Nợ bất hợp pháp của Trung Quốc tăng mạnh vì chiến tranh thương mại

Bất chấp yêu cầu cắt giảm đòn bẩy của chính quyền trung ương Trung Quốc, chính quyền địa phương của Trung Quốc tiếp tục gia tăng nợ bất hợp pháp trong năm nay để bù đắp ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ, theo Cơ quan Kiểm toán Quốc gia (NAO).

Trong báo cáo đánh giá quý II của NAO được công bố hôm thứ Ba, cơ quan này đã phát hiện thêm khoản nợ chính phủ tiềm ẩn trị giá 8,9 tỷ nhân dân tệ (1,3 tỷ USD) được tạo ra trong năm nay. Khoản nợ này được một tổ chức chính quyền địa phương ngầm cam kết trả nợ mặc dù các khoản bảo lãnh đó là bất hợp pháp.

Sự tăng trưởng liên tục trong các khoản vay này nêu bật một thách thức đang diễn ra đối với Trung Quốc và cho thấy chính phủ có thể phải tăng cường can thiệp của mình ở cấp địa phương để ngăn chặn việc thực tế này.

Tuy nhiên, bất kỳ nỗ lực nào để thắt chặt nợ chính quyền địa phương cũng có thể ảnh hưởng xấu đến nguồn tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng địa phương. Đó là một phần quan trọng trong kế hoạch của chính phủ Trung Quốc để ổn định nền kinh tế trong bối cảnh chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ.

Đồng thời, chính quyền địa phương đã nhận được những chỉ thị trái ngược  từ Bắc Kinh, với những lời yêu cầu cắt giảm nợ tiềm ẩn trong khi phải tìm cách để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng.

Các ví dụ về khối nợ bất hợp pháp do cơ quan kiểm toán trích dẫn gồm 4 tỷ Nhân dân tệ trong các quỹ của chính phủ mà huyện Yuhang ở thành phố Hàng Châu vay mượn và sử dụng để trả tiền để phá dỡ nhà ở và xây dựng đường giao thông, hoạt động rõ ràng là có bản chất thương mại.

Chính quyền Khu vực mới của Yan'an cũng đã cho vay bất hợp pháp 1,18 tỷ nhân dân tệ từ một cấu trúc tài chính địa phương để tài trợ cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng.

11 chính quyền địa phương khác ở 6 tỉnh đã được phát hiện là có doanh thu tài chính tăng cao với tổng số 4,8 tỷ nhân dân tệ. Trong số đó, hai chính quyền cấp quận ở tỉnh Quảng Đông đã tự tăng khống doanh thu lên 3,2 tỷ nhân dân tệ, bằng việc phân bổ tiền cho các công ty và bệnh viện và sau đó thu lại tiền phạt hoặc các khoản phí khác.

NAO cho biết sẽ “đẩy mạnh các khu vực liên quan để chủ động giải quyết các rủi ro nợ tiềm ẩn của địa phương”.

Để giúp giải quyết vấn đề tài trợ của chính quyền địa phương, Bộ Tài chính Trung quốc đã cho phép chính quyền địa phương bán trái phiếu trực tiếp cho thị trường từ năm 2015. Nhưng quy mô của các đợt phát hành trái phiếu này là không thấm vào đầu so với nhu cầu tài trợ cơ sở hạ tầng khổng lồ của đất nước.

Các trường hợp được trích dẫn trong báo cáo NAO hôm 25.9 được cho chỉ là phần nổi của tảng băng trôi, vì chúng xuất hiện trên nhiều trường hợp tương tự được tiết lộ trong các cuộc kiểm toán NAO hàng quý trước đó và bởi bộ trong các cuộc điều tra của nó. Khối nợ tiềm ẩn tích lũy trong 3 năm qua được ước tính bởi các nhà phân tích tư nhân là 20-50 nghìn tỷ NDT (2,9 nghìn tỷ USD đến 7,3 nghìn tỷ USD), tùy thuộc vào định nghĩa chính xác của khoản nợ đó.

Iris Pang, phụ trách nghiên cứu về kinh tế Trung Quốc của Ngân hàng ING, cho biết, các kiểm toán NAO phơi bày và đưa ra cảnh báo về quy mô của vấn đề.

Trong một cuộc họp vào cuối tháng 7, Bộ Chính trị Trung Quốc kêu gọi chính phủ thực hiện các bước để ổn định nền kinh tế. Việc nới lỏng một số hạn chế đối với việc vay mượn bằng các cấu trúc tài chính của chính phủ địa phương (LGFV) là một minh chứng. Nợ phát sinh từ các cấu trúc này được cho là chiếm một phần lớn trong tổng nợ của chính phủ, mặc dù nó không được đưa vào thống kê chính thức.

Nguồn SCMP