Ôn Châu điển hình cho tăng trưởng chậm ở Trung Quốc bất chấp cải cách thí điểm

Ôn Châu từng là một thành phố trung tâm nhộn nhịp, khi vàinăm trước, đường phố ở đây liên tục tắc đường, nhưng hiện tại lại vắng vẻ chưatừng thấy. Tại phố Wuma, khu mua sắm nổi tiếng nhất của thành phố, mặc dù giảmgiá đến 40% nhưng các cửa hàng vẫn vắng bóng khách.

Ở các chợ, tình hình cũng không khá khẩm hơn. Lin Yunlai, mộtnhà buôn giày dép trong chợ bán giầy lớn nhất ở Ôn Châu cho biết đây là năm tồitệ nhất, và dự định bán 1.000 đôi giầy còn lại rồi đóng cửa hàng khi lợi nhuậnthu được chỉ 70.000 nhân dân tệ so với khoản nợ 160.000 nhân dân tệ của ông.Ông cũng cho biết trước kia nơi này chật cứng khách hàng từ khắp đất nước, chứkhông phải toàn giầy ế ẩm như hiện nay.

Là nơi đầu tiên khuyến khích doanh nghiệp tư nhân kể từ khiTrung Quốc bắt đầu mở cửa năm 1978, Ôn Châu đã thu hút 1,8 triệu lao động didân đến trong 10 năm kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức thương mại thế giới(WTO) năm 2001.

Cứ 7/10 doanh nghiệp ở thành phố kinh doanh dựa trên xuất khẩu,hầu hết là các ngành công nghiệp thâm dụng lao động, khiến nó trở nên nhạy cảmkhi cuộc khủng hoảng kinh tế châu Âu lan rộng.

Ôn Châu có hơn 400.000 doanh nghiệp sản xuất mọi thứ từ giầydép thứ cấp bán ngoài phố đến các loại sản phẩm da làm nhái trong các nhà máy tồitàn, phần nhiều lấy vốn từ tín dụng đen(Shadow Banking) của những người cho vay không được kiểm soát lan tràn ở TrungQuốc suốt giai đoạn bùng nổ tín dụng kỷ lục 2009-2010.

Tuy nhiên, suy giảm trong tín dụng đen này, do Thủ tướng ÔnGia Bảo tăng kiểm soát bong bóng bất động sản trong nước, khiến Ôn Châu phải chịugánh nặng tăng trưởng kinh tế chậm lại. Đồng thời chương trình thí điểm để kíchthích vốn cho doanh nghiệp tư nhân cho thành phố, có vẻ không đạt được thànhcông.

Tăng trưởng kinh tếchậm lại

Tăng trưởng Trung Quốc đã chậm lại trong 5 quý, với GDP tăng8,1% từ tháng 1 đến tháng 3, ít nhất trong gần 3 năm. Trong khi xuất khẩu vượtdự đoán trong tháng 5, mức độ tăng giảm xuống 9% trong năm tới nay, so với 26%cùng giai đoạn năm 2011. Ngân hàng trung ương giảm lãi suất lần đầu tiên kể từ7/6/2008, đồng thời giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các ngân hàng lần thứ 3 kể từcuối tháng 11 năm ngoái.

Tuy nhiên, tăng trưởng chậm lại của kinh tế khá không đồngđều. Quảng Đông, tỉnh xuất khẩu lớn nhất và tập trung sản xuất các hàng hóachất lượng cao hơn, thị trường lao động có vẻ vẫn tốt. Stanley Lau, phó chủ tịchLiên đoàn công nghiệp Hong Kong bao gồm cả các doanh nghiệp may mặc, đồng hồ, đồchơi, giày dép ở Quảng Đông, cho biết hầu hết các nhà máy vẫn thiếu 5-10% côngnhân hay thợ máy.

Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế quý gần nhất Ôn Châu giảmxuống 5% , yếu nhất trong gần 4 năm.

Do tăng trưởng không đồng đều, các nhà hoạch định chính sáchkhông có nhiều khả năng sẽ thực hiện các kích thích đã từng làm giúp tăng trưởngnợ mới lên 17,5  nghìn tỷ nhân dân tệgiai đoạn 2009-2010. Hội đồng nhà nước trong tháng 5 tuyên bố bỏ qua bất kỳ gợiý tăng cường tín dụng nào, trong khi báo cáo của Tân Hoa Xã ngày 29/5 cho thấyTrung Quốc không có ý định đưa ra các biện pháp kích cỡ như năm 2008.

Các doanh nghiệp đang chịu tổn hại do nhu cầu yếu đi, chiphí nguyên vật liệu thô cũng như chi phí nhân công tăng, bên cạnh đó là sự đổ vỡcủa hệ thống cho vay không được quản lý vốn cấp vốn khá nhiều cho các doanhnghiệp Trung Quốc, Zhou Dewen, Chủ tịch Hiệp hội các doanh nghiệp nhỏ và vừa ÔnChâu cho biết.

