Những án phạt kinh tế lớn nhất lịch sử

Bank of America - Ngân hàng lớn thứ hai tại Mỹ vừa chấp nhập nộp phạt 16,7 tỷ USD để khép lại các cuộc điều tra ngân hàng này gian dối chất lượng các khoản trái phiếu đảm bảo bằng bất động sản bán cho cơ quan nhà nước.

Theo thỏa thuận được Bộ Tư pháp Mỹ công bố hôm 21/8, ngân hàng lớn thứ hai nước Mỹ (xét theo tài sản) sẽ nộp phạt 9,75 tỷ USD tiền mặt để giải quyết hơn một chục các vụđiều tra cấp bang và liên bang, đồng thời bỏra 7 tỷ USD để bồi thường các đơn vị vàcá nhân bị thiệt hại. Bank of America cũng sẽ giải quyết các khoản nợ có liên quan đến việc mua lại Countrywide Financial Corp (từng là đơn vịcho vay tín chấp lớn nhất nước Mỹ) hồi tháng 7/2008 vàMerrill Lynch 6 tháng sau đó.

Đây là khoản tiền phạt lớn nhất mà tòa án Mỹ giáng vào một ngân hàng trong chuỗi các án phạt ngành này phải nhận trong thời gian gần đây.

Những năm gần đây, Bank of America đã phải chi rất nhiều tiền nộp phạt. Điển hình lànăm 2010, hãng phải trả 2,8 tỷ USD cho hai đại gia cho vay thế chấp Fannie Mae và Freddie Mac. Một năm sau đó, họ phải chi 8,6 tỷ USD cho Bank of New York và 1,6 tỷ USD cho Assured Guaranty vì đã bán trái phiếu kém chất lượng. Sai phạm trong hoạt động thu hồi nhà thế chấp và trách nhiệm gánh hộ Merrill Lynch sau sáp nhập cũng khiến nhà băng mất 14 tỷ năm 2012.

Kể cả là ngân hàng lớn thứ 2 tại Mỹ, số tiền nộp phạt này cũng là quá lớn. 3 năm gần đây, hãng chỉ đạt 16 tỷ USD lợi nhuận. Và 6 tháng đầu năm, con số này cũng chỉ là 2 tỷ USD. Tổng phạt 74 tỷ USD cũng lớn hơn khoản phạt tất cả các ngân hàng lớn khác cộng lại (56 tỷ USD) trong cuộc khủng hoảng tài chính gần đây nhất.

Ngoài vụ Bank of America, dưới đây là 10 án phạt kinh tếkhác lớn nhất thếgiới.

1/ BP: 34 tỷUSD

Sựcốtràn dầu xuất phát từvụnổthiết bịgiàn khoan dầu dưới biển do BP sởhữu lấyđi sinh mạng của 11 người. Một lượng dầu thôkhổng lồròrỉvàlan tràn trên vịnh Mexico, nơi vốn cómôi trường thuỷsinh độc đáo vànhững bãi biểnđẹp. Dầu tạiđây ròrỉvới tỷlệvượt quámức 60.000 barrel trong một ngày (tương đương 2,5 triệu gallon dầu)- thảm họa chưa từng cótrong lịch sử.Sau 3 tháng nỗ lực dọn dẹp, cuối cùng số dầu tràn ra cũng được kiểm soát và tạm thời ở tình trạng an toàn.Số tiền phạt chính thức vẫn chưa được công bố, tuy nhiên 34 tỷ USD là con số được các công tố viên đưa ra. Bên cạnh đó, một vài nhân viên của BP cũng phải đối mặt với nguy cơ phạm tội do có hành động thiếu trách nhiệm trong suốt quá trình xảy ra thảm họa.

2/ Glaxo-Smith-Kline: 3 tỷUSD

Công ty dược phẩm Glaxo-Smith-Kline nhận mức phạt 3 tỷUSD do kýkết nhiều hợpđồng gian lận nghiêm trọng. Theo đó, Cục quản lýThực phẩm vàDược phẩm Mỹ (FDA) đã buộc tội Glaxo-Smith-Kline trảnhững khoản tiền hoa hồng bất hợp pháp cho nhiều bác sỹtại các bệnh viện lớn để tiêu thụdược phẩm cho công ty này. Một bằng chứng được FDA chỉra làPaxil, một loại thuốc giảmđau chỉdùng cho người lớn của Glaxo-Smith-Kline, bịkêđơn trái phép trong bệnh viện nhi.

3/ Time Warner: 2,4 tỷUSD

Năm 2005, công ty truyền thông Time Warner đã bịcáo buộc lừa gạt cổđông vềchi tiết vụsát nhập vớiông trùm internet AOL.Vụ sát nhập sau đó thất bại và gây ra sóng gió trong cả nội bộ công ty lẫn công chúng. Sự quản lý yếu kém trong vụ sát nhập đã khiến giá cổ phiếu của công ty sụt giá thê thảm. Về tính chất pháp lý của sự việc, công ty bị phạt mức tiền gấp đôi mức lợi nhuận chỉ đạt 1,3 tỷ USD trong năm 2005.

4/ Pfizer: 2,3 tỷUSD

Pfizer cũng một trong những tậpđoàn dược phẩmđa quốc gia bịbuộc tội lừa dối người tiêu dùng vềsản phẩm vàchịu mức phạt 2,3 tỷUSD. Đây làmột trong những án phạt lớn nhấtđượcáp dụng trong lĩnh vực chăm sóc y tếtại Mỹ.Vụ tai tiếng này xuất phát từ sản phẩm thuốc Bextra được bán ra thị trường bởi công ty con của Pfizer là Pharmacia & Upjohn. Công ty này bị cáo buộc có những hình ảnh cũng như lời lẽ quảng bá sai sự thật về tác dụng của thuốc.

