Sứ mệnh ngoại giao khẩn cấp của Joe Biden ở Bắc Kinh

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden có chuyến công du 6 ngày tới Đông Á trong bối cảnh căng thẳng khu vực đang tăng cao quanh ADIZ mới của Trung Quốc.

Nhiệm vụ hiện giờ của ông Biden là xoa dịu căng thẳng giữa Trung Quốc và cácláng giềng nhằm tránh làm cho tình hình khu vực leo thang hơn nữa và tránh nguycơ xảy ra một cuộc xung đột trực tiếp liên quan đến vùng nhận diện phòng không(ADIZ) mà Trung Quốc vừa đơn phương xác lập trên biển Hoa Đông.

Sự hiện diện của Phó Tổng thống Mỹ ở Bắc Kinh là cơ hội đầu tiên đểWashington có các cuộc thảo luận trực tiếp cấp cao về tình trạng căng thẳng hiệnnay, trong số nhiều lĩnh vực tranh cãi với Trung Quốc.

Trong một sự kiện riêng rẽ, chính quyền Obama đã báo động cho Hàn Quốc rằnghọ quan ngại về kế hoạch của Seoul nhằm cho phép hãng viễn thông khổng lồ củaTrung Quốc, Huawei Technologies Inc., phát triển mạng lưới không dây của nướcnày.

Tại Bắc Kinh hôm nay, ông Biden sẽ có các cuộc hội kiến với Chủ tịch Tập CậnBình trước khi ăn tối cùng lãnh đạo chủ nhà, định trước cho cuộc gặp một tinhthần cứng rắn nhưng thân mật - dường như để tránh một cuộc chiến công khai,trong khi vẫn đảm bảo trấn an được các đồng minh rằng Mỹ vẫn quan tâm sát saotới vấn đề tranh chấp lãnh thổ.

Khi đặt chân tới Tokyo ngày 3/12, Phó Tổng thống Mỹ đã bày tỏ lo ngại vềquyết định hồi tháng trước của Trung Quốc về việc thiết lập ADIZ bao trùm cảquần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư với Nhật Bản trên biển Hoa Đông.

"Chúng tôi quan ngại sâu sắc trước nỗ lực nhằm đơn phương thay đổi nguyêntrạng ở biển Hoa Đông", ông Biden nhấn mạnh ở Tokyo khi đứng cạnh Thủ tướngShinzo Abe. "Hành động này đã dấy lên căng thẳng khu vực, đồng thời làm gia tăngnguy cơ các vụ tai nạn và tính toán sai".

Căng thẳng leo thang về ADIZ, mà trong đó Trung Quốc yêu cầu các máy bay dânsự và quân sự phải nộp kế hoạch bay trước khi tiến vào, dẫn tới một số tín hiệukhó hiểu của Mỹ tới các đồng minh và các hãng hàng không có hành trình qua vùngkhông gian này.

Chính quyền Obama cho biết họ không chỉ thị cho các hãng hàng không ở Mỹ phảituân thủ các quy định bay mà phía Trung Quốc đặt ra nhưng cũng tái nhắc lại rằnghọ mong muốn các hãng hoạt động phù hợp với các quy định hàng không quốc tế.

Vì vậy, trong khi Washington điều máy bay ném bom B-52 bay qua ADIZ mới màkhông thông báo cho phía Trung Quốc, một số hãng hàng không ở Mỹ nói họ vẫn sẽchấp hành yêu cầu của Bắc Kinh. Trong khi đó, các hãng hàng không Nhật Bản vàHàn Quốc phớt lờ yêu cầu từ Trung Quốc đã làm dấy lên phản ứng khá gay gắt từphía giới chức ở Bắc Kinh.

Vùng ADIZ không phải là yếu tố duy nhất nổi cộm trong quan hệ siêu cường màcòn có nhiều tranh chấp khác về lãnh thổ và tài nguyên ở Biển Đông, nơi TrungQuốc đã triển khai một tàu sân bay mới hồi tháng trước.

Cảnh báo đối với Hàn Quốc về hãng viễn thông Huawei là nằm trong một chiếndịch của Mỹ nhằm can ngăn các đồng minh không sử dụng công nghệ Trung Quốc trongcác mạng lưới cơ sở hạ tầng chủ chốt của họ trước nguy cơ bị do thám.

Từ dự tính lúc đầu về một sứ mệnh thương mại, chuyến công du của ông JoeBiden giờ đây tập trung vào những căng thẳng an ninh leo thang. Mục tiêu của ôngdường như sẽ là cho phép Trung Quốc một con đường để bắt đầu hạ nhiệt tình hình,trong khi chứng tỏ cho các đồng minh thân cận ở Hàn Quốc và Nhật Bản thấy rằngWashington có can dự, và họ không cần phải liều lĩnh tự hành động.

Theo các quan chức Mỹ, Phó Tổng thống Biden cũng sẽ kêu gọi Trung Quốc khôngthiết lập một ADIZ mới nào khác có thể thổi bùng sự phẫn nộ.

Chuyến công du của ông Biden còn bao gồm cả chặng dừng chân ở Hàn Quốc, nơiông được cho là sẽ hối thúc Tổng thống Park Geun-hye, một người chỉ trích thẳngthừng chính phủ Shinzo Abe, bắt đầu một cuộc đối thoại.

Quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đã trở nên lạnh lẽo do những khác biệt vềhành xử của Tokyo trong Thế chiến II và bởi một cuộc tranh chấp lãnh thổ - mộtbối cảnh có thể khiến các nhà chức trách Mỹ không mấy vui vẻ khi cố gắng giảiquyết việc Trung Quốc phô diễn sức mạnh quân sự và các mối đe dọa phát triển vũkhí hạt nhân của Triều Tiên.