Hệ thống cho vay tư nhân của Ôn Châu dự trên niềm tin, mà giờniềm tin cũng không còn. Zhou nói thêm. Ông dự đoán có khoảng 1.000 tỷ nhân dântệ vốn tư đang không được sử dụng trong thành phố vì không ai muốn cho ngườikhác vay cả.

Tín dụng đen

Trước đây khi các doanh nghiệp tìm vốn tăng, thành phố 9 triệudân này trở thành một trong những trung tâm tín dụng đen lớn nhất, tỷ lệngười cho vay không được kiểm soát chiếm 21,6% nợ trong tháng 4, so với 7,6% củacác ngân hàng thương mại, theo dữ liệu của ngân hàng trung ương.

Ôn Châu có tỷ lệ nợ xấu tồi tệ nhất trong 21 thành phố Ngânhàng phát triển Thâm Quyến theo dõi quý vừa rồi. Khoảng 60 chủ doanh nghiệp trốnkhỏi thành phố trong 2 tháng đầu năm để trốn nợ, theo China Business News. Vàxu hướng này đang tiếp tục, ông Zhou cho biết.

Chương trình cho vaytư nhân thí điểm

Thành phố được nội các Trung Quốc chọn thí điểm mở rộng tàitrợ cho các doanh nghiệp tư nhân, bao gồm lập nên Trung tâm dịch vụ đăng ký chovay tư nhân Ôn Châu để giúp kiểm soát  cho vay ngoài luồng bằng cách kết hợpcác cá nhân có vốn dư thừa với các doanh nghiệp cần cho vay.

Fred Hu, người sáng lập người sáng lập của Tập đoànPrimavera Capital và cựu Chủ tịch của Goldman Sachs Group ở Trung Quốc cho rằngcải cách ở Ôn Châu là nỗ lực đáng giá nếu nó có thể thành công trong việc vượt cáckhó khăn vốn đã tồn tại lâu dài về vốn tư, và chuyển tín dụng ngoài luồngsang khu vực tài chính được nhà nước kiểm soát.

Tuy nhiên, từ khi Trung tâm này mở cửa từ 26/4 chỉ cho vayđược 10 triệu nhân dân tệ, 1/10 tổng vốn đăng ký, theo ông Chen của Phòngthương mại cho biết.

Jiang Xiangsong, nhà bán va li xuất khẩu tìm đến Trung tâm dịchvụ đăng ký cho vay tư nhân, nơi cuối cùng ông có thể trông đợi cho khoản vay 2triệu nhân dân tệ phải trả ngân hàng trong 18 ngày tới để tránh khỏi phá sản,nhưng ông đã phải thất vọng.

Ông hét vào mặt nhân viên của Trung tâm được lập ra sau khiThủ tướng Ôn Gia Bảo tới thăm thành phố vào tháng 10 và cam kết hỗ trợ:"Nơi đây chẳng giúp được gì cả. Nếu tôi có tài sản bảo đảm thì tôi còn đếnđây làm gì?"

Jiang cho biết năm ngoái có thể dễ dàng huy động 2 triệunhân dân tệ từ bạn bè và đối tác, nhưng giờ thì không thế nữa. Chủ đất của ôngcũng từ chối gia hạn thời gian trả khoản nợ 200.000 nhân dân tệ do cũng thiếutiền.

Lao động bỏ đi

Suốt thập kỷ qua, có rất nhiều lao động nhập cư đến Ôn Châu,tuy nhiên, giờ họ bỏ đi để tìm công việc trong những ngành công nghiệp công nghệcao, ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái hơn, hoặc về nhà.

Lái xe taxi Liu đến Ôn Châu hơn 10 năm, cho biết tuần tới sẽvề nhà, vì dù có làm hơn 12 tiếng 1 ngày, thu nhập của anh cũng chỉ ở 3.000nhân dân tệ so với 5.000 nhân dân tệ trước kia, trong đó 1 nửa là cho thực phẩm,và anh chỉ có đủ khả năng chi trả 400 nhân dân tệ/ tháng cho một căn hộ chật chội.

Giá bất động sản ở Ôn Châu vẫn ở mức cao so với khả nănghàng ngàn người như Liu, ngay cả khi đã giảm 12,3% trong tháng 4, nhanh nhấttrong cả nước. Giá mỗi căn hộ ở khoảng trung bình 30.000 nhân dân tệ/m2, bằng vớithu nhập khả dụng bình quân đầu người năm 2010, theo trang web của chính quyềnđịa phương.

Giá của một trong những dự án nhà ở dân cư đắt đỏ nhất ở Ôn Châu - Majestic Mansion - tăng hơn gấpđôi lên 70.000 nhân dân tệ/m2 từ khi khởi công cuối năm 2007, và giờ giảm cònkhoảng 40.000 nhân dân tệ/m2, theo công ty môi giới bất động sản Souhun Holding.Giá nhà đất tăng cao là một hệ quả của chương trình kích thích kinh tế năm2008.

Nguồn Bloomberg/ DVT