Những trung tâm dữ liệu để phát triển AI không chỉ “đói“ điện mà còn khát nước

Trí tuệ nhân tạo có thể nguy hiểm, nhưng không phải như cách những bộ phim bom tấn Hollywood truyền tải, rằng một siêu trí tuệ độc ác sẽ huỷ diệt loài người. Thay vào đó, bản thân AI có thể lành tính, nhưng nhu cầu năng lượng vô độ và lượng khí thải carbon ngày càng tăng đến từ nhu cầu của ngành này có thể gây ra mối đe dọa lớn hơn nhiều: gia tăng cháy rừng, lũ lụt, thời tiết khắc nghiệt và tất cả những mối nguy hiểm do biến đổi khí hậu khác.

Cho đến nay, chi phí môi trường của AI vẫn nằm ở cuối danh sách ưu tiên của hầu hết các chính phủ và người dùng. Nhưng các chuyên gia đang ngày càng nhấn mạnh những rủi ro về khí hậu, chẳng hạn như nhu cầu năng lượng và nước lớn, lượng khí thải và chất thải điện tử ngày càng tăng, đi kèm với việc đào tạo và triển khai các mô hình AI lớn hơn theo cấp số nhân.

Đặt một câu hỏi cho ChatGPT có vẻ không phải là một hoạt động tiêu tốn nhiều năng lượng. Nhưng có khoảng 200 triệu người trên khắp thế giới thực hiện quá trình đó mỗi tháng. Theo phân tích của Giáo sư khoa học máy tính Wim Vanderbauwhede tại Đại học Glasgow, một thao tác như vậy với AI có thể tiêu tốn điện năng gấp từ 50 đến 90 lần so với tìm kiếm truyền thống trên Google. 

Việc tạo ra hình ảnh bằng AI thậm chí còn tốn nhiều năng lượng hơn và để lại lượng khí thải carbon lớn. Các nhà nghiên cứu tại công ty khởi nghiệp AI nguồn mở Hugging Face và Đại học Carnegie Mellon phát hiện ra rằng việc tạo ra một hình ảnh AI có thể sử dụng nhiều năng lượng tương đương với 522 lần sạc điện thoại thông minh. 

Và mức tiêu thụ năng lượng sẽ chỉ tăng thêm khi AI trở nên mạnh mẽ hơn. Vào tháng 5, OpenAI, Google và Microsoft đã phát hành những tính năng AI mới nhất, bao gồm khả năng chuyển văn bản thành video, sẽ sử dụng nhiều năng lượng và thải ra nhiều carbon hơn so với các chức năng chuyển văn bản thành hình ảnh.

Ông Robert Pritchard, nhà phân tích về công nghệ và dịch vụ doanh nghiệp tại GlobalData, cho biết: “Vẫn còn quá sớm để định lượng, nhưng mọi người đều thừa nhận rằng AI đang có tác động ngày càng tăng đến môi trường”.

Thủ phạm chính tiêu thụ năng lượng AI là các trung tâm dữ liệu, "bộ não trung tâm" được sử dụng để cung cấp năng lượng cho nhu cầu kỹ thuật số của các quốc gia.

Ông Pritchard nói: “Cần lưu ý rằng phần lớn tác động môi trường này là do việc tăng tốc xây dựng các trung tâm dữ liệu mới, cũng như nhu cầu liên tục về năng lượng và nước”.

Từ năm 2022-2026, tổng mức tiêu thụ điện của các trung tâm dữ liệu toàn cầu sẽ tăng gấp đôi, đạt hơn 1.000 terawatt giờ vào năm 2026 - gần tương đương với toàn bộ mức tiêu thụ hàng năm của Nhật Bản, theo ước tính của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Bất chấp những dự báo này, rất ít người cân nhắc đến chi phí môi trường của AI khi vị thế lãnh đạo kinh tế của họ bị đe dọa. Nhiều chuyên gia tin rằng nguồn lực AI sẽ là yếu tố quyết định thúc đẩy khả năng cạnh tranh kinh tế và địa chính trị tổng thể của các quốc gia.

Được thúc đẩy bởi sự bùng nổ nhu cầu AI, các quốc gia trên khắp châu Á và thế giới đang chạy đua xây dựng thêm trung tâm dữ liệu để thúc đẩy nỗ lực số hóa của họ, với việc các chính phủ thiết lập khả năng "AI có chủ quyền" để duy trì vị trí dẫn đầu về công nghệ.

Singapore - nơi đã trở thành trung tâm trung tâm dữ liệu của Đông Nam Á - đang lên kế hoạch mở rộng công suất trung tâm dữ liệu lên hơn 1/3 sau khi tạm dừng xây dựng cơ sở mới vào năm 2019. Malaysia cũng chuẩn bị xây dựng trung tâm dữ liệu đầu tiên của Google.

Số lượng trung tâm dữ liệu tại Châu Á. Ảnh: Nikkei Asia.

Theo Viện Quy hoạch Môi trường Trung Quốc, Trung Quốc dự kiến số lượng trung tâm dữ liệu tăng hơn gấp đôi vào năm 2030 kể từ năm 2021. Theo IEA, Trung Quốc sẽ là nơi có nhu cầu điện tăng lớn nhất thế giới, với các trung tâm dữ liệu dự kiến sẽ chiếm gần 6% tổng nhu cầu điện của quốc gia vào năm 2026.

Ấn Độ và Đông Nam Á cũng sẽ thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu điện của thế giới trong vài năm tới, một phần do sự phát triển kinh tế và kỹ thuật số nhanh chóng của họ. Tổng cộng, thị trường trung tâm dữ liệu châu Á-Thái Bình Dương dự kiến sẽ mở rộng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 12% từ năm 2023 đến năm 2027 và sẽ đạt 48 tỉ USD vào năm 2027, theo công ty tư vấn Renub Research.

Các trung tâm dữ liệu không chỉ "đói điện" mà còn "khát nước". Thiết bị ở các trung tâm nóng lên khi xử lý dữ liệu, đòi hỏi lượng nước lớn để làm mát.

Tổ chức tư vấn China Water Risk có trụ sở tại Hong Kong ước tính mức tiêu thụ nước hàng năm hiện tại của các trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc là khoảng 1,3 tỉ mét khối, gần gấp đôi lượng sử dụng cho các hộ gia đình và dịch vụ ở thành phố Thiên Tân, nơi sinh sống của 13,7 triệu người.

Đến năm 2030, tổng lượng nước sử dụng của các trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc có thể đạt hơn 3 tỉ mét khối, đủ để trang trải lượng nước sử dụng hàng năm cho khu dân cư ở Singapore.

Có thể bạn quan tâm: 

Thị trường bão hòa, chuỗi cửa hàng tiện lợi Nhật Bản tìm cửa sinh tồn

Nguồn Nikkei Asia