Siêu chu kỳ bùng nổ kinh tế của Trung Quốc đã kết thúc?

Thức dậy sau giấc ngủ ngắn tại bàn làm việc, ông Xiao, một thương nhân thép đến từ Vũ Hán, miền Trung - Trung Quốc, suy ngẫm về việc bản thân đã may mắn như thế nào khi có thể trụ lại sau khi một trong những đợt bùng nổ kinh tế lớn nhất trong lịch sử gần đây đi vào hồi kết.

Khoảng một nửa số đối thủ của ông trong khu chế xuất, được xây dựng gần địa điểm của nhà máy sắt đầu tiên của Trung Quốc, đã phá sản trong cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài 3 năm của đất nước. Bản thân khu chế xuất thì bị lu mờ bởi dự án bất động sản khổng lồ chưa được hoàn thiện kế bên.

Vũ Hán là nơi khai sinh ngành công nghiệp thép của Trung Quốc, ngành đã phát triển vượt bậc trong những thập kỷ gần đây để trở thành ngành công nghiệp thép lớn nhất thế giới. Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa ồ ạt này, với tốc độ mà thế giới chưa từng thấy trước đây, đã thúc đẩy một siêu chu kỳ hàng hóa khổng lồ. Nó khiến giá nguyên liệu thô như quặng sắt và than luyện thép tăng vọt, cũng như định hình lại sâu sắc ngành khai khoáng và năng lượng toàn cầu.

Nhưng siêu chu kỳ đó, vốn bắt đầu suy yếu trong đại dịch COVID-19, giờ đây cuối cùng đã kết thúc. Năm ngoái, sản lượng thép của Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp nhất trong bốn năm và dự kiến ​​sẽ tiếp tục giảm trong năm nay. Theo Macquarie, mức tiêu thụ quặng sắt của nước này, một thành phần chính để sản xuất thép và sắt, đã giảm vào năm ngoái sau khi đạt đỉnh vào năm 2023. Thậm chí còn có một số dấu hiệu cho thấy nhu cầu dầu của Trung Quốc đang bắt đầu đạt đỉnh.

Ông Steele Li, Phó Chủ tịch công ty khai khoáng CMOC, cho biết cơn sốt bất động sản thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc đã kết thúc. "Động cơ đó đã kết thúc, và tôi không nghĩ nó sẽ quay trở lại, không bao giờ. Vì vậy, nền kinh tế Trung Quốc cần tìm một động cơ mới, có quy mô tương tự", ông nói.

Trong khi nhu cầu của Trung Quốc vẫn khập khiễng trong nhiều năm, đặc biệt là kể từ khi xảy ra đại dịch, một số người đã hy vọng rằng các biện pháp kích thích của chính phủ sẽ dẫn đến một sự bùng nổ mới. Nhưng ngành công nghiệp tài nguyên hiện đã từ bỏ hy vọng, giống như những đợt bùng nổ đi kèm với các gói kích thích trước đó.

Các chuyên gia tranh cãi về thời điểm chính xác mà nhu cầu của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh. Nhưng như ông Tom Price, Giám đốc Chiến lược hàng hóa tại Panmure Liberum, nói: "Siêu chu kỳ hàng hóa của Trung Quốc chắc chắn đã kết thúc".

Đối với các quốc gia và công ty đã tận dụng được siêu chu kỳ kinh tế của Trung Quốc trong 20 năm qua, đây là một sự thay đổi sâu sắc và đôi khi đau đớn.

“Đây có phải là sự kết thúc của một kỷ nguyên không? Có vẻ như vậy”, ông James Campbell, nhà phân tích thép tại CRU, một công ty dữ liệu hàng hóa, phản ánh. Ngay cả với các biện pháp kích thích gần đây, ông nói, “thực sự không có cách nào để thúc đẩy nhu cầu thép hơn nữa”.

Trong ngành, một số Giám đốc Điều hành kỳ vọng sự kết thúc của kinh tế bùng nổ ở Trung Quốc sẽ là khởi đầu của một chu kỳ mới. Các khoản đầu tư lớn vào năng lượng sạch, ở Trung Quốc và trên toàn thế giới, đã đặt nền tảng cho một loại bùng nổ hàng hóa khác, rất khác biệt. Giai đoạn tiếp theo sẽ cần rất nhiều đồng để xây dựng lưới điện, trung tâm dữ liệu và năng lượng tái tạo, cũng như các kim loại như lithium, coban và niken cho pin xe điện.

“Chúng ta đang ở giữa các siêu chu kỳ”, ông Peter Toth, Giám đốc Chiến lược tại Newmont, một công ty khai thác vàng niêm yết tại Mỹ, người trước đây từng làm việc tại BHP và Rio Tinto, cho biết. “Chúng ta đang thoát khỏi siêu chu kỳ Trung Quốc và chúng ta vẫn đang ở bờ vực của siêu chu kỳ tiếp theo, sẽ được thúc đẩy bởi điện khí hóa, quá trình chuyển đổi năng lượng và trí tuệ nhân tạo”.

Tuy nhiên, nếu có một sự bùng nổ mới về hàng hóa, điều đó sẽ diễn ra trong một nền kinh tế toàn cầu rất khác, một nền kinh tế đang được định hình bởi sự cạnh tranh giữa Bắc Kinh và Washington.

Chu kỳ Trung Quốc theo nhiều cách là đỉnh cao của kỷ nguyên toàn cầu hóa: Bắc Kinh có thể tiếp cận các thị trường mở để nuôi sống nền kinh tế của mình bằng quặng sắt từ Brazil, đồng từ DRC và dầu từ Saudi Arabia. Tuy nhiên, nhu cầu trong chu kỳ tiếp theo lại trải rộng hơn về mặt địa lý, với hàng chục quốc gia đang cạnh tranh để có được nguyên liệu thô xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo và điện của riêng họ.

Động lực đó có nghĩa là sự cạnh tranh về nguồn tài nguyên khan hiếm sẽ đóng vai trò lớn hơn nhiều. Các nước phương Tây đang chạy đua để xây dựng chuỗi cung ứng của riêng họ, ngoài tầm kiểm soát của Trung Quốc, cho các vật liệu quan trọng như coban, lithium và đồng.

“Thách thức lớn nhất trong tương lai là địa chính trị”, ông Li, của CMOC, cho biết. “Thế giới đang trở nên chia rẽ hơn... Đó là vấn đề cơ bản.”

Có thể bạn quan tâm:

 Ấn Độ cần làm gì để tăng xuất khẩu may mặc?

Nguồn Financial Times