Tại sao Jack Ma muốn mua tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng?

Jack Ma là tuýp người đưa ra quyết định rất nhanh, đây là thói quen cần thiết của một tỷ phú trong lĩnh vực biến đổi không ngừng như thương mại điện tử. Nhưng nhiều người cho rằng đôi lúc những quyết định chớp nhoáng của ông có phần quá vội vàng.

Trong một thương vụ gây ồn ào năm 2014, tập đoàn Alibaba do ông sáng lập đã mua lại và đổi tên công ty ChinaVision thành Alibaba Pictures với giá 800 triệu USD, chính thức dấn thân vào mảnh đất phim ảnh béo bở.

5 tháng sau, nhiều "lỗi" trong quá trình tính toán và nộp thuế bị phát giác, làm rộ lên nghi vấn về sự minh bạch của công ty. Alibaba Pictures bị dự báo phải gánh chịu khoản lỗ lên tới 600 triệu dollar Hong Kong trong năm tài khóa 2014, đại diện công ty từ chối bình luận về con số này.

Cũng trong năm ngoái, nhà sáng lập công ty thương mại điện tử cho biết ông chỉ mất 15 phút để quyết định đầu tư vào câu lạc bộ bóng đá nổi tiếng nhất Trung Quốc – Evergrande Quảng Châu. Nhiều cổ đông đặt câu hỏi về lợi ích mà công ty thu được từ thương vụ này.

Trước truyền thông, Jack Ma chỉ trả lời ngắn gọn: "Nền bóng đá Trung Quốc cần một người để khuấy động mọi thứ".

Giờ thì Jack Ma cho rằng làng báo chính là nơi cần khuấy động. Ông đang đàm phán để mua lại cổ phần của nhà xuất bản đứng sau tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (South China Morning Post - SCMP), Bloomberg đưa tin.

Các cuộc thảo luận vẫn ở trong giai đoạn đầu nhưng lễ ký kết sẽ sớm được thông báo. Những chi tiết về tài chính vẫn chưa được tiết lộ.

SCMP là nhật báo tiếng Anh được phát hành ở Hong Kong. Từng thuộc top những tờ báo có lợi nhuận cao nhất trên thế giới, SCMP cũng đi vào vết xe đổ của những tờ báo in hàng đầu khác, trong bối cảnh doanh số sụt giảm, lợi nhuận eo óp khi độc giả chuyển sang đọc báo điện tử.

Cổ đông của Alibaba lại một lần nữa đứng ngồi không yên trước thương vụ. Không giống vụ mua lại Evergrande Quảng Châu mua bằng tiền túi, lần này Jack Ma sẽ dùng tiền của công ty mua cổ phần trong SCMP.

SCMP Group đã ghi nhận 3 quý liên tiếp có lợi nhuận sụt giảm. Tỷ lệ ROA của công ty giảm xuống 3,9% trong năm 2014, mức thấp nhất kể từ năm 2003. Ebitda đạt 238 triệu dollar Hong Kong (30,7 triệu USD).

Cổ phiếu của hãng bị ngừng giao dịch kể từ tháng 2/2013, sau khi không thể có ít nhất 25% cổ phần sở hữu bởi các cổ đông thiểu số.

Giá cổ phiếu chốt phiên cuối ở mức 1,95 dollar Hong Kong, định giá giá trị thị trường của công ty ở khoảng 3 tỷ dollar Hong Kong (390 triệu USD).

Không những không có lợi về mặt kinh tế, thương vụ cũng không hứa hẹn mang về lợi ích chính trị.

SCMP là một trong số ít những nguồn tin tiếng Anh về Trung Quốc đại lục. Cơ cấu cổ phần của tờ báo tiếng Anh này hầu như không thay đổi, kể từ khi tỷ phú Rupert Murdoch bán hầu hết cổ phần cho tỷ phú mang hai dòng máu Malaysia – Trung Quốc Robert Kuok vào năm 1993.

Từ đó tới nay, SCMP liên tục bị cáo buộc có dấu hiệu bị Trung Quốc chi phối. Sau đợt biểu tình rầm rộ của sinh viên Hong Kong vào cuối năm ngoái, việc tờ báo có khả năng rơi vào tầm kiểm soát của một doanh nhân đại lục như Jack Ma sẽ càng khiến dư luận sôi sục.  

Vậy mục đích của Jack Ma là gì?

Sinh ra và lớn lên tại thành phố phía Đông Trung Quốc – Hàng Châu, cũng là nơi đặt trụ sở của Alibaba, Jack Ma hiện có mối quan hệ thân thiết với Hong Kong.

Giống nhiều tỷ phú "chịu chơi" khác, Jack Ma đã sưu tập một câu lạc bộ bóng đá. CEO Jeff Bezos của Amazon có tờ Washington Post, Jack Ma cũng muốn có một tờ báo.  

Ông là người đã xáo trộn và làm hồi sinh nhiều lĩnh vực kinh doanh, từ bán lẻ, ngân hàng tới quản trị quỹ đầu tư và hậu cần tại Trung Quốc. Sau hai thập kỷ trì trệ, có lẽ sự kết hợp giữa ý thức công dân và sự tự tin trong con người Jack Ma đã thúc đẩy ông làm một điều gì đó cho lĩnh vực truyền thông truyền thống ở thành phố đã nuôi ông trưởng thành.

Khó mà nói quyết định này không mang ý đồ chính trị. Về phần mình, Jack Ma cho biết đã "né" dần chính trị trong quá trình lớn mạnh của Alibaba.

Năm 2013, "cộng đồng mạng" Trung Quốc đã phát động chiến dịch kêu gọi Jack Ma xin lỗi, sau khi ông trả lời một tờ báo, khẳng định nhà cầm quyền Trung Quốc đã đưa ra "quyết định đúng đắn nhất" liên quan đến sự kiện Thiên An Môn.

Vị Chủ tịch của Alibaba khăng khăng cáo buộc tờ báo trích dẫn sai lời ông. Tờ báo không phải đâu xa lạ mà chính là SCMP.

Chưa rõ động cơ của Jack Ma là gì, nhưng thương vụ này chắc chắn đã được ông nung nấu trong thời gian dài, chứ không phải là quyết định bộc phát, Bloomberg kết luận.

Nguồn Bloomberg