Sẽ có một cú sốc giá dầu chấn động châu Á sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ

Theo Nikkei Asian Review, sự hỗn loạn đang diễn ra trên thị trường năng lượng từ các chương trình nghị sự về chính sách đối nội và đối ngoại của Mỹ hứa hẹn sẽ gây thêm bất ổn cho các nền kinh tế đối đầu ở châu Á, cho dù đương kiêm Tổng thống Mỹ Donald Trump hay ứng cử viên tiềm năng Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 sắp tới.  

Ông Trump hay ông Biden, dù ai thắng cử vào tháng 11 thì cũng là một cú đấm mạnh vào các nhà nhập khẩu dầu châu Á. Nguồn ảnh: AFP.

Sau cuộc chiến thuế quan khốc liệt giữa Tổng thống Trump với Trung Quốc khiến nền kinh tế toàn cầu chậm lại và nhu cầu dầu giảm bớt, các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các thành viên OPEC là Iran và Venezuela đã đẩy sản lượng dầu vào vòng xoáy giảm mạnh. Điều đó khiến người mua ở châu Á tranh giành nguồn cung thay thế, buộc một số người phải tìm kiếm các tuyến đường bí mật để duy trì dòng chảy dầu ổn định.

Châu Á đã chuyển từ mức mua thấp nguồn dầu thô của Mỹ vào năm 2016 lên mức trung bình gần 1,3 triệu thùng/ ngày vào năm 2019, chiếm hơn 43% lượng dầu thô xuất khẩu của Mỹ. Khi đợt giảm giá dầu thô lịch sử hồi tháng 4 đe dọa khả năng tồn tại của ngành đá phiến Mỹ, ông Trump đã thành công dựa vào Saudi Arabia để ngừng cuộc chiến giá dầu, hướng các đồng minh OPEC và ngoài OPEC vào một thỏa thuận hạn chế sản xuất. 

Mặc dù, sự hỗ trợ của chính quyền Trump sẽ không ngăn chặn làn sóng phá sản và hợp nhất đang diễn ra giữa các nhà sản xuất đá phiến hoặc sự sụt giảm đáng kể sản lượng dầu của Mỹ trong năm nay và năm tới, nhưng nó có thể bảo vệ ngành này khỏi điều tồi tệ nhất.

Đối với ứng viên tiềm năng Joe Biden, nếu ông thắng cuộc bầu cử vào tháng 11, điều đó có thể khiến ngành đá phiến của Mỹ sa sút vĩnh viễn. Bởi lẽ, vị ứng cử viên Đảng Dân chủ này thúc đẩy chương trình nghị sự về năng lượng xanh và sạch. Đồng thời, ông Joe Biden còn hứa sẽ cấm các hoạt động khai thác và thuê sản xuất mới trên đất Mỹ. 

Bà Kamala Harris ủng hộ lệnh cấm hoàn toàn đối với quá trình khai thác dầu và khí đốt, điều mà lâu nay luôn bị các nhà môi trường Mỹ lên tiếng phản đối. Nguồn ảnh: Reuters.

Người đồng hành của ông Joe Biden, bà Kamala Harris ủng hộ lệnh cấm hoàn toàn đối với quá trình khai thác dầu và khí đốt từ đá phiến sét bằng cách bơm hỗn hợp nước, cát và hóa chất vào lòng đất. Điều này từ lâu luôn thu hút rất nhiều sự phản đối của các nhà môi trường Mỹ. Các biện pháp hạn chế quy định khác và việc rút bỏ các ưu đãi tài chính trong lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch dưới thời chính quyền Biden cũng là tin xấu cho ngành đá phiến của Mỹ.

Trong khi đó, sau khi ông Trump thắng cử, các nhà sản xuất dầu thế giới mở cửa và hạ nhiệt giá từ giữa năm 2018 đến năm 2019. Thị trường dầu thế giới đã quen với ý tưởng về việc một Tổng thống Mỹ đích thân can thiệp để thao túng giá. Việc liên minh các nhà sản xuất dầu có thể hoạt động như thế nào nếu không có những lời khuyến khích thường xuyên để giữ giá ở mức hấp dẫn vừa duy trì tăng trưởng sản xuất của Mỹ vừa giữ cho giá bơm ở mức thấp vẫn còn phải xem xét.

Các nhà máy lọc dầu trên khắp châu Á đang chú ý đến lượng dầu thô Mỹ tiêu thụ ổn định hoặc thậm chí tăng lên, bởi còn có một biến số khác đó là khả năng Trung Quốc tăng cường mua hàng như một phần trong cam kết đẩy mạnh nhập khẩu năng lượng của Mỹ theo thỏa thuận thương mại giai đoạn I mà 2 nước đã ký kết trước đó. Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc vội vã tăng nhập khẩu dầu thô của Mỹ trong tháng 7 và 8 lên hơn 1 triệu thùng / ngày trước khi đánh giá song phương về tiến độ của thỏa thuận thương mại. Mức nhập khẩu này gấp 20 lần mức trung bình mua trong 6 tháng đầu năm nay.

Nếu ông Biden là chủ Nhà Trắng, điều này có thể sẽ gây áp lực lên Trung Quốc để tăng cường nhập khẩu dầu và khí thiên nhiên hóa lỏng LNG của Mỹ như một phần để điều chỉnh sự mất cân bằng thương mại giữa 2 nước. Tuy nhiên, chiến lược của ông Biden sẽ khác với chiến lược của chính quyền Trump. Các nhà máy lọc dầu ở Ấn Độ, Hàn Quốc, Đài Loan và Thái Lan, những khách hàng mua dầu thô hàng đầu của Mỹ trong năm 2019, có thể không thể đánh giá được mức độ cạnh tranh của họ đối với dầu của các công ty cùng ngành ở Trung Quốc đối với dầu của Mỹ.

Chính quyền Biden cũng có thể tái gia nhập thỏa thuận hạt nhân Iran, mở đường cho việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với nước này và cho phép xuất khẩu dầu thô của nước này trở lại bình thường. Đương nhiên, phần lớn lượng dầu sẽ chảy vào châu Á. Mặc dù, điều đó cũng có thể xoa dịu căng thẳng ở Trung Đông, nhưng những diễn biến như vậy chắc chắn sẽ đi theo con đường gập ghềnh. 

Ngược lại, nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump có thể gây bất lợi cho Iran và xa lánh hơn nữa các cường quốc châu Âu muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân, với những hậu quả khó lường. Các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với lĩnh vực dầu mỏ của Venezuela nhiều khả năng vẫn được duy trì, mặc dù không rõ liệu ông Biden có tiếp tục kế hoạch buộc Tổng thống Nicolas Maduro từ chức hay không.

Nếu không có cuộc bầu cử Mỹ và các chính sách của chính quyền sắp tới trong phạm vi ảnh hưởng của họ, các nền kinh tế châu Á sẽ làm tốt để chống chọi với một thời gian dài bất ổn trên thị trường dầu mỏ và sẵn sàng đối đầu với những cú đấm.

Có thể bạn quan tâm:

► Khó khăn bủa vây, giá dầu sẽ đi về đâu?