Tiền điện tử đang trải qua "kỷ băng hà" chứ không phải mùa đông

Một năm trước, thị trường tiền điện tử đang bùng nổ với giá bitcoin và ethereum ở mức cao nhất mọi thời đại, người nổi tiếng thay nhau quảng bá các tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số đắt đỏ và các công ty blockchain thì liên tục tài trợ để logo xuất hiện tại các sự kiện thể thao lớn, bao gồm Siêu cúp Bóng bầu dục Mỹ Super Bowl .

Thời đại đó đã qua

Trong năm ngoái, giá tiền điện tử đã giảm hơn một nửa, khối lượng giao dịch sụt giảm và một số công ty nổi tiếng đã sụp đổ trong cuộc khủng hoảng thanh khoản. Bên cạnh đó, những vụ khởi tố và bắt giữ những người sáng lập các loại tiền ảo càng làm thị trường chắc chắn rằng bong bóng tiền điện tử sẽ nổ, cùng với hàng tỉ USD đầu tư từ những người bình thường, quỹ phòng hộ, nhà đầu tư mạo hiểm và các công ty truyền thống.

Trước viễn cảnh hiện tại, ngành công nghiệp tiền điện tử đang gọi thời điểm này là “mùa đông tiền điện tử”. Họ nói rằng nó mang tính chu kỳ, giống như thị trường giá xuống ở Phố Wall - điều  đã xảy ra trước đây và cuối cùng sẽ qua đi.

Nhưng các chuyên gia cho rằng mức độ và quy mô của cuộc suy thoái này có thể dẫn đến kỷ băng hà.

Sự thăng trầm ngoạn mục của thị trường tiền điện tử đã làm rung chuyển thế giới của các nhà đầu tư và những người ủng hộ nó, những người chỉ một năm trước đây đang đứng đầu thị trường. Các chuyên gia tài chính đã so sánh sự sụp đổ này với các bong bóng lớn khác đã vỡ trong quá khứ - từ vụ sụp đổ dot-com hai thập kỷ trước, đến sự sụp đổ của bất động sản Florida một thế kỷ trước.

Tiền điện tử đã từng gặp sự cố trước đây, nhưng lần này quy mô lớn hơn nhiều.

Được tạo ra cách đây hơn một thập kỷ và được thúc đẩy bởi sự sụp đổ tài chính toàn cầu, tiền điện tử là tài sản kỹ thuật số do máy điều hành, nhằm hoạt động không thông qua các tổ chức tài chính, cho dù là ngân hàng hay chính phủ.

Tiền điện tử phổ biến nhất, Bitcoin, được tạo ra vào đầu năm 2009, và đã trải qua nhiều chu kỳ bùng nổ và phá sản, đáng chú ý nhất là vào năm 2017 và 2018, khi giá bitcoin nhanh chóng tăng lên khoảng 20.000 USD, trước khi một loạt vụ lừa đảo tai tiếng nổ ra và có tin đồn về việc một số quốc gia có kế hoạch cấm giao dịch tiền điện tử, khiến Bitcoin thua lỗ 80% giá trị trong một vài tháng.

Dư âm từ sự cố đó vẫn tồn tại trong một thời gian, nhưng thế giới tiền điện tử bắt đầu bùng nổ trở lại giữa đại dịch. Đến tháng 11/2021, một cuộc khảo sát của Pew cho biết cứ 6 người Mỹ thì có 1 người đã đầu tư vào tiền điện tử. Cùng tháng đó, tổng giá trị của tiền điện tử đã vượt 3 nghìn tỉ USD, gần bằng GDP của Vương quốc Anh.

Và một “ngân hàng tiền điện tử” có tên là Celsius Network đã đưa ra mức lãi suất hai con số cho những người dùng gửi tiền kỹ thuật số vào tài khoản ngân hàng.

Cú ngã ngoạn mục

Một trong những người "ăn nên làm ra" nhất trong thời kỳ bùng nổ tiền điện tử là Bankman-Fried, người sở hữu sàn giao dịch tiền điện tử FTX kiếm tiền bằng cách tính phí giao dịch mỗi khi ai đó sử dụng sàn để mua và bán tiền điện tử.

