Thâm Quyến trở thành trung tâm IPO mới của thế giới

Thâm Quyến hiện là trung tâm của các cải cách kinh tế, chính sáchđã được Trung Quốc triển khai cách đây 30 năm và giúp đưa nước này trở thành nền kinh tế thứ haithế giới. Chỉ vài năm trước, giới tài chính quốc tế vẫn đánh giá Thâm Quyến chỉ là một cái ao nhànơi những doanh nghiệp nhỏ, không có tên tuổi của Trung Quốc vùng vẫy. Nhưng mọi thứ đã thay đổimột cách nhanh chóng.

Cách Hong Kong khoảng một giờ tàu chạy, thành phố này ngày nay tiếptục trở thành trung tâm của một đợt cải cách mới về tài chính của Trung Quốc nhằm những mục tiêu tolớn hơn như: quốc tế hóa đồng nhân dân tệ, gia tăng liên kết với thị trường tài chính Hong Kong và cuốicùng là trở thành trung tâm tài chính tầm cỡ quốc tế, sánh ngang với New York, London...

Với khoảntiền đầu tư là 45 tỷ USD trong vòng 8 năm, Trung Quốc đã có kế hoạch phát triển đặc khu kinh tếQianhai, nằm phía tây của Thâm Quyến, trở thành một tiểu Hong Kong. Các công ty đăng ký kinh doanhtại đây sẽ được hưởng nhiều ưu đãi về thuế, giống với cách mà Singapore áp dụng để thu hút doanhnghiệp nước ngoài.

Trung bình mỗi ngày ở Thâm Quyến có 1 vụ IPO (nhiều hơn cả New York, Hong Kongvà London cộng lại).

Thủ đô IPO của thế giới

Cách đây 30 năm, Thâm Quyến chỉ là một làng ven biển với 30.000dân, nhưng sau năm 1979 cùng với chính sách phát triển khu vực này thành Đặc khu kinh tế, ThâmQuyến đã thay da đổi thịt. Thành phố đã trở thành một đô thị hiện đại với 14 triệu dân, cùng hàngtrăm ngôi nhà chọc trời, tàu điện ngầm, các trung tâm thương mại hào nhoáng và nhà máy sản xuất đủthứ từ iPhones, các tivi đời mới tới những chiếc đồng hồ giả, đồ chơi bằng nhựa...

Phải đến năm 1990, Thâm Quyến mới có thị trường chứng khoán với chỉsố ChiNext. Số lượng các công ty niêm yết đã tăng lên gấp ba lần sau 8 năm, từ 500 doanh nghiệp vừavà nhỏ trong những năm đầu và tính tới cuối tháng 5/2012 giá trị vốn hóa thị trường là 1,2 nghìntỷ USD. Con số còn rất khiêm tốn so với giá trị 12,5 nghìn tỷ của thị trường chứng khoán New York,nhưng đã gấp đôi so với giá trị của thị trường Singapore.

Theo số liệu của hãng Reuters, giá trị các vụ IPO của các doanhnghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Thâm Quyến theo chỉ số ChiNext (giống như với chỉ số Nasdaq của Mỹ) năm2011 là 26 tỷ USD, còn số lượng các SME được niêm yết mới nhiều gấp đôi so với con số tại sànNasdaq và gần gấp rưỡi so với thị trường London.

Tổng cộng năm 2011 Thâm Quyến đã chứng kiến 236 vụ IPO, nhiều nhấtthế giới, tiếp sau đó là thị trường New York với 69 vụ. Sang năm 2012, xu hướng này vẫn rất mạnhmẽ, riêng trong 6 tháng đầu năm, tại Thâm Quyến đã có tới 84 vụ IPO, trong khi đó tại New York mớicó 44 vụ. Tuy nhiên, xét về giá trị của các vụ IPO, Thâm Quyến vẫn xếp sau New York (31 tỷ USD)nhưng đã vượt Hong Kong với 23 tỷ.

Nhờ làn sóng này, các công ty chứng khoán Trung Quốc đã thu đượcnhững khoản phí lớn hơn cả các đại gia như Goldman Sachs và UBS vốn bao thầu thị trường châu Á -Thái Bình Dương. Cụ thể, công ty chứng khoán Ping An kiếm được 232 triệu USD, Guosen thu về 215triệu và một nửa trong số 20 công ty chứng khoán có doanh thu lớn nhất châu Á là những công ty củaTrung Quốc.

Thậm chí khoảng cách thu nhập của các công ty chứng khoán Trung Quốc so với những tậpđoàn tài chính hàng đầu thế giới đang được nới rộng. Lãi ròng của Guosen trong 6 tháng đầu năm 2012là 99 triệu USD, của Citic là 97 triệu, trong khi con số này của Goldman Sachs là 63 triệu.

