Tỷ giá và lãi suất xuống thấp, Brazil có thể lấy lại sức hấp dẫn?

Đối với Chính phủ Brazil, những tuần vừa qua mang lại những chiến thắng đã được mong đợi từlâu. Đồng nội tệ được định giá quá cao đã suy yếu với mức chỉ còn 2 real đổi 1 USD so với mức đỉnh1,54 hồi tháng 7 năm ngoái.

Với chính sách của NHTW, lãi suất đã xuống 9%, gần với mức thấp kỷ lụcvà được dự đoán sẽ còn xuống thấp hơn nữa sau khi Tổng thống Dilma Rousseff dũng cảm đưa ra quyếtđịnh cắt giảm lãi suất đối với các tài khoản tiết kiệm được hậu thuẫn bởi chính phủ.

Tất cả nhữngđộng thái này là tin vui với tất cả các nhà sản xuất - những người trước đó đã chịu nhiều thiệtthòi do đồng nội tệ và lãi suất quá cao.

Giới đầu tư đã từng hoài nghi về vị trí của Brazil trong nhóm BRICs. Tuy nhiên, với kinh tế vĩ môổn định, mức thu nhập dần được cân bằng và sự bùng nổ của thị trường hàng hóa thế giới đã củng cốcho sự tăng trưởng kinh tế và hòa hợp chính trị ở Brazil.

Các ngân hàng lớn mạnh và nhu cầu trongnước giúp nước này hồi phục mạnh mẽ từ cuộc khủng hoảng tín dụng năm 2008. Trong năm 2010, kinh tếBrazil tăng trưởng 7,5% và lọt vào nhóm các nước G7. Người dân Brazil, sau khi chiến thắng được lạmphát phi mã và khủng hoảng nợ, cuối cùng cũng thở phào nhẹ nhõm.

Tuy nhiên, điều này không kéo dài lâu. Brazil chỉ tăng trưởng 2,7% trong năm 2011, thấp hơn so vớicác nước BRIC còn lại là Nga, Ấn Độ và Trung Quốc với tỷ lệ từ 4,3% đến 9%. Nhà đầu tư nước ngoàikhông còn mặn mà. Ivan de Souza đến từ công ty tư vấn Booz & Company nhận định thời hoàng kimcủa Brazil đã chấm dứt.

Thậm chí, trong một bài báo được đăng trên tạp chí Foreign Affairs với tiêuđề "Bearish on Brazil", Ruchir Sharma đến từ Morgan Stanley còn cho rằng Brazil đã đi lên với giáhàng hóa tăng cao và nhất định sẽ tụt lùi khi giá giảm.

Từ năm 2000 đến 2010, thương mại của Brazil tăng khoảng 25%;  trong 5 năm gần đây tín dụng củakhu vực tư nhân tăng gấp đôi. Chỉ có sản lượng cùng với tiết kiệm và đầu tư tăng mới có thể thổi bùng tăng trưởng. Tất cả những điều này đều không có ở Brazil: IPEA, một tổ chức nghiên cứucủa chính phủ nhận định tăng trưởng sản lượng trong suốt thập kỷ vừa qua chỉ đạt 0,9% và phần lớnđến từ nông nghiệp. Đầu tư chỉ chiếm 19% GDP.

Lãi suất thấp có thể thúc đẩy tín dụng tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, còn một vấn đề rất lớn: theoSerasa Experian, một chuyên gia phân tích tín dụng cho rằng nhu cầu vay tiền từ tháng 1 đến tháng 4thấp hơn khoảng 8% so với cùng kỳ năm 2011. Vỡ nợ tăng lên và các ngân hàng đang thắt chặt các điềukiện cho vay.

Khoản vay quá 90 ngày hiện dang chiếm 8%. Itaú và Bradesco, 2 ngân hàng lớn nhất cócổ phiếu bị sụt giảm sau khi công bố tăng dự phòng nợ xấu. Banco Votorantim, ngân hàng dựa quánhiều vào các khoản vay mua xe trong những năm gần đây đã thua lỗ 3 quý liên tiếp.

Thêm vào đó, hệ thống thuế quá phức tạp và chiếm tới 36% GDP, mức quá cao so với các nước thu nhậptrung bình khác.

Bộ trưởng Tài chính Guido Mantega cho biết chính phủ đã cắt giảm 1 số loại thuế vàhoạt động thu thuế tăng lên là do ngày càng có nhiều doanh nghiệp công khai hoạt động kinh doanh.Tuy nhiên Raphael de Cunto đến từ công ty luật Pinheiro Netocho rằng khả năng thu thuế của chínhphủ đã lên đến mức đỉnh điểm, đẩy gánh nặng sang các doanh nghiệp.  

Đối với một số người, sự can thiệp chính trị đã thay thế đồng nội tệ định giá quá cao trở thành rủiro lớn nhất đối với Brazil. Petrobras, đại gia dầu mỏ  thuộc sở hữu nhà nước và Vale, nhà khaithác quặng sắt lớn nhất thế giới đang được vận hành theo hướng phù hợp với các mục tiêu của chínhphủ hơn là lợi ích của đa số cổ đông.

Những lo ngại này đè nặng lên giá cổ phiếu. Nhà đầu tư đanggiảm dần hoạt động tại  Brazil, thay vào đó chuyển sang  ưa thích Peru, Colombia, Chile,Panama và Mexico, nơi có giá rẻ tương tự nhưng ít rủi ro chính trị hơn.

Những lo ngại càng được khuếch đại bởi sự kiên Argentina tháng trước quốc hữu hóa công ty dầu mỏYPF của Tây Ban Nha. Mặc dù thực chất Brazil khác với Argentina, những nhà đầu tư nước ngoài khôngnhận ra điều đó.

Việc Chevron, công ty dầu mỏ của Mỹ bị buộc tội sau một vụ tràn dầu nhỏ ở bờ biển Rio de Janeirohồi đầu năm nay làm dấy lên lo ngại về đối xử với người nước ngoài. Theo các luật sư, hiện nay mộtsố khách hàng đang tự hỏi liệu họ có bị tịch thu hộ chiếu tương tự như các giám đốc của Chevron haykhông. 

Không một đất nước nào có thể thoát khỏi chu kỳ kinh doanh, và một số lưu ý sớm có thể ngăn chặnđược sự bùng nổ, thậm chí còn có thể thuyết phục được chính phủ dỡ bỏ một số rào cản đang cản đườngBrazil.

Tuy nhiên, với mức tăng trưởng khiêm tốn trong một vài năm gần đây, Brazil vẫn còn rấtnhiều cơ hội, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và khai khoáng cũng như giáo dục và y tế. Giờđây, đầu tư vào Brazil phải có chọn lọc.