Những lý do khiến Ấn Độ khó "rời xa" Trung Quốc

Làn sóng tẩy chay các sản phẩm Trung Quốc nổi lên rầm rộ ở Ấn Độ từ giữa tháng trước, ngay sau vụ đụng độ biên giới Trung - Ấn. Điều này gây áp lực lên chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi nhằm đáp trả ngay cả khi các chỉ huy quân sự của cả hai bên tiếp tục tham gia các cuộc đàm phán để giảm bớt căng thẳng. Việc Ấn Độ cấm hơn 50 ứng dụng của Trung Quốc vào tuần trước đã thu hút sự chú ý của chính quyền Bắc Kinh.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng chính quyền New Delhi rất khó từ bỏ Bắc Kinh và giảm các mối quan hệ trong thời gian tới.

Dữ liệu cho thấy ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Ấn Độ trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư và công nghệ tăng lên đáng kể trong những năm qua.

1. Thương mại

Cán cân thương mại giữa Ấn Độ và Trung Quốc chênh lệch rất rõ. Nguồn ảnh: Chính phủ Ấn Độ.

Ấn Độ có mối quan hệ thương mại bất đối xứng với Trung Quốc - đối tác thương mại lớn thứ 2 sau Mỹ.

Ấn Độ nhập khẩu hơn 65 tỉ USD hàng hóa từ Trung Quốc trong khoảng thời gian từ tháng 4.2019 đến tháng 3.2020 và chỉ xuất khẩu khoảng 16,6 tỉ USD sản phẩm. Điều này khiến chính quyền New Delhi bị thâm hụt thương mại hơn 48 tỉ USD so với Bắc Kinh.

Ấn Độ nhập khẩu các sản phẩm trung gian và thành phẩm từ Trung Quốc bao gồm máy móc và thiết bị điện, điện tử tiêu dùng, hóa chất, dược phẩm và linh kiện điện tử.

Nhà kinh tế Ấn Độ - ông Kunal Kundu cho rằng: “Việc giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc nói dễ hơn là làm. Cần phải có chính sách trung và dài hạn với các động thái chính sách của chính phủ Ấn Độ”.

Ông Kundu chia sẻ, hầu hết hàng hóa mà Ấn Độ nhập khẩu từ Trung Quốc có thể sản xuất ngay tại Ấn Độ. Nhưng chính phủ Ấn Độ cần cung cấp các chính sách hỗ trợ phù hợp cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Đây là những doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm đó, bao gồm cả những sản phẩm hoạt động trong khu vực phi chính thức của Ấn Độ.

Tuy nhiên, điều này sẽ mất khá nhiều thời gian để hiện thực hóa. Triển vọng kinh tế Ấn Độ vẫn ảm đạm khi nước này đang quay cuồng sau hậu quả của việc phong tỏa toàn quốc do số ca mắc COVID-19 tiếp tục gia tăng.

Ông Kundu khẳng định, việc tích hợp không đầy đủ với chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ khiến Ấn Độ mất đi lợi thế. Khi mà các công ty rời khỏi Trung Quốc họ sẽ tìm đến những nơi như Việt Nam để thành lập nhà máy của họ.

Trong giai đoạn ngắn hạn, Ấn Độ sẽ thúc đẩy các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) khác nhau với các nước châu Á khác, Liên minh châu Âu và các quốc gia Mỹ Latinh. Về mặt trung và dài hạn, Ấn Độ có khả năng tăng sức hấp dẫn bởi Ấn Độ được xem là điểm đến đầu tư đầy triển vọng.

2. Đầu tư

Trong những năm gần đây, đầu tư của Trung Quốc vào các công ty Ấn Độ đã tăng trưởng đều đặn.

Theo Mergermarket, có 42 giao dịch trị giá 8,7 tỉ USD được công bố từ năm 2015 đến tháng 6.2020. Trong đó, nhà đầu tư là một công ty Trung Quốc và công ty mục tiêu có trụ sở tại Ấn Độ. Mỗi giao dịch có giá trị hơn 5 triệu USD.

Các nhà đầu tư Trung Quốc đã đầu tư khoảng 4 tỉ USD vào các công ty khởi nghiệp Ấn Độ. Tính đến tháng 3.2020, 18 trong 30 nhà khởi nghiệp Ấn Độ đã nhận được tài trợ từ các nhà đầu tư Trung Quốc trị giá hơn 1 tỉ USD.

Có 42 giao dịch trị giá 8,7 tỉ USD được công bố từ năm 2015 đến tháng 6.2020 của nhà đầu tư Trung Quốc vào Ấn Độ. Nguồn ảnh: Mergermarket.