5/ Johnson & Johnson: 2,2 tỷUSD

Johnson & Johnson chuyên vềcác sản phẩm tiêu dùng, thiết bịy tếvàdược phẩm. Năm 2002, tậpđoànđa quốc gia này gặp rắc rối với nhãn hiệu thuốc chống rối loạn tâm lýRisperdal vốn cómặt trên thịtrường từnhững năm 1990. Loại thuốc nàyđượcđăng kýsửdụng đểđiều trịchứng tâm thần phân liệt, sau đóđược bổsung đểđiều trịchứng mất trínhớvớiđối tượng người già.Tuy nhiên, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phạt hãng này khi thu thập được số liệu lớn về sự phản ánh người dùng rằng, thuốc có công dụng sai so với đăng ký. Với tính chất nghiêm trọng liên quan đến vấn đề đạo đức kinh doanh và tính mạng của nhiều người sử dụng, Johnson & Johnson đã chịu mức phạt 2,2 tỷ USD – chiếm 1/4 lợi nhuận của công ty vào năm đó.

6/ Siemens: 1,6 tỷUSD

Siemens làtậpđoànđa quốc gia củaĐức, chuyên vềcác mảng truyền thông, điện tử. Năm 2008, công ty bịbuộc tộiđút lót vàmua chuộc quan chức cấp cao củaĐức vàMỹ.Một loạt khoản thanh toán bí mật cho các quan chức Mỹ để trúng thầu hợp đồng tại Venezuela, Israel, Bangladesh và Nga đã bị tiết lộ. Nghiêm trọng nhất là trường hợp liên tiếp mua chuộc chính quyền Iraq để thắng các hợp đồng béo bở liên quan đến chương trình dầu dùng cho thực phẩm. Vụ tham nhũng đã bị điều tra và xử tại toà vào năm 2007. Sau đó, công ty phải tìm tổng giám đốc điều hành mới và thay thế một nửa vị trí giám đốc quản lý cấp cao.Tổng mức phạt 1,6 tỷ USD bao gồm khoản phạt 800 triệu USD do toà án Mỹ phán quyết và 814 triệu USD tại toà án Đức.

7/ A.I.G: 1,6 tỷUSD

A.I.G. (American International Group Inc.) làtậpđoàn cung cấp dịch vụtài chính vàbảo hiểmđa quốc gia. Năm 2006, BộTưpháp Mỹ cùng SởBảo hiểm New York đã phanh phui những hợpđồng thiếu trung thực của A.I.G. bắt nguồn từhơn một thập kỷtrước.Theo đó, A.I.G đã trả đũa những nhà môi giới khác để thao túng tình hình kinh doanh trong ngành, công ty cũng bị buộc tội làm giả các hợp đồng bảo hiểm để gian lận thuế. Vụ tai tiếng này gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới danh tiếng của A.I.G.Tuy nhiên, công ty vẫn là một trong những nhà môi giới bảo hiểm lớn nhất thế giới bởi 1,6 tỷ USD tiền phạt chỉ chiếm 12% tổng lợi nhuận của công ty trong năm đó.

8/ Enron Corp: 1,5 tỷUSD

Enron lànhàcung cấp năng lượng cótrụsởtại Texas, Mỹ. Giữa những năm 1990, công ty bắtđầu phát triển tên tuổi của mình khắp nước Mỹ. Tuy nhiên, thời kỳđỉnh cao không thểkéo dài, khi vào năm 2005, Enron bịpháp luật“sờgáy”do những hợpđồng bất chính với cổđông vànhàđầu tư.Một danh sách những trò gian lận của Enron bị phơi bày, bao gồm cả việc không công bố doanh thu, dối trá cổ đông, khách hàng...Mối nghi ngờ về những hành vi phạm pháp tại Enron được dấy lên từ những nghi vấn xung quanh cuộc tháo chạy bất ngờ của CEO lúc đó là ông Jeffrey Skiling.Đến cuối 2005, Enron tuyên bố phá sản. Mức phạt 1,5 tỷ USD là một trong số những nỗ lực để bù đắp phần nào thiệt hại do những mưu đồ làm ăn bất hợp pháp của Enron gây ra.

9/ Abbott Labs: 1,5 tỷUSD

Abbott Labs làmột trong sốrất nhiều công ty dược phẩm bịdính đến nghi án nhiễmđộc trong sản phẩm. Ngoài ra, công ty còn bịcáo buộc bán trái phép sản phẩm thuốc cho người giàlàDepakote từnăm 2006 đến năm 2011.Khoản nộp phạt mà nhà sản xuất dược phẩm hàng đầu nước Mỹ phải trả là 1,5 tỷ USD, chiếm gần 1/3 tổng lợi nhuận trị giá 4,7 tỷ USD của Abbott năm đó.

10/ Intel: 1,45 tỷUSD

Năm 2009, hãng công nghệIntel đã bịLiên minh châuÂu phạt 1,45 tỷUSD vìvi phạm luật cạnh tranh, dồnép sựlựa chọn của khách hàng trên thịtrường. Khoản nộp phạt này chiếmđến 33% tổng doanh thu của Intel nămđó. Đây làmức phạt lớn nhất cho loại vi phạm này tại EU lúc bấy giờ. Chip máy tính của Intel chính làđiểm then chốt của vấnđề. Công ty bịbuộc tội chi tiền trái phép cho những nhàsản xuất máy tính khácđể khiến cho sản phẩm của Intel cólợi thếhơn trên thịtrường. Đối thủgần nhất của Intel, Advanced Micro Devices (AMD) đã khởi tốcông ty này vìâm mưuđen tốiđó.