Tại sao không còn ai tin vào thị trường Trung Quốc?

Khi nhà quản lý chứng khoán Trung Quốc tuyên bố kế hoạch hủy niêm yết cổ phiếu Dandong Xintai Electric vì giả mạo hồ sơ IPO, việc này không phải là tin nóng hổi, nhưng cho thấy những thay đổi sâu rộng có thể đang được thực hiện.

Xintai là công ty đầu tiên bị "trục xuất" khỏi sàn ChiNext Thâm Quyến vì lỗi nêu trên, và chỉ là một trong số ít các công từ bị hủy niêm yết tại Trung Quốc. Việc cổ phiếu Xintai không được niêm yết cho thấy các nhà quản lý đang đối mặt với sự thật không mấy dễ chịu về thị trường vốn của Trung Quốc.

Thị trường vốn của Trung Quốc ở những khía cạnh quan trọng chỉ giống như thị trường ở bề ngoài mà thôi. Trên thị trường chứng khoán, chính phủ can thiệp trên quy mô lớn để đẩy giá lên. Việc đầu tư vào thị trường trái phiếu bị điều hướng quá mức vào các doanh nghiệp nhà nước. Không hề có thị trường phái sinh. Việc công bố thông tin tài chính thường không hợp lý, giao dịch nội bộ đáng nghi và thị trường luôn hoài nghi về sự can thiệp của chính phủ.

Tất cả những hiện tượng này cho thấy sự yếu kém phổ biến: hệ thống quản lý không chỉ tập trung vào việc cơ chế công bố và cơ chế thị trường mà còn thiết lập giá tài sản và phân phối lợi nhuận.

Tại hầu hết các nước, khi các công ty xem xét IPO, giới chức yêu cầu họ công bố thông tin một cách chính xác, sau đó, để thị trường định giá. Ở Trung Quốc, mọi chuyện ngược lại: Giới chức đánh giá bảng cân đối và lịch sử công ty, thiết lập giá chào bán, sau đó để thị trường luận ra ai có thể đang lừa dối hay che giấu điều gì đó.

Kết quả là các nhà đầu tư, cả nội và ngoại, mất lòng tin vào thị trường Trung Quốc. Đầu tư của khối ngoại tính đến tháng 7/2016 vào Trung Quốc giảm 60% so với cùng kỳ. Ngay cả nhà đầu tư bán lẻ Trung Quốc cũng đang đứng bên lề: Các tài khoản đầu tư cá nhân - chưa đến 500.000 nhân dân tệ - trong tháng 7 giảm xuống 46,8 triệu nhân dân tệ từ 47,4 triệu nhân dân tệ trong tháng 7/2015.

Sự mất lòng tin này ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của thị trường. Các ngân hàng thương mại lớn của Trung Quốc đang giao dịch với tỷ số P/E là 5 - so với mức bình quân 12 của các ngân hàng thương mại ở các nước khác - vì các nhà đầu tư nghĩ rằng danh mục cho vay của các ngân hàng yếu kém hơn nhiều so với những gì công bố. Mặc dù kết nối giao dịch cố phiếu Thâm Quyến-Hong Kong mới được thông qua có thể giúp nhà đầu tư ngoại tiếp cận một số hãng công nghệ đang tăng trưởng nhanh nhất của Trung Quốc, nhưng họ sẽ “tránh xa” nếu không tin tưởng số liệu được công bố.

Việc hủy niêm yết cổ phiếu Xintai cho thấy nhà quản lý Trung Quốc rốt cuộc đang nhìn nhận các vấn đề một cách nghiêm túc. Nhưng vẫn còn một số việc cần phải giải quyết.

Thứ nhất là tập trung vào việc thiết lập thị trường chất lượng cao thay vì định ra mức giá chất lượng thấp. Điều này có nghĩa rằng việc buộc các công ty công khai trung thực tình hình tài chính. Đổi lại, việc công khai chính xác nghĩa là tin xấu sẽ lộ ra dù là thừa nhận tỷ lệ nợ xấu cao hơn hay lợi nhuận ngày một giảm. Đối với nhà quản lý, điều đó không có gì phải sợ.

Cuối cùng, Trung Quốc cần cơ chế thị trường để hỗ trợ sự hồi phục giá, tính minh bạch và hoạt động thương mại. Đã quá nhiều lần, Bắc Kinh can thiệp vào thị trường và giá cả. Trung Quốc sẽ không thể trở thành trung tâm tài chính chủ đạo nếu các trader không tin rằng sân chơi này là bình đẳng và công bằng.

Nhật Trường

Nguồn Bloomberg