Tại sao bầu cử giữa kỳ Mỹ 2014 quan trọng?

Mỹ sẽ tổ chức bầu cử giữa kỳ vào ngày mai 4/11 để xác định đảng Dân chủ hay Đảng Cộng hòa - kiểm soát Quốc hội trong hai năm tiếp theo. Cuộc bầu cử năm nay được cho là có lợi thế cho phe Cộng hòa, trong khi khá bất lợi với đảng Dân chủ của đương kim Tổng thống Barack Obama.

Tại sao gọi là giữa kỳ?

Sở dĩ được gọi là giữa kỳ bởi bởi nó được tổ chức vào giữa nhiệm kỳ 4 năm của tổng thống, mặc dù phiếu bầu là chọn ghế trong Quốc hội (cả Hạ viện lẫn Thượng viện) và một số ghế thống đốc tiểu bang.

Trong Quốc hội, tất cả 435 nghị sỹ Hạ viện đều đối mặt với cử tri, cứ hai năm một lần. Tuy nhiên chỉ 1/3 trong số 100 ghế tại Thượng viện là nằm trong diện tranh cử mỗi lần. Năm nay, 37 ghế Thượng viện được tranh và có 37 ghế thống đốc bang để cử tri bỏ phiếu.

Hạ viện lớn hơn Thượng viện và phản ánh về kích cỡ tiểu bang tính theo số dân. Nghĩa là bang nào càng nhiều dân thì càng có đông nghị sỹ trong Hạ viện.

Trong khi đó bất kể bang đông dân hay thưa dân thì mỗi bang đều có hai thượng nghị sĩ làm việc tại Thượng viện trong nhiệm kỳ 6 năm.

Bầu cử giữa kỳ 2014: Đảng của Tổng thống bất lợi

Hiện chưa rõ kết quả ra sao nhưng giới quan sát cho rằng, ông Obama sẽ gặp rất nhiều khó khăn cho 2 năm cuối cùng nhiệm kỳ. Trong khi đó, thất bại của đảng Dân chủ sau cuộc bỏ phiếu này sẽ giúp đảng Cộng hòa có cơ hội giành lại kiểm soát Quốc hội, kiểm soát Nhà Trắng.

Lịch sử chính trị Mỹ cho thấy bầu cử giữa kỳ là cuộc bầu cử mà người dân dùng lá phiếu để bày tỏ quan điểm với tổng thống và đảng của tổng thống. Từ đầu năm nay, uy tín chính trị của Tổng Thống Obama liên tục giảm (42% ủng hộ, 52% nói không hài lòng) do các chỉ trích về chính sách đối nội lẫn đối ngoại. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc vận động của những ứng cử viên cùng đảng.

Với đảng Cộng hòa, bầu cử giữa kỳ thường có lợi cho họ. Thông thường, cử tri Dân chủ bỏ phiếu ở các cuộc bầu cử giữa kỳ không đông bằng cử tri Cộng hòa. Cử tri Dân chủ hăng hái bỏ phiếu chọn tổng thống, nhưng lại ngồi nhà không tham gia vào cuộc bầu cử giữa kỳ. Ngược lại, cử tri Cộng hòa không hài lòng với chính sách của ông Obama sẽ hăng hái đi bầu, dùng là phiếu của họ để giúp đảng có thế vững vàng hơn ở lập pháp, xem đó là bước mở đầu cho mục tiêu lấy được ghế tổng thống để điều khiển hành pháp vào năm 2016.

Song công bằng mà nói, đảng Cộng hòa cũng không giành được nhiều cảm tình của người Mỹ, nhất là đường lối hoạt động của đảng này ở Hạ viện.

Sẽ ảnh hưởng thế nào đến bầu cử tổng thống 2016?

Kết quả bầu cử giữa kỳ tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến cuộc bầu cử 2016, nhưng ảnh hưởng như thế nào vẫn là điều khó nói.

Trước hết, các nhà phân tích sẽ dùng cuộc bầu cử này để đưa ra những nhận định có lợi cho đảng thắng cuộc, và dựa theo kết quả cuộc bầu cử, những ứng viên nuôi mộng trở thành người lãnh đạo quốc gia sẽ duyệt xét lại lập trường, quan điểm chính trị của mình, điều chỉnh đường lối hoạt động, kế hoạch tranh cử để phù hợp với nguyện vọng của người dân. Ðó chính là điều Ðảng Cộng hòa đã làm ngay sau khi thất bại ở cuộc đua 2012 bằng cách đưa ra hẳn một sách lược hoạt động cho 2014, dọn đường cho cuộc đua quan trọng hơn vào năm 2016.

Bên cạnh những điều nói trên, kết quả cuộc bầu cử thống đốc cũng vào đầu tháng 11 năm nay ở một số tiểu bang cũng quyết định danh sách những ứng cử viên có thể ra tranh cử Tổng thống. Ví dụ, ông Thống đốc Cộng hòa Scott Walker có thể sẽ dự cuộc đua vào Nhà Trắng với điều kiện phải được dân chúng Wisconsin tín nhiệm để ông tái đắc cử, nếu thất bại thì, có lẽ, ông phải chờ thêm ít nhất 4 năm nữa.

Nói tóm lại, lãnh đạo của cả 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa đều hiểu không thể thua vào tháng 11 tới đây. Các chính trị gia của cả 2 đảng cũng hiểu là nếu cá nhân họ không tái đắc cử vào tháng 11, không có hy vọng sẽ được cử tri cùng đảng chọn làm đại diện để tranh cử tổng thống.