Trung Quốc phớt lờ lời yêu gọi ngưng nhập khẩu dầu từ Iran của Mỹ

Điều này có khả năng sẽ gây thêm một mâu thuẫn trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.

Trung Quốc có vẻ sẽ thách thức các lời kêu gọi của Mỹ về việc ngưng nhập khẩu dầu từ Iran vào tháng 11 tới đây.  Mỹ, vốn đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 của Iran vào tháng 5 vừa qua, đã ép các nước trên thế giới cắt giảm nhập khẩu dầu từ Trung Đông sang "không" trước ngày 4 tháng 11 hoặc bị trừng phạt.

Các biện pháp có hiệu lực trong tháng 11 sẽ cấm mua dầu và giao dịch Iran với Ngân hàng Trung ương Iran, nơi xử lý các khoản thanh toán dầu. Các tổ chức tài chính vi phạm các biện pháp trừng phạt sẽ mất quyền truy cập vào các hệ thống thanh toán dựa trên USD, cản trở khả năng kinh doanh quốc tế của họ.

Tuy nhiên, Trung Quốc, nhà nhập khẩu dầu hàng đầu từ Iran, không có dấu hiệu tuân thủ. "Trung Quốc và Iran là những nước thân thiện với nhau", ông Lục Khảng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói với các phóng viên hôm thứ tư. "Chúng tôi duy trì trao đổi và hợp tác bình thường trên cơ sở tuân thủ các nghĩa vụ của chúng tôi theo luật pháp quốc tế, bao gồm trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại và năng lượng. Điều này vượt quá trách nhiệm."

Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã tham dự hội nghị thượng đỉnh tổ chức hợp tác Thượng Hải trong tháng này tại tỉnh Sơn Đông của Trung Quốc với tư cách là người quan sát theo lời mời của Bắc Kinh. Tại đây, ông đã gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người cam kết mở rộng hợp tác kinh tế giữa hai nước. Trung Quốc nằm trong số các bên tham gia thỏa thuận hạt nhân.

Nhập khẩu dầu từ các nước. Nguồn: Nikkei

Việc Washington sử dụng đồng USD làm vũ khí có thể không gây hại nhiều cho Bắc Kinh. Trung Quốc vào tháng 3 đã tung ra tương lai dầu nhân dân tệ để thúc đẩy việc sử dụng tiền tệ trong một thị trường bị chi phối bởi đồng USD. Iran cũng đã chấp nhận thanh toán nhân dân tệ từ Trung Quốc cho dầu dưới các biện pháp trừng phạt tương tự vào năm 2012.

Không được xuất khẩu dầu sang các thị trường khác, Iran có thể bán dầu thô với giá rẻ sang Trung Quốc, làm trầm trọng thêm căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh.

Nhật Bản cũng không thể chấp nhận yêu cầu cầu của Mỹ, vì nước này đã duy trì quan hệ ngoại giao với Iran để đảm bảo nguồn cung dầu ổn định. Nhưng Nhật cũng đang giảm mua dầu từ Trung Đông - hiện chiếm khoảng 5,5% lượng nhập khẩu - và một số tổ chức ở Tokyo cho rằng việc tạm dừng sẽ có tác động hạn chế.

"Chúng tôi dự định tổ chức các cuộc thảo luận với các nước liên quan, bao gồm cả Mỹ, để đảm bảo rằng các công ty Nhật Bản không bị ảnh hưởng bất lợi", Tổng thư ký nội các Yoshihide Suga nói với các phóng viên hôm 27.6. Tokyo ủng hộ thỏa thuận hạt nhân, nhưng cũng nhận ra những vấn đề khiến ông Trump rút khỏi thỏa thuận, ông nói.

Liên minh châu Âu sẽ yêu cầu Mỹ để miễn các công ty châu Âu khỏi các biện pháp trừng phạt, một nguồn EU quen thuộc với tình hình nói với CNBC. Brussels cũng chuẩn bị hồi sinh lại cái gọi là đạo luật ngăn cấm các doanh nghiệp EU tuân thủ các biện pháp trừng phạt được áp đặt ở nước ngoài bởi một bên thứ ba. EU tìm cách duy trì thỏa thuận hạt nhân, mà Anh, Pháp và Đức là những người ký kết.

Nỗ lực của Washington để sử dụng đồng USD để buộc các quốc gia khác rơi vào hàng cuối cùng có thể phản tác dụng bằng cách khuyến khích chuyển đổi sang các đồng tiền khác. Ấn Độ, một nước nhập khẩu dầu mỏ lớn của Iran, đã thanh toán bằng đồng rupi theo các biện pháp trừng phạt năm 2012.

Nguồn Nikkei