Thị trường gạo toàn cầu ra sao khi Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo?

Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, đã cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati hồi cuối tháng 7, với mục tiêu bình ổn giá gạo trong nước và đảm bảo có đủ nguồn cung nội địa ở mức giá hợp lý.

Được biết, Ấn Độ chiếm 40% thương mại gạo toàn cầu và đây không phải lần đầu tiên quốc gia này áp đặt lệnh cấm xuất khẩu đối với gạo non-basmati. Tuy nhiên, lần này có thể tạo ra tác động sâu rộng hơn so với 16 năm trước. Tháng 10/2007, lần đầu tiên Ấn Độ ra lệnh cấm xuất khẩu gạo non-basmati đã khiến giá gạo toàn cầu tăng gần 30% lên mức cao kỷ lục 22,43 USD/tạ.

Lệnh cấm xuất khẩu gạo gần đây của của Ấn Độ có thể khiến thị trường toàn cầu và hàng triệu người trên thế giới đối mặt với tình trạng thiếu lương thực, trong đó người dùng châu Á và châu Âu sẽ là những người chịu tác động lớn nhất.

Trong báo cáo phân tích gần đây của ngân hàng Barclays (Anh), Malaysia dường như là nước sẽ chịu nhiều tổn thương nhất do sự phụ thuộc vào nguồn cung của Ấn Độ. Gạo ở Malaysia chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài, trong đó Ấn Độ chiếm tỉ trọng khá lớn. Ngoài ra, Singapore cũng là một trong những quốc gia có khả năng bị ảnh hưởng phần nhiều, bởi gạo Ấn Độ chiếm khoảng 30% lượng gạo nhập khẩu của nước này. Đảo quốc sư tử đang đề nghị Ấn Độ xem xét miễn trừ nước này khỏi lệnh cấm xuất khẩu gạo. 

Giá gạo đang dao động ở mức cao nhất trong một thập kỷ qua do hiện tượng El Nino gây mưa lớn hoặc khô hạn, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tại Ấn Độ cũng như các nhà sản xuất gạo lớn khác ở châu Á như Thái Lan, Pakistan và Việt Nam. Theo Barclays, Philippines là nước sẽ gặp nhiều khó khăn nhất trước sự gia tăng giá gạo toàn cầu, do gạo chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cách tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của quốc gia này. Tuy nhiên, khác với Malaysia và Singapore, Philippines chỉ đang ở ngưỡng lo lắng bởi phần lớn gạo nhập khẩu của nước này là từ Việt Nam.

Dẫu vậy, châu Á không phải là khu vực duy nhất bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Ấn Độ. Các thị trường có khả năng cao bị ảnh hưởng khác còn có châu Phi cận Sahara và khu vực Trung Đông và Bắc Phi (MENA), bao gồm Djibouti, Liberia, Qatar, Gambia và Kuwait, theo bộ phận nghiên cứu BMI của Công ty Nghiên cứu Thị trường Fitch Solutions.

Ông Samarendu Mohanty, Giám đốc khu vực châu Á của International Potato Center (CIP), cho biết nếu nhà xuất khẩu gạo lớn như Việt Nam và Campuchia cũng áp đặt hình thức hạn chế, đồng thời những quốc gia nhập khẩu lớn như Indonesia và Malaysia đua nhau tích trữ, thì sự hỗn loạn có thể xảy ra trên thị trường gạo toàn cầu. Thậm chí hậu quả có thể tệ hơn so với năm 2007. 

Theo ông Mohanty, lệnh cấm của Ấn Độ có thể sẽ kéo dài đến tháng 4 năm sau, thời điểm sau khi cuộc bầu cử diễn ra.

Lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ sẽ khiến hàng triệu người trên thế giới chịu tác động nặng nề. Ảnh: CNBC.

Hiện tại, người dân quốc gia Nam Á đang phải vật lộn với tình trạng giá rau quả và thực phẩm tăng cao. Đây chính là một trong những vấn đề có nguy cơ làm ảnh hưởng đến triển vọng bầu cử của Thủ tướng Narendra Modi. Trong năm nay, Ngân hàng Trung ương Ấn Độ đã đặt ra biên độ mục tiêu của lạm phát từ 2-6%. Tuy nhiên đến tháng 6/2023, CPI của nước này đã tăng lên 4,8%.

Theo ước tính của ngân hàng HSBC, trong tháng 7 CPI Ấn Độ sẽ chạm mức 6,5% và các sự kiện thời tiết cực đoan có thể gây thêm áp lực làm giảm sản lượng cây trồng. Nếu điều này xảy ra, lệnh cấm xuất khẩu cộng hưởng với sản lượng suy giảm có nguy cơ lan rộng sang thị trường lúa mì, vốn là nhóm lương thực thay thế cho gạo ở nhiều quốc gia.

Có thể bạn quan tâm:

Những thương vụ M&A diễn ra sôi nổi nhờ sự bùng nổ A.I

Nguồn CNBC