Hội đồng Quan hệ Toàn cầu Ấn Độ Gateway House cho biết 3 lý do tại sao các công ty Trung Quốc thống trị không gian công nghệ non trẻ của Ấn Độ. Đầu tiên là không có nhà đầu tư mạo hiểm lớn nào của Ấn Độ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp địa phương. Điều này tạo ra một lỗ hổng lớn mà Trung Quốc sớm tận dụng khi Alibaba đầu tư vào Paytm vào năm 2015.

Thứ 2 là Trung Quốc cung cấp vốn đầu tư cần thiết để hỗ trợ các công ty khởi nghiệp Ấn Độ, mà hầu hết các công ty này đang thua lỗ. Sự đánh đổi cho thị phần là đáng giá.

Thứ 3, đối với Trung Quốc, thị trường khổng lồ của Ấn Độ có cả giá trị bán lẻ và chiến lược.

Sau cuộc đụng độ biên giới tháng trước, Ấn Độ đã đưa ra các biện pháp hạn chế đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc. Những hạn chế đối với các khoản đầu tư từ Trung Quốc có khả năng gây trở ngại cho các công ty khởi nghiệp Ấn Độ trong thời gian tới bởi họ phải tìm nơi khác để gây quỹ.

3. Công nghệ

Ấn Độ là một trong những thị trường tiêu dùng kỹ thuật số phát triển nhanh nhất trên thế giới. Điều này làm cho Ấn Độ trở thành một thị trường sinh lợi cho các công ty công nghệ. Các công ty công nghệ Trung Quốc bao gồm ByteDance của Alibaba, Tencent và TikTok cạnh tranh thường xuyên với các đối thủ như Facebook, Amazon và Google để tiếp cận người tiêu dùng Ấn Độ.

Thị phần điện thoại thông minh ở Ấn Độ bị thống lĩnh bởi các công ty Trung Quốc. Nguồn ảnh: Counterpoint Research.

Ấn Độ là một trong những thị trường tiêu thụ điện thoại thông minh lớn nhất trên thế giới bên ngoài Trung Quốc. Theo Counterpoint Research, 4 trong số 5 thương hiệu điện thoại thông minh hàng đầu ở Ấn Độ là của Trung Quốc và kiểm soát khoảng 80% thị trường. Trong khi đó, các thương hiệu “cây nhà lá vườn” Ấn Độ chỉ chiếm 1% thị phần.

Các nhà phân tích của viện nghiên cứu Counterpoint Research chia sẻ, “rất khó để thay thế điện thoại thông minh Trung Quốc vì có quá ít lựa chọn thay thế ở Ấn Độ”. Các nhà sản xuất điện thoại thông minh Ấn Độ sẽ phải đầu tư đáng kể vào nghiên cứu và phát triển để tạo dấu ấn.

Các nhà phân tích cũng cho biết, Ấn Độ có thể thực hiện hạn chế trong các lĩnh vực khác như lĩnh vực viễn thông, nơi có sẵn các lựa chọn thay thế. Chính quyền New Delhi có thể viện dẫn những lo ngại về bảo mật và quyền riêng tư để ngăn chặn những “ông lớn” như Huawei và ZTE tham gia vào cơ sở hạ tầng viễn thông của Ấn Độ.

Động thái này của Ấn Độ sẽ là một đòn giáng mạnh vì các nhà cung cấp Trung Quốc chiếm khoảng 1/4 thị trường Ấn Độ. Hầu hết các nhà khai thác viễn thông Ấn Độ đều sử dụng thiết bị của Huawei và ZTE.

Rõ ràng không có ứng dụng nào của Ấn Độ bị cấm vào tuần trước là của các công ty Ấn Độ. Tất cả đều của các nhà đầu tư Trung Quốc.

Trung Quốc cũng đã sớm nhìn thấy một cơ hội khác ở Ấn Độ đó là sự chuyển đổi tiềm năng sang lĩnh vực xe điện. Trong khi Ấn Độ có mục tiêu đầy tham vọng trong lĩnh vực xe điện, Trung Quốc đã thống trị thị trường và chuỗi cung ứng, sản xuất các linh kiện quan trọng cho lĩnh vực này.

Các nhà phân tích cho rằng, bất kỳ động thái nào từ chính quyền New Delhi nhằm giảm sự tiếp xúc của Ấn Độ với Trung Quốc trong ngắn hạn đều có thể dẫn đến sự gián đoạn nguồn cung và chi phí đầu vào cao hơn. Điều này khiến cho nền kinh tế Ấn Độ trở nên tốn kém và suy yếu. Và người phải chịu hậu quả trực tiếp đầu tiên không ai khác là người tiêu dùng Ấn Độ.

Có thể bạn quan tâm:

► Những “chuyến tàu ma” từ Trung Quốc đi châu Âu

► Trung Quốc bỏ quy định phân chia ranh giới giữa ngân hàng và chứng khoán

Nguồn CNBC