E ngại và rào cản

Tuy vậy, nhiều ngân hàng phương Tây vẫn tỏ ra nghi ngại và chưathật sự nhập cuộc vào thị trường tài chính tại Thâm Quyến. Bởi một doanh nghiệp phát hành cổ phiếulần đầu ra công chúng với những vấn đề không rõ ràng về kế toán có thể chứa đựng nhiều nguy cơ mấtuy tín.

Một số công ty Trung Quốc niêm yết trên thị trường mà không có hồ sơ kinh doanh minh bạch.Điều này khiến nhà đầu tư không thể yên tâm, đặc biệt trong những vụ IPO có giá trị lớn.

Nhiều ngân hàng phương Tây vẫn tỏ ra nghi ngại và chưa thật sự nhập cuộc vàothị trường tài chính tại Thâm Quyến.

Trên thực tế, những lỗ hổng này đã gây ra những hậu quả nghiêmtrọng. Năm ngoái, UBS, ngân hàng lớn của Thụy Sỹ đã thực hiện hai thỏa thuận bảohiểm: một với BYD Co Ltd, công ty sản xuất xe hơi có tỷ phú Warren Buffett tham gia đầu tư tại thịtrường Thâm Quyến và vụ IPO của công ty thương mại ô tô Pang Da tại thị trường chứng khoán ThượngHải. Cổ phiếu của cả hai công ty này đều rớt giá thảm hại sau khi niêm yết.

Thị trường Thâm Quyến cũng có nhiều con số ảo khi giá trị giao dịchcủa nhiều công ty cao hơn giá trị thực tới 23 lần, đó là đã giảm so với con số 76 lần vào năm 2008.Chỉ số PE (hệ số giữa thị giá một cổ phiếu và thu nhập mà nó mang lại), một thước đo mức độ tăngtrưởng thu nhập trong tương lai, của thị trường cũng đã giảm 39 lần từ mức đỉnh 128 của năm2009.

Chỉ số chứng khoán của thị trường liên tục dao động mạnh và giảm21% trong năm ngoái khiến nhiều người nghĩ rằng Thâm Quyến là một casino hơn là thị trường chứngkhoán. Nhiều người cảnh báo rằng cần hết sức thận trọng khi tham gia thị trường chứng khoán tại đâybởi 3/4 khối lượng giao dịch là của những nhà đầu tư cá nhân.

Tuy vậy, thị trường chứng khoán ThâmQuyến cũng đã thiết lập được những liên kết với thị trường Thượng Hải và Hong Kong để phát triểncác sản phẩm và dịch vụ tài chính, nâng cao sức cạnh tranh và hướng tới một thị trường toàncầu.

Nhiều ngân hàng quốc tế như Goldman, UBS, Credit Suisse và DeutscheBank đều đã có mặt tại Trung Quốc thông qua các liên doanh và đều tỏ ra quan tâm tới các vụ IPO giátrị nhiều tỷ đô la của các tập đoàn, công ty nhà nước chào bán tại Thượng Hải.

Tới nay, đa số cáccon cá lớn đều đã được tung ra và giới đầu tư đang chuyển hướng sang những doanh nghiệp nhỏ chưaIPO. Năm ngoái, hàng loạt các ngân hàng lớn trên thế giới cũng đã đặt chân vào thị trường tài chínhnước này như Morgan Stanley, Citigroup, Ngân hàng hoàng gia Scotland hay JPMorgan. Các ngân hàng trên đãtham gia vào hoạt động bảo hiểm, đầu tư chứng khoán, trái phiếu và cung cấp các dịch vụ tư vấn, đầutư ngân hàng.

Jerry Lou, trưởng bộ phận thị trường vốn toàn cầu và chiến lược giatrưởng của công ty chứng khoán liên doanh Morgan Stanley Huaxin nói những doanh nghiệp vừa và nhỏđang thiếu vốn và đang rất cần các dòng đầu tư. Lou cho biết liên doanh này sẽ tham gia vào các vụIPO tại Thâm Quyến trong năm nay song không cho biết thêm chi tiết. "Mặc dù sẽ có những thăng trầm,nhưng xét về tiềm năng thì thị trường tại đây là rất lớn, tôi cho rằng thị trường này sẽ tăngtrưởng gấp hai, ba lần trong vòng 5-10 năm tới", Lou đánh giá.

Nhưng các ngân hàng nước ngoài sẽ rất khó khăn để lấy được thị phầntừ tay các công ty chứng khoán khó nhằn bản địa như Guosen, Citic, PingAn và Huatai. Như Citicchẳng hạn, công ty này đã có nhiều năm hoạt động tại thị trường Thâm Quyến và tập trung vào đốitượng là các công ty nhỏ, còn Guosen đã có một đội quân với 475 chân rết tại các ngân hàng. Sân nhàchính là lợi thế lớn nhất của họ.