Trung Quốc "thất hứa" với toàn cầu hóa

Mỹ rút lui, Trung Quốc cũng không khá hơn

Sau khi ông Donald Trump thắng cử Tổng thống Mỹ với cam kết "nước Mỹ trên hết", người đồng cấp là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhanh chóng chuyển mình để trở thành một người cổ vũ lớn nhất cho toàn cầu hóa.

Gần hai năm sau, Trung Quốc lại bị mắc kẹt trong một cuộc chiến thương mại với ông Trump và đã không thành công trong việc thuyết phục thế giới rằng ông nghiêm túc về việc mở cửa nền kinh tế một cách nhanh chóng. Hội chợ Triển lãm quốc tế Trung Quốc tại Thượng Hải, một sáng kiến của ông Tập thu hút khoảng 3.000 công ty đến từ hơn 100 quốc gia, mang đến cho ông cơ hội thuyết phục những người hoài nghi.

Tuy nhiên, các công ty thế giới dường như không hào hứng lắm với sự kiện này. Trong  18 người đứng đầu nhà nước hoặc chính phủ dự kiến ​​sẽ tham dự, hầu như tất cả đều đến từ các nền kinh tế nhỏ. Trong số các nước G-20, chỉ có Nga là nước cử người đứng đầu nhà nước hoặc chính phủ.

Ngoài ra còn có một sự chú ý đáng chú ý của các giám đốc kinh doanh hàng đầu. Mặc dù sự kiện này nhằm thu hút các công ty nước ngoài thu hút người tiêu dùng Trung Quốc, các thương hiệu toàn cầu từ Adidas đến Walmart, Procter & Gamble đến Uniqlo, chỉ cử những người đứng đầu quốc gia - hoặc không có giám đốc điều hành cấp cao nào cả. Giám đốc điều hành của Starbucks Corp, Kevin Johnson, công ty mà cứ 15 tiếng một lần là mở một cửa hàng ở Trung Quốc, sẽ không tham dự ngay cả khi ông ở trong cùng một thành phố.

Trung Quốc đang chịu áp lực từ ông Trump và các nước khác nhằm bù đắp lại thặng dư thương mại hàng hóa 423 tỉ USD với thế giới, và ông Tập đã cam kết rằng nước này sẽ nhập 24 nghìn tỉ USD hàng hóa từ nước ngoài trong 15 năm tới. Trong khi ông Trump đã làm dấy lên khả năng của một thỏa thuận khi ông gặp ông Tập trong những tuần tới, họ vẫn còn có rất nhiều khác biệt về tiếp cận thị trường và hỗ trợ của chính phủ cho các doanh nghiệp nhà nước.

Tuy nhiên, giới phân tích nhận định rằng ông Tập cũng sẽ không đưa ra điều gì mới mẻ tại diễn đàn lần này.

Các bài phát biểu của ông Tập Cận Bình trong vài năm qua dường như vẫn chỉ quanh một số chủ đề cũ, chẳng hạn như cam kết của Trung Quốc trong việc mở cửa nền kinh tế, hỗ trợ cho hệ thống thương mại toàn cầu và ủng hộ đa phương. Tuy nhiên, những lời nói của ông cũng không gây ấn tượng lắm với những nhà đầu tư một sân chơi bình đẳng trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Trung Quốc đứng thứ 59 trong số 62 quốc gia được Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đánh giá về sự cởi mở đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài. Gần một nửa số công ty được Phòng Thương mại Châu Âu khảo sát hồi tháng 6 cho biết họ bỏ lỡ cơ hội kinh doanh do rào cản pháp lý hoặc hạn chế tiếp cận thị trường và họ dự kiến ​​sẽ tăng trở ngại trong 5 năm tới.

Cho đến nay, những gì mà Trung Quốc đã làm được chủ yếu là nới lỏng quy định về quyền sở hữu nước ngoài của các công ty tài chính và các nhà sản xuất ô tô. Các ngân hàng quốc tế như JPMorgan Chase & Co. ở Mỹ và UBS Group AG ở Thụy Sĩ đã tiến gần hơn đến việc mua cổ phần đa số trong các liên doanh địa phương. Tháng trước, BMW AG đã trở thành công ty xe hơi nước ngoài đầu tiên tận dụng lợi thế của một chính sách mới cho phép kiểm soát cổ phần đa số tại các liên doanh ở Đại lục.

Chiêu cũ

Nhưng tổng thể các biện pháp đã làm là rất rời rạc và chậm chạp. Các nhà đầu tư vẫn đang chờ Trung Quốc thu hẹp "danh sách tiêu cực”, quy định rõ những khu vực nào của nền kinh tế không có giới hạn cho các công ty nước ngoài, theo như lời hứa tới tháng 3 năm 2019.

Ý tưởng của ông Tập về việc tổ chức hội chợ nhập khẩu để giải quyết các tranh cãi thương mại hay là khác biệt giữa các chính sách của Trung Quốc và sự mong đợi của thế giới bên ngoài. Khi đối mặt với những lời chỉ trích như trộm cắp tài sản trí tuệ và các yêu cầu liên doanh phức tạp, câu trả lời của Trung Quốc luôn có vẻ là "mua nhiều hơn".

"Đây chỉ là chiêu cũ", ông James McGregor, Công ty tư vấn APCO Worldwide, cho biết.

Khoảng 180 công ty Hoa Kỳ đang cử đại diện, bao gồm các tên tuổi lớn như Google Inc., Công ty Boeing, Caterpillar Inc., Facebook Inc., Công ty General Motors, Honeywell International Inc., Microsoft Corp., Tesla Inc. và Qualcomm Inc.

Tuy nhiên, Chính phủ Mỹ hầu như không mấy quan tâm, mặc dù Trung Quốc cho biết ông Trump đã lên tiếng ủng hộ cho hội chợ trong cuộc điện đàm với ông Tập tuần trước. Một phát ngôn viên của Đại sứ quán Mỹ cho biết chính quyền Trump không có kế hoạch để gửi một đại diện cấp cao và "Trung Quốc cần thực hiện các cải cách cần thiết để chấm dứt thực tiễn thương mại không công bằng đang gây tổn hại cho nền kinh tế thế giới".

Dù bằng cách nào, rất ít người đang chờ đợi hội nghị thượng đỉnh nhập khẩu có thể dẫn đến một bước đột phá trong căng thẳng thương mại toàn cầu.

“CIIE không phải là một sự kiện theo định hướng thị trường và nếu chính phủ Trung Quốc quyết định nhập nhiều sản phẩm hơn, ai đó sẽ phải trả tiền. Nhưng vần đề là với một nền kinh tế đang suy yếu, ai sẽ là người lãnh trách nhiệm đó”, ông Pang Zhongying, Giáo sư quan hệ quốc tế của Đại học Khoa học và Công nghệ Macau, cho biết.

Nguồn Bloomberg