Ông Trump, Trung Quốc, ZTE và nghệ thuật thương lượng

Do đó, chúng ta sẽ cảm thấy có đôi chút vô lý khi ông Trump, người đã trở thành Tổng thống của nước Mỹ khi cáo buộc Trung Quốc lấy đi công ăn việc làm của người Mỹ bây giờ lại muốn cứu công ty công nghệ ZTE, vốn đang bị Mỹ trừng phạt, để giải cứu việc làm ở Trung Quốc, nhưng CNN cho rằng động thái này hoàn toàn tương thích với tính cách của ông.

Số phận của ZTE đang chuyển biến thành một bộ phim với nhiều tình tiết, liên quan đến thương mại căng thẳng giữa hai cường quốc kinh tế, và hai quốc gia này cũng vướng vào những vấn đề hạt nhân của Triều Tiên.

Nó cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về cách làm kinh doanh của ông Trump, việc ông sẵn sàng xé bỏ các chuẩn mực dành cho một tổng thống và hành vi bốc đồng của chính ông, những điều đã thu hút cử tri trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh  tình bạn ấm áp của ông với Chủ tịch Tập Cận Bình kể từ khi ông chào đón nhà lãnh đạo Trung Quốc đến khu nghỉ mát Mar-a-Lago của mình năm ngoái và được sự hiếu khách của phía Trung Quốc trong chuyến thăm của ông tới Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ dường như đặt cược lớn vào mối quan hệ cá nhân của ông với Chủ tịch Trung Quốc và hy vọng điều này sẽ tạo ra thành quả khi mà thâm hụt thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn tiếp tục gia tăng.

Larry Kudlow, người phụ trách Hội đồng Kinh tế Quốc gia của Tổng thống, tại một sự kiện được tổ chức bởi Axios hôm 15.5, nói thêm rằng tình bạn thậm chí có thể dẫn đến một thỏa thuận thương mại.

Nhưng giới quan sát cũng đặt ra câu hỏi về việc lập trường cứng rắn về thương mại của Trump có đang dịu đi trước các cuộc đàm phán với các nhà đàm phán Trung Quốc tại Washington tuần này hay không.

Hôm 14.5, Michael Hirson, cựu Đại diện Thương mại của Bộ Tài chính Mỹ tại Bắc Kinh, nói với CN Quest Richard Quest cho rằng “trò chơi hy sinh” của Tổng thống cho thấy chính ông đang mâu thuẫn với các cố vấn hàng đầu vốn luôn tỏ ra “diều hâu” (chống đối) trong mối quan hệ thương mại Trung Quốc.

Tháng trước, chính quyền Trump đã cấm ZTE, hãng điện thoại Trung Quốc, sử dụng công nghệ của Mỹ sau khi cáo buộc công ty này vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với một số nước. Cụ thể, ZTE đã bán thiết bị cho 5 nước bị Mỹ trừng phạt bao gồm Iran, Sudan, Triều Tiên, Syria và Cuba.

Tuy nhiên, vào ngày Chủ nhật (13.5), ông Trump đã đăng dòng tweet rằng: "Chủ tịch Tập Cận Bình và tôi, đang làm việc cùng nhau để giúp cho công ty điện thoại lớn của Trung Quốc, ZTE, nhanh chóng trở lại quá trình kinh doanh bình thường. Quá nhiều việc làm ở Trung Quốc bị mất. Bộ Thương mại Mỹ đã được hướng dẫn để hoàn thành nó!”

Vào ngày 14.5, ông Trump đã lại đăng một dòng tweet đáng kinh ngạc: "ZTE, công ty điện thoại lớn của Trung Quốc, mua một tỷ lệ lớn các bộ phận riêng lẻ từ các công ty Mỹ. Điều này cũng phản ánh thỏa thuận thương mại lớn hơn mà chúng tôi đang đàm phán với Trung Quốc và mối quan hệ cá nhân của tôi với Chủ tịch Tập Cận Bình".

Tại sao lại cứu ZTE?

Giới quan sát cho rằng việc cứu vớt ZTE có thể khiến Trung Quốc chấp nhận những nhượng bộ và Mỹ nên sử dụng tất cả các công cụ mặc cả để đảm bảo một chiến thắng trong cuộc đối đầu thương mại sâu sắc hơn với Bắc Kinh.

Ông Trump cũng cần sự hợp tác của Trung Quốc và tiếp tục gây áp lực lên Triều Tiên khi ông chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh của mình với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un tại Singapore vào ngày 12.6.

Ngoài ra, nhiều người lập luận rằng ZTE là biểu tượng của mối liên  kết kinh tế Mỹ-Trung, khi mà hàng ngàn công ăn việc làm ở cả hai nước phụ thuộc vào sự tồn tại của nó trong chuỗi cung ứng công nghệ cao.

