Tổng thống Joe Biden chấm dứt phần lớn di sản của ông Donald Trump

Theo The Economist, xây dựng di sản tổng thống từ các hoạt động hành pháp có thể giống như xây lâu đài từ cát - cả hai đều có nguy cơ bị xóa sổ do thủy triều thay đổi. Ông Donald Trump đã dành phần lớn thời gian làm tổng thống của mình để chơi trên cát. 

Những thành tựu lập pháp lâu dài của ông Trump rất ít về số lượng và hầu như không thể hiện sự cứng rắn của ông. Và nó sẽ bị phá hủy dưới thời Tổng thống Joe Biden. Ảnh: AP.

Thay vào đó, những vụ giật gân nhất của chủ nghĩa Trump lại đến thông qua luật pháp hành pháp. Cụ thể như lệnh xây dựng bức tường biên giới với Mexico, lệnh cấm người Mỹ chuyển giới phục vụ trong quân đội và chiến dịch ổn định nhằm nới lỏng kiểm soát ô nhiễm. Và chính quyền mới của Tổng thống Joe Biden đã hủy bỏ nhiều hành động đó. 

Tổng thống Trump tại một cuộc họp báo về cháy rừng ở California vào năm 2020. Ảnh: The New York Times.

Hầu hết người Mỹ hiểu nhầm các hành động hành pháp của tổng thống và các cơ quan khác nhau của ông - những hành động thường được coi là có hiệu lực pháp luật - như một loại quy trình tức thời. Điều này là không chính xác. Các giới hạn của quyền hành pháp không phải là vô nghĩa cũng không phải là vô hạn, mà do Quốc hội ấn định. 

Một số thay đổi do hậu quả thực sự chỉ yêu cầu nét bút của tổng thống. Ông Trump đã chuyển tiền cho việc xây dựng bức tường biên giới thông qua một tuyên bố đơn giản về tình trạng khẩn cấp quốc gia - điều mà ông Biden có thể kết thúc với một chút phiền phức. Ông Biden cũng có thể dễ dàng hủy bỏ hướng dẫn thúc giục các công tố viên quyết liệt truy lùng những người nhập cư bất hợp pháp qua biên giới Mexico. 

Tuy nhiên, những thay đổi khác của ông Biden, như việc hủy bỏ gần 100 quy định về môi trường của thời Trump, khó khăn hơn nhiều. Đó là vì Đạo luật Thủ tục Hành chính, đạo luật quan trọng nhất mà người Mỹ khó có thể nghe nói đến. Nó đòi hỏi một quy trình cứng nhắc để ban hành các quy tắc mới. 

Một cơ quan liên bang thông thường phải phát hành các bản dự thảo về quy tắc được đề xuất của mình (dựa trên thẩm quyền pháp lý do Quốc hội Mỹ đưa ra), cho phép công chúng bình luận một thời gian và sau đó sửa đổi nó cho phù hợp. 

Theo chuyên gia Richard Revesz, người theo dõi của Viện Chính sách Liêm chính, một tổ chức tư vấn đặt tại trường luật Đại học New York, 80% các vụ kiện chống lại những thay đổi quy định của chính quyền Trump đã thành công. Dưới một chính quyền điển hình, con số đó chỉ là 30%.

Với nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump có thể gặp phải một số thách thức pháp lý và cho thấy những thay đổi của ông đối với quy định trở nên vững chắc hơn. Tuy nhiên, “ông Trump là tổng thống một nhiệm kỳ, toàn bộ đầu ra quy định của ông ấy rất khó để tồn tại”.

Hành động điều hành không chỉ hữu ích để xóa sạch di sản của vị tổng thống trước đó mà còn để phác thảo bản thân của vị tổng thống đương nhiệm. Tổng thống Biden sẽ không bằng lòng nếu chỉ đơn giản quay lại các quy tắc thời Obama vào khoảng năm 2016.

Trước hết, ông Biden đã nhấn mạnh sự bình đẳng chủng tộc nhiều hơn trong các lệnh điều hành đầu tiên của mình so với tổng thống da màu đầu tiên của Mỹ. Các hành động kinh tế của ông Biden là nâng mức lương tối thiểu cho các nhà thầu liên bang lên 15 USD một giờ so với mức 10,1 USD mà ông Obama đã ra lệnh 6 năm sau nhiệm kỳ tổng thống của mình vào năm 2014.

Về các quy tắc môi trường, cựu cố vấn khí hậu của thời Tổng thống Bill Clinton - ông Paul Bledsoe, cho biết: ông Biden có thể sẽ thúc đẩy các quy định đầy tham vọng về khí thải metan và tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu cho ô tô.

Quá trình phi Trump hóa có thể rút ra một số bài học về giới hạn của việc chỉ dựa vào hành động điều hành nhất thời. Những nỗ lực ban đầu trong việc giảm thiểu sự lây lan của COVID-19 và sự suy thoái kinh tế của đại dịch theo lệnh hành pháp có thể làm được một số điều tốt. 

Ông Heather Boushey, thành viên Hội đồng Cố vấn Kinh tế của tổng thống, lưu ý rằng, ông Biden sẽ đưa ra lời đề nghị trước Quốc hội: trợ cấp thất nghiệp tăng cường, một đợt kiểm tra khác và nghỉ phép khẩn cấp được trả lương. Một sự cân bằng mong manh tương tự giữa hành động hành pháp đơn phương và luật pháp bền vững hơn sẽ cần được đánh vào các ưu tiên khác, chủ yếu là biến đổi khí hậu, nếu chủ nghĩa Biden được chứng minh lâu dài hơn chủ nghĩa Trump.

Có thể bạn quan tâm:

► Ông Joe Biden chuẩn bị cho lễ nhậm chức Tổng thống “không giống ai”