Tạm biệt quê nhà, nhiều công ty Trung Quốc dịch chuyển sản xuất ra nước ngoài

Các công ty Trung Quốc đang theo chân các đối tác nước ngoài dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc nhằm tìm kiếm các cơ sở sản xuất thay thế nhằm giảm thiểu tác động từ cuộc chiến thương mại kéo dài với nước Mỹ.

Theo số liệu được Nikkei Asian Review (Nikkei) tổng hợp, từ tháng 6/2019, 33 công ty niêm yết đã thông báo trên hai sàn giao dịch chứng khoán về kế hoạch chuẩn bị mở rộng sản xuất ra nước ngoài.

Tương tự như các nhà sản xuất nước ngoài, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tiến hành nhiều vòng áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc, kết hợp với tiền lương và các chi phí khác tăng lên, đã thúc đẩy các công ty Trung Quốc dịch chuyển sản xuất ra khỏi nền kinh tế số 2 thế giới.

Gần 70% trong số 33 công ty chọn Việt Nam là điểm đến ưu thích của họ, trong khi phần còn lại chọn Campuchia, Ấn Độ, Malaysia, Mexico, Serbia và Thái Lan.

Vào ngày 19/7, công ty Jinhua Chunguang, chuyên sản xuất sản phẩm cao su, đã công bố khoảng đầu tư 4,35 triệu USD để xây dựng một cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Đây là sự bổ sung vào ba nhà máy hiện có tại Malaysia và Trung Quốc. Công ty cho biết khoản đầu tư này là sự phản ứng với “những thay đổi trong môi trường quốc tế,” cũng như một phần của kế hoạch mở rộng toàn cầu.

FDI vào Việt Nam tăng mạnh trong bối cảnh thương chiến leo thang. Ảnh: Nikkei Asian Review.

Jinhua sản xuất ống dùng trong máy hút bụi, vốn là mục tiêu trong vòng áp thuế quan nhập khẩu lần thứ ba của Tổng thống Donald Trump đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc trong 6 tháng cuối năm 2018, với lý do thực hiện thương mại không lành mạnh.

Zhejiang Henglin, một công ty sản xuất ghế, cũng đang tìm đến Việt Nam, nơi công ty đã mua lại một nhà máy của Đài Loan như một phần trong khoản đầu tư 48 triệu USD nhằm đẩy nhanh việc mở rộng sản xuất.

Một giám đốc của nhà máy Henglin tại huyện An Cát chia sẻ với Nikkei: “Chúng tôi sẽ bắt đầu sản xuất vào nửa cuối năm 2019.” Khách hàng của Henglin gồm công ty Ikea của Thụy Điển và Nittori, chuỗi siêu thị bán lẻ đồ nội thật Nhật Bản.

Các nhà sản xuất hàng dệt may cũng quyết định tăng sản lượng tại Việt Nam, bất chấp những lo ngại ngày càng tăng của các công ty hàng may mặc đang hoạt động tại đây.

Vào tháng 12/2018, công ty thời trang Huafu công bố sẽ đầu tư 2,5 tỷ Nhân dân tệ (362 triệu USD) để xây dựng một nhà máy ở Việt Nam. Nhà sản xuất len cuộn cho biết việc họ thành lập một cơ sở sản xuất tại Việt Nam sẽ cho phép họ tiếp cận nguồn nguyên liệu thô, nhân công rẻ và tránh hàng rào thuế quan.

Theo số liệu từ Tổ chức Lao động Quốc tế, mức lương chính thức của Trung Quốc tăng vọt 44%, đạt 6.193 NDT mỗi tháng trong 5 năm qua, tính đến năm 2017. Đó là một con số lớn so với mức tăng 30% của Việt Nam, 28% của Malaysia và 11% của Mexico trong cùng khoảng thời gian.

Theo các chuyên gia phân tích, chi phí tăng đã khuyến khích các công ty dịch chuyển sản xuất sang nước ngoài, ngay cả trước cuộc chiến thương mại. Thực tế, từ năm 2001, Trung Quốc đã có chính sách “dịch chuyển” nhằm khuyến khích những động thái như vậy, nhưng các công ty cảm thấy không cần thiết vì thị trường khổng lồ tại quê nhà.

Ông Darren Tay, chuyên gia phân tích rủi ro tại Fitch Solutions, cho biết: “Điều mà cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã làm là đẩy nhanh xu hướng này trong ngắn hạn, có khả năng mang lại lợi ích cho các quốc gia như Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.”

Mức lương cạnh tranh không chỉ là điều thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào các quốc gia này. Ông Rajiv Biswas, chuyên gia kinh tế tại HIS Markit nêu lên các yếu tố khác như: “Một lực lượng lao động lành nghề, trình độ học vấn cao, cơ sở hạ tầng tốt và một mạng lưới các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) mạnh mẽ, bao gồm cả việc là một phần của Khu vực Thương mại Tự do ASEAN và EVFTA”.

Trong khi đa số các quốc gia chào đón FDI từ Trung Quốc như với bất kỳ quốc gia nào, họ cũng cảnh giác để không bị lợi dụng nhằm tránh sự trừng phạt thuế quan của ông Trump. Mới đây, Tổng thống Mỹ đe dọa sẽ áp 10% thuế lên 300 tỷ USD hàng nhập khẩu còn lại từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 1/9.

Ông Vũ Đức Giang, chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam chia sẻ trong một bài phỏng vấn rằng: “Chính phủ phải đề ra các biện pháp nhằm ngăn chặn các sản phẩm Trung Quốc được dán nhãn hàng Việt Nam sản xuất sang Mỹ.”

Tại những nước khác, chiến lược dịch chuyển sản xuất đi kèm với đầu tư đang được thực thi, sau khi việc quá tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng liên quan đến Sáng kiến Vành đai và Con đường gây ra phản ứng dữ dội.

Theo ông Biswas thuộc IHS, việc đa dạng hóa đầu tư của Trung Quốc, từ tập trung vào các nguồn lực và cơ sở hạ tầng đến sản xuất sẽ được rất nhiều nước đang phát triển hoan nghênh.

“Rất nhiều nước đang phát triển vẫn phụ thuộc vào việc xuất khẩu hàng hóa và chính quyền của họ ưu tiên chính sách phát triển nhiều lĩnh vực sản xuất, đa dạng hóa nền kinh tế và tạo việc làm mới.”

Nguồn Nikkei Asian Review