Trung Quốc chuyển trục kinh tế hướng vào thị trường nội địa

Đẩy nhanh quá trình hình thành lưu thông kép

Tại Diễn đàn Lục Gia Chủy vào giữa tháng 6, Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc nói về khái niệm lưu thông kép. Một mô hình chu kỳ kép mới đang hình thành. Mô hình này bị chi phối bởi chu kỳ kinh tế trong nước và được tạo điều kiện thuận lợi bởi chu kỳ giữa Trung Quốc và các nước ngoài.

Tuần trước, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc tuyên bố đẩy nhanh quá trình hình thành lưu thông kép, nhấn mạnh đổi mới công nghệ và hợp lý hóa chuỗi cung ứng nội địa. Điều này báo hiệu sự thay đổi chiến lược của chính phủ Trung Quốc.

Để thúc đẩy công nghệ và nâng cấp ngành công nghiệp, chính quyền Bắc Kinh thể hiện quyết tâm hạn chế đầu cơ tài sản. Trong hai thập kỷ qua, lĩnh vực nhà ở tại Trung Quốc thu hút nhiều nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận, thu hút tài chính cho các nhà sản xuất và các công ty nhỏ.

Kể từ năm 2017, chính phủ Trung Quốc đã có đường lối cứng rắn hơn trong lĩnh vực bất động sản và ngân hàng. Điều này cho thấy sự thay đổi chính sách theo hướng tăng trưởng bền vững hơn, tránh xa sự phụ thuộc vào lĩnh vực bất động sản.

Việc thắt chặt các quy tắc tài sản đã được tiến hành. Nhiều hạn chế tài sản sẽ sớm được áp dụng đối với các thành phố Trung Quốc, nơi giá nhà đất đang tăng nhanh. Sự kiềm chế tài sản đáng ngạc nhiên cùng với sự phục hồi sau COVID-19 vẫn chưa có chỗ đứng vững chắc, nhưng những nỗ lực của chính quyền Bắc Kinh phản ánh mức độ khẩn cấp mong muốn thay đổi để tăng trưởng kinh tế.

Trục kinh tế dịch chuyển hướng vào thị trường nội địa

Trung Quốc đã chuyển sang một chế độ tăng trưởng theo hướng nội địa hơn. Điều này dường như không thể tránh khỏi khi những tác động bên ngoài ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn.

Gần đây nhất là cuộc tranh cãi về TikTok, với việc ByteDance của Trung Quốc đề nghị thoái vốn cổ phần trong ứng dụng để thoát khỏi lệnh cấm của Mỹ. Mỹ liên tục điều tra các rủi ro an ninh quốc gia tiềm tàng do công ty Trung Quốc kiểm soát ứng dụng.

Mặc dù vẫn chưa rõ liệu TikTok sẽ được tiếp quản bởi một công ty Mỹ hay bị đóng cửa mãi mãi, vụ việc này trở thành một cảnh báo cho các công ty Trung Quốc muốn mở rộng ra nước ngoài, đặc biệt là ở Bắc Mỹ.

Nguồn ảnh: Live Heed News.

Trong khi đó, tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước láng giềng châu Á cũng đang leo thang. Mối quan hệ giữa Trung Quốc với Ấn Độ trở nên tồi tệ sau khi vụ đụng độ biên giới nghiêm trọng. Có vẻ như tình hình chỉ tạm thời được kiểm soát. Một số công ty công nghệ Trung Quốc cũng rút khỏi Ấn Độ sau khi chính phủ Ấn Độ cấm các ứng dụng của Trung Quốc.

Đối với Trung Quốc, môi trường bên ngoài có thể trở nên tồi tệ hơn trước khi có cơ hội tốt hơn. Khó có thể có một tương lai tươi sáng cho Trung Quốc, cho dù Tổng thống Donald Trump tái đắc cử thêm 4 năm nữa hay đối thủ của ông là ông Joe Biden chuyển vào Nhà Trắng. 

Xung đột thương mại Mỹ - Trung sẽ làm xấu đi đáng kể triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc trong nhiều năm tới. Triển vọng chiến thắng của Trung Quốc trong cuộc xung đột này là có hạn. Điều này là do vị trí đàm phán của Trung Quốc yếu hơn rất nhiều, với mức nhập khẩu thấp hơn đáng kể từ Mỹ. Năm ngoái, giá trị xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ cao gấp 5 lần so với nhập khẩu.

Với việc thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một vượt xa so với kế hoạch, Mỹ có thể sử dụng vũ khí thuế quan bất cứ lúc nào.

Vì vậy, Trung Quốc đã chuyển sang cách tiếp cận làm giảm sự phụ thuộc vào ngoại thương và tập trung hướng vào nền kinh tế trong nước. 

Hiện đại hóa công nghệ và hợp lý hóa chuỗi cung ứng trong nước

Trung Quốc đang hiện đại hóa công nghệ và hợp lý hóa chuỗi cung ứng trong nước để trở nên độc lập hơn với sản xuất nước ngoài. Tuy nhiên, chiến lược này hướng tới sự tự túc lớn hơn là hiệu quả về mặt giá trị. Bởi lẽ, chiến lược này không tận dụng lợi thế của sự phân công lao động quốc tế.

Nhưng chính phủ Trung Quốc sẵn sàng chấp nhận những tổn thất này. Về lâu dài, chiến lược này  sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong dài hạn.

Công nghệ luôn là con dao hai lưỡi đối với loài người. Một mặt, nó tạo ra cơ hội cho sự đổi mới, mặt khác, nó làm giảm nhân lực. Nhiều công ty công nghệ ở Trung Quốc đã phát triển các công nghệ tự động để phân phối không tiếp xúc, phun thuốc khử trùng và thực hiện các chức năng chẩn đoán cơ bản, nhằm giảm nguy cơ lây lan COVID-19.

Nguồn ảnh: Analytics Insight.

Sự nhấn mạnh vào lưu thông kép là một thay đổi chính sách tự nhiên dựa trên động lực toàn cầu mới. Điều này cho thấy, Trung Quốc đang dần hướng vào bên trong, tiếp tục củng cố xu hướng giảm cân bằng. Điều này sẽ phải trả giá bằng hiệu quả kinh tế và quá trình mất cân bằng bị đẩy nhanh, nhưng đó là một cái giá mà Bắc Kinh sẵn sàng trả.

Cuối cùng, tiêu thụ nội địa khổng lồ của Trung Quốc là động lực quan trọng nhất trong động thái chính sách này. Để đảm bảo tiêu dùng trong nước mở rộng, thị trường lao động là rất quan trọng. Do đó, chính quyền Bắc Kinh sẽ thực hiện mọi biện pháp để đảm bảo việc làm cho người dân Trung Quốc.

Trên đây là quan điểm của chuyên gia kinh tế thị trường mới nổi Hào Châu tại ngân hàng Commerzbank, Đức. Ông Hào Châu nghiên cứu kinh tế và thị trường Bắc Á.