FTX đã giành được hàng triệu USD đầu tư từ các công ty đầu tư mạo hiểm có uy tín như Sequoia và các quỹ phòng hộ như Ontario Teachers' Pension Plan, định giá công ty ở mức 32 tỉ USD.

Nhà sáng lập Bankman-Fried đã lên trang bìa của Forbes và trở thành một trong những người giàu nhất thế giới, khối tài sản của ông trị giá 22,5 tỉ USD. Trước giới báo chí, ông nói rằng ông không kiếm tiền cho bản thân mà sẽ cho đi tất cả.

Nhưng đầu năm nay, sự hưng phấn về tiền điện tử bắt đầu chùn bước. Lãi suất tăng, lạm phát và lo ngại về khả năng suy thoái khiến các nhà đầu tư không thích rủi ro. Các cổ phiếu công nghệ, từ lâu vẫn tăng giá đều đặn, đã sụp đổ, khiến cả các nhà đầu tư lớn trong ngành tài chính và những người bình thường tham gia giao dịch chứng khoán và tiền điện tử đều hoảng sợ.

Cú ngã lớn đầu tiên xảy ra vào tháng 5 khi một đồng tiền kỹ thuật số có tên là TerraUSD — một stablecoin được neo vào đồng USD — bị sập. Việc bán tháo bất ngờ đã xóa sạch hơn 1/4 giá trị của thị trường tiền điện tử.

Vào tháng 6, Celsius Network, ngân hàng tiền điện tử và với mức lãi suất hai con số, bất ngờ thông báo rằng họ đang tạm dừng việc rút tiền, khiến giá tiền điện tử giảm mạnh hơn nữa. Ngân hàng Celsius Network, nơi đã tích lũy được khoảng 20 tỉ USD tài sản ở thời kỳ đỉnh cao, đã nộp đơn xin phá sản vào tháng 7.

Trong khi đó, giá bitcoin, ethereum tiền kỹ thuật số và các tài sản tiền điện tử khác giảm mạnh.

Nhưng trong lúc đó, ông Bankman-Fried và FTX vẫn bình an vô sự.

Cho đến tháng 11, khi hãng tin tức chuyên về tiền điện tử CoinDesk báo cáo rằng quỹ đầu tư Alameda Research được xem là “công ty chị em” với FTX vì cùng do ông Sam Bankman-Fried sáng lập đã bí mật dùng tiền của người dùng trên sàn FTX hòng che mắt các nhà đầu tư. Mặc dù lên tiếng khẳng định FTX và Alameda là 2 doanh nghiệp hoàn toàn độc lập và ông cũng không còn trong ban quản trị quỹ. Hai bên đã âm thầm giao dịch hàng tỉ USD mà không cho người dùng hay biết.

Doanh nhân người Canada gốc Singapore Changpeng Zhao, chủ sở hữu của Binance, đối thủ lớn của FTX, đã thông báo rằng ông sẽ bán số cổ phần FTX trị giá khoảng 500 triệu USD, gây ra một đợt bán tháo trên diện rộng và khiến giá trị của nó giảm mạnh.

Giá trị trung bình của các giao dịch tiền điện tử mỗi ngày đã giảm từ 131 tỉ USD trong tháng 5 xuống còn 57 tỉ USD trong tháng 12 - giảm hơn một nửa, theo CoinGecko .

Giá trị của Bitcoin đã giảm mạnh 65% trong năm nay, xuống còn khoảng 17.500 USD, mặc dù con số đó vẫn cao nhiều thời điểm trong quá khứ.

Nhiều người ủng hộ tiền điện tử vẫn lạc quan - coi sự sụp đổ của năm chỉ là một đoạn trũng trong quá trình tiến tới tương lai của công nghệ.

“Theo quan điểm của tôi, tiền điện tử chỉ là công nghệ mới tiếp theo và mọi công nghệ mới đều có những thăng trầm,” ông Lou Kerner, Giám đốc điều hành của Công ty Blockchain Coinvestors, cho biết.

Có thể bạn quan tâm: 

Top 50 quốc gia đông dân nhất thế giới năm 2022

Nguồn The Washington Post