Những điều chưa biết về broker đã cứu sống nước Mỹ

Nhiều người biết đến Hancock và Washington, Franklin và Jefferson. Tốt hơn nữa, có người biết Greene và Knox, Henry và Hale. Tuy nhiên, cái tên sau đây có thể xa lạ hơn: Haym Salomon. Thế nhưng, đây lại chính là người đã sắp xếp nguồn tài chính để giữ cho Quân đội Lục địa (Continental Army) sống sót qua những ngày đen tối nhất.

Đây là người tìm ra nguồn tiền để duy trì cuộc cách mạng khi rất nhiều người đã sẵn sàng chấp nhận thất bại. Ông cũng là người cốt cán trong việc thành lập Bank of North America - ngân hàng quốc gia đầu tiên của nước Mỹ. Mặc dù ít được nhắc đến, đóng góp của Salomon vào cuộc chiến và vào quá trình gây dựng nước Mỹ là cực kỳ quan trọng.

Haym Salomon sinh ra tại Ba Lan vào năm 1740, trong một gia đình người Do Thái. Ông đi du lịch vòng quanh các thủ đô ngân hàng và tài chính của Tây Âu, học hỏi nhiều điều bổ ích. Cuối cùng, Salomon đến New York trong tình trạng không xu dính túi. Mặc dù vậy, những kiến thức về tiền bạc cùng với khả năng nói được nhiều thứ tiếng châu Âu khiến Salomon trở nên rất hữu ích đối với các nhà giao dịch nước ngoài. Ông trở thành nhân viên môi giới tài chính (financial broker) trong cộng đồng thương nhân ở New York.

Salomon cũng có mối quan hệ mật thiết với Alexander MacDougall. Là thương nhân hoạt động trên biển trong suốt thời kỳ chiến tranh Pháp và người da đỏ, MacDougall là thủ lĩnh của nhóm Sons of Liberty ở New York và ưa thích việc kết du với những người như Salomon.

Mùa hè năm 1776, Sons of Liberty cố gắng thiêu rụi New York City bởi không muốn thành phố này trở thành nơi ẩn nấp cho quân đội Anh đang đóng quân ở đây. Nhóm đã phá hủy khoảng 1/4 các nhà tòa trước khi bị hạ gục. Tháng 9 năm đó, Salomon bị quân đội Anh bắt và giam giữ trong 18 tháng. Tuy nhiên, ông đã thuyết phục thành công rằng ông có thể giúp ích cho quân đội Anh với vai trò làm phiên dịch. Cuối cùng, Salomon trở thành người phụ trách liên lạc giữa quân đội Anh và bộ phận lính đánh thuê Hessian.

Salomon sử dụng vai trò này để thâm nhập vào hệ thống máy móc của kẻ địch và làm xói mòn sự trợ giúp của Đức dành cho Anh. Khi sự việc bị phát hiện, Salomon bị bắt một lần nữa. Lần này, ông lấy đồng tiền vàng được giấu kỹ trong quần áo ra hối lộ viên cai ngục và trốn thoát. Ông chạy tới Philadelphia. Một lần nữa, Salomon đến một thành phố của Mỹ trong tình trạng khánh kiệt và phải bắt đầu lại từ đầu.

Tuy nhiên, Salomon nhanh chóng gây dựng lại cơ đồ. Năm 1781, 3 năm sau khi đến Philadelphia, Salomon đã có được vị trí ở "trái tim tài chính" của cuộc cách mạng Mỹ. Chính phủ Pháp, Hà Lan và Tây Ban Nha sử dụng Salomon làm người môi giới cho các khoản vay.

Những khoản vay khổng lồ được thực hiện qua công ty môi giới của Salomon được chuyển đổi thành những đồng tiền hết sức cần thiết cho chính phủ và quân đội Mỹ. Mức phí mà Salomon đưa ra rất thấp, thậm chí gần như bằng 0. Hoạt động môi giới của Salomon phát triển tới quy mô lớn đến nỗi ông là người gửi tiền lớn nhất tại Bank of North America.

Salomon dàn xếp một số khoản vay quan trọng nhất cho cuộc chiến. Khi George Washington nhìn thấy cơ hội giăng bẫy và phá hủy Lord Cornwallis ở Yorktown, Salomon đã cung cấp số tiền cần thiết. Washington không thể bao vây Cornwallis bởi không có tiền để nuôi sống quân đội.

Salomon lại trợ giúp 20.000 USD trong bối cảnh Kho bạc Mỹ trống rỗng. Chỉ trong một ngày, quân đội Pháp và Anh với số tiền cần thiết đã đến và bao vây thành phố này. Cornwallis bị cắt nguồn viện trợ và ngay lập tức đầu hàng. Chiến tranh kết thúc, các thuộc địa đã giành chiến thắng.
Trong những năm 1780, Mỹ đã là một quốc gia độc lập nhưng một lần nữa lại lâm vào cảnh thiếu tiền. Mỹ đã vay mượn quá nhiều từ châu Âu và gần như toàn bộ các thương nhân nổi tiếng ở thuộc địa. Một lần nữa, Salomon là vị cứu tinh khi tìm kiếm nguồn tiền về cho nước Mỹ.

Truyền thuyết kể rằng sau chiến tranh, George Washington hỏi Haym Salomon ông muốn được đền đáp thứ gì cho những điều tuyệt vời mà ông đã làm. Salomon nói ông không muốn điều gì cho bản thân, chỉ muốn người Do Thái được nhìn nhận theo cách khác. Người ta cho rằng Washington đã sắp xếp 13 ngôi sao biểu trưng cho 13 cựu thuộc địa thành hình Lá chắn David - một biểu tượng của người Do Thái. Có thể quan sát điều này trên đồng bạc xanh:
Haym Salomon sẽ cố gắng xây dựng lại cơ đồ một lần nữa khi ông biết rằng khoản nợ mà ông cho nước Mỹ vay không thể được trả lại sớm. Tuy nhiên, năm 1785, ông qua đời vì bệnh lao ở tuổi 44. Tính đến thời điểm nay, ông có tài sản trị giá 350.000 USD và khoản nợ chưa được trả trị giá khoảng 600.000 USD.

Không giống như phần lớn các anh hùng trong cuộc cách mạng đã đem lại độc lập cho nước Mỹ, Salomon không tới từ Anh hay các thuộc địa của Mỹ. Ông cũng không phải là một chính khách, một người lính hay một địa chủ sở hữu nhiều đất đai. Tuy nhiên, nếu như không có Salomon cùng những kỹ năng môi giới tài ba của ông, quân đội của Washington đã không thể chiến đầu. Nước Mỹ cũng khó có thể tồn tại trong những ngày đầu thành lập.

Haym Salomon là nhà tài trợ khi nước Mỹ khánh kiệt. Ông chính là broker đã giải cứu nước Mỹ.