Tuy nhiên, gợi ý của Trump về nhượng bộ về ZTE đóng vai trò của các nhà phê bình lo ngại rằng Tổng thống nhượng quyền tận dụng trước khi đảm bảo nhượng bộ đáng kể - mặc dù ông tuyên bố là nhà thương thuyết tốt nhất thế giới.

Hành động của Tổng thống dường như đã khiến những cấp dưới của mình bị “việt vị”. Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, người tháng trước đã cáo buộc ZTE vi phạm “nghiêm trọng”, thể hiện quan điểm trái ngược.

Ông nói tại National Press Club (Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia): "Câu hỏi đặt ra là: Có biện pháp bổ sung nào cho cái mà chúng tôi đã đưa ra trước đó không? Đó là khu vực chúng tôi sẽ khám phá rất, rất nhanh chóng."

Ross cũng cho biết ông sẽ không ngạc nhiên nếu vấn đề này được đưa ra trong các cuộc đàm phán với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc ở Washington tuần này.

Chiến tranh thương mại đang lớn dần

Chính quyền Trump đang mắc kẹt trong một cuộc đối đầu với Trung Quốc về tội trộm cắp tài sản trí tuệ, tiếp cận thị trường và quy mô thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ, khiến ông Trump phải đe dọa việc áp thuế lên đến nhập khẩu 150 tỷ USD đối với hàng hóa Trung Quốc.

Nhưng các nhà phê bình của ông lo lắng rằng lập trường của ZTE là một dấu hiệu đầu tiên của một sự thay đổi rộng lớn hơn.

Lãnh đạo Đảng Dân chủ Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, New York cho biết:"Ông ấy đang quay lưng với những giọng điệu hiếu chiến trước kia, và chính sách của ông hiện đang được thiết kế để đạt được một mục tiêu: ‘Làm cho Trung Quốc vĩ đại trở lại’. Điều khó khăn nhất chúng ta có thể làm, điều sẽ di chuyển Trung Quốc nhiều nhất, là hành động khó khăn chống lại các diễn viên như ZTE."

Các tweet của Trump cũng khiến ông cáo buộc về sự mâu thuẫn, vì chính quyền hôm 9.5 đã cảnh báo về các lệnh trừng phạt có thể xảy ra đối với các công ty châu Âu hợp tác với Tehran sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hồi tuần trước.

Ngày 14.5, cựu phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, John Kirby, nói với Wolf Blitzer của CNN rằng: "Mới tuần trước, đại sứ mới của ông ấy tại Đức còn nói rằng các công ty Đức hợp tác với Iran sẽ bị trừng phạt và bây giờ ông ấy lại chúng ta sẽ trục vớt ZTE và quên đi hàng tỷ USD tiền phạt mà chúng ta đã áp lên công ty này vì nó bán công nghệ đó cho cả Iran và Triều Tiên".

Vụ việc ZTE cũng có thể phơi bày tình thế của ông Trump trước cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11.

CNN đưa tin hôm 14.5 rằng chính quyền đang tìm kiếm sự nhượng bộ từ chính phủ Trung Quốc để đổi lấy việc trục vớt ZTE. Một thỏa thuận có thể dẫn tới việc Trung Quốc bỏ đi ý định áp thuế lên các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, một quan chức Bộ Thương mại quen thuộc với các cuộc thảo luận cho biết.

Việc áp thuế, rõ ràng là nhắm tới  các bang miền Trung-Tây nước Mỹ vốn ủng hộ ông Trump, là để đáp lại lời thề của Tổng thống về thuế nhập khẩu của Trung Quốc nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại của Mỹ với Bắc Kinh.

Nếu Trung Quốc bỏ ý định áp dụng các hình phạt nông nghiệp để đổi lại các nhượng bộ dành cho ZTE, Nhà Trắng có thể phải đối mặt với những cáo buộc ưu tiên lợi ích chính trị của Trump lên trên an ninh quốc gia.

Một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa cáo buộc Nhà Trắng bỏ qua những quan ngại của các cơ quan tình báo Mỹ rằng ZTE có thể được sử dụng bởi các cơ quan gián điệp Trung Quốc để thực hiện gián điệp trên mạng tại Mỹ.

Thượng nghị sĩ Marco Rubio, Đảng Cộng hòa Florida, đã đăng dòng Tweet với nội dung: "Vấn đề với ZTE không phải là việc làm và thương mại, đó là an ninh quốc gia và gián điệp. Sẽ thật là điên rồ khi cho phép họ hoạt động ở Mỹ mà không bị hạn chế chặt chẽ hơn".

Nguồn CNN Money