Phân bón giá rẻ của Nga đe dọa an ninh lương thực của châu Âu

Dòng khí đốt tự nhiên của Nga vào EU đã chậm lại đáng kể sau cuộc tấn công toàn diện của nước này vào Ukraine, và các nước châu Âu đã chuyển sang các nguồn cung cấp khác. Nhưng Nga vẫn tiếp tục sử dụng khí đốt của mình để sản xuất và xuất khẩu sang châu Âu phân bón gốc nitơ giá rẻ.

Đối với một số loại phân bón, chẳng hạn như urê, lượng nhập khẩu thậm chí còn tăng lên kể từ khi Nga tấn công Ukraine vào năm 2022. Loại phân bón giá rẻ này đã giúp ích cho nông dân châu Âu, nhưng các nhà sản xuất phân bón trong khu vực lại đang phải vật lộn để cạnh tranh.

Ông Petr Cingr, Giám đốc Điều hành của SKW Stickstoffwerke Piesteritz, nhà sản xuất amoniac lớn nhất của Đức, cho biết: “Hiện tại, chúng tôi đang đối mặt với tình trạng phân bón từ Nga tràn ngập và chúng có giá rẻ hơn đáng kể so với phân bón của chúng tôi, chỉ vì lý do đơn giản là họ trả giá rất thấp cho khí đốt tự nhiên so với chúng tôi, những nhà sản xuất châu Âu”.

Giá khí đốt tại châu Âu đã tăng cao hơn mức trung bình trong lịch sử. Ảnh: FT.

Ông cảnh báo: “Nếu các chính trị gia không hành động, năng lực sản xuất của châu Âu sẽ biến mất”.

Nhận xét của ông Cingr giống với nhận xét của ông Svein Tore Holsether, Giám đốc Điều hành của Yara International, một trong những nhà sản xuất phân bón khoáng dựa trên nitơ lớn nhất thế giới, người đã nói hồi tháng 4 rằng châu Âu đang "mắt nhắm mắt mở" phụ thuộc vào phân bón của Nga. 

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đưa ra các miễn trừ đối với xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga để tránh cản trở an ninh lương thực, nhưng ông Cingr và ông Holsether cho rằng Moscow đang lợi dụng kẽ hở này để tài trợ cho ngân quỹ chiến tranh của mình.

Ông Tim Benton, Chuyên gia an ninh lương thực tại Chatham House, cho biết các nhà sản xuất châu Âu từ lâu đã phàn nàn về lợi thế mà các đối tác Nga của họ có được từ khí đốt tự nhiên rẻ hơn. Nhưng ông cho biết, lập luận của họ có trọng lượng hơn kể từ khi Nga tấn công toàn diện Ukraine.

Ông Benton cho biết, khi thế giới ngày càng cạnh tranh và xung đột, trọng tâm của châu Âu có thể cần chuyển từ hiệu quả thị trường sang an ninh nguồn cung.

Điều này đặt ra câu hỏi: “Nguy cơ đối với an ninh lương thực của chúng ta là gì? Và do đó chúng ta có nên trả phí bảo hiểm rủi ro bằng cách khuyến khích ngành công nghiệp địa phương sống sót qua những giai đoạn mà họ không có khả năng cạnh tranh toàn cầu không?”.

Ông nói thêm rằng, không phải vô lý khi cho rằng ngành nông nghiệp của Anh và châu Âu có thể gặp tổn hại nếu lục địa này trở nên phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Nga và các “kẻ thù tiềm năng” khác. 

1/3 lượng urê nhập khẩu của EU, dạng phân bón gốc nitơ rẻ nhất, đến từ Nga, với lượng nhập khẩu vào năm 2023 gần đạt mức kỷ lục, dữ liệu của Eurostat cho thấy. Lượng urê nhập khẩu từ Nga của Ba Lan đã tăng lên gần 120 triệu USD vào năm 2023, tăng từ mức chỉ hơn 84 triệu USD vào năm 2021, theo dữ liệu hải quan.

“Những năm khủng hoảng đang đến với ngành phân bón châu Âu”, ông Benjamin Lakatos, Tổng Giám đốc Điều hành của MET Group, một công ty năng lượng có trụ sở tại Thụy Sĩ, công ty đã công bố ý định mua lại phần lớn cổ phần của công ty sản xuất phân bón Baltic Achema vào tháng 6, cho biết.

Ông cho biết, với 70-80% chi phí hoạt động của một công ty phân bón đến từ khí đốt tự nhiên, ngành này sẽ bị ảnh hưởng nhanh hơn các ngành khác do chi phí khí đốt và năng lượng tăng cao.

Những công ty lớn khác đang rời khỏi thị trường. BASF, Tập đoàn hóa chất lớn nhất thế giới, đã thu hẹp hoạt động tại châu Âu trong vài năm qua, bao gồm cả mảng kinh doanh phân bón, và thay vào đó tập trung đầu tư mới vào Mỹ và Trung Quốc, nơi có chi phí thấp hơn. 

“Sớm hay muộn, tất cả mọi người, có lẽ bao gồm cả chúng tôi, sẽ làm theo”, ông Cingr, của SKW cho biết. Công ty của ông đang đàm phán một lựa chọn để lắp đặt đường ống amoniac tại Mỹ, nơi “chúng tôi có thể được cung cấp khí đốt tự nhiên rẻ hơn nhiều, điện rẻ hơn nhiều và chúng tôi có thể được trợ cấp thông qua Đạo luật Giảm lạm phát”, ông cho biết.

Có thể bạn quan tâm: 

Nhà đầu tư ngồi trên lửa khi kho bãi Trung Quốc đìu hiu

Nguồn FT