Nhật đối đầu với khoản nợ công gần 10.000 tỉ USD

Trong bối cảnh nợ công của Nhật Bản sẽ vượt mức 1,1 triệu tỉ yên, tức khoảng 9,7 nghìn tỉ USD vào cuối tài khóa 2018, giới chức tài chính đang gặp khó khăn trong việc cắt giảm chi tiêu. Hơn một phần ba ngân sách của Nhật Bản có từ nợ công.

Cuối tuần trước, nội các Nhật Bản thông qua kế hoạch chi tiêu chính phủ ở mức cao nhất từ trước tới nay cho tài khóa 2018 (bắt đầu từ tháng 4). Tổng dự thảo ngân sách ở mức khoảng 860 tỉ USD.

Trong dự thảo ngân sách có khoản chi khoảng 290 tỉ USD, là mức cao kỷ lục, cho phúc lợi xã hội. Ngoài ra, gần 46 tỉ USD, cũng là mức cao kỷ lục, được chi cho quốc phòng trong bối cảnh căng thẳng đang gia tăng trên bán đảo Triều Tiên.

Với số nợ chính phủ ở mức kỷ lục này, mỗi người dân Nhật Bản sẽ phải gánh khoản nợ xấp xỉ 8,45 triệu yên.

Như vậy, kể từ năm 2015 đến nay, nợ công của chính phủ Nhật Bản đã tăng 22,19 nghìn tỷ yên. Điều này cũng phản ánh việc chi tiêu cho an sinh xã hội của Nhật Bản ngày càng tăng lên trong bối cảnh xã hội Nhật ngày càng già đi.

Sau khi đánh giá lại chi phí y tế và điều dưỡng từ chương trình bảo hiểm xã hội của chính phủ, chính phủ đã quyết định giữ nguyên mục tiêu giới hạn chi tiêu an sinh xã hội ở mức khoảng 4,4 tỉ USD. Chính phủ Nhật Bản quyết định chi một phần ngân sách có từ thuế, theo kế hoạch ban đầu nhằm thu hẹp nợ công, chuyển sang thành hỗ trợ học phí cho mẫu giáo và cao học.

Dù nợ công lớn nhưng hầu hết các khoản nợ của Nhật Bản đều do công dân Nhật làm chủ đầu tư và chủ nợ, và khi vay nợ nước ngoài hầu hết các khoản nợ đều niêm yết bằng đồng yen (JPY), tức là nợ trong nước hay nợ nước ngoài đều như nhau.

Điều đó có nghĩa, