vong, thay vì ngăn ngừa hoàn toàn sự lây nhiễm hoặc giảm khả năng lây lan bệnh của những người bị nhiễm bệnh. Chuyên gia y tế Shao Yiming thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết vaccine đã làm tốt trong việc giảm lây nhiễm và ảnh hưởng đến quỹ đạo của đại dịch.

“Nếu vaccine này làm cho COVID-19 trở thành một căn bệnh nhẹ vẫn có thể lây truyền, thì điều đó khiến vaccine trở thành cách rõ ràng để bảo vệ các cá nhân”, Giáo sư y khoa Dale Fisher nhận định.

Tiêm chủng COVID-19 trên toàn thế giới: Tỉ lệ dân số đã được tiêm ít nhất một liều vaccine. Ảnh: Our World in Data.

Bên cạnh đó, khả năng ngăn chặn virus lây lan qua mức độ bảo vệ cộng đồng của vaccine cũng phụ thuộc vào các biến thể của virus đang lưu hành. Một biến thể có khả năng lây truyền càng nhiều thì tỉ lệ những người cần được chủng ngừa để thấy sự lây lan chậm lại càng lớn.

Có thể bạn quan tâm:

E ngại vaccine khiến COVID-19 lấn lướt Đông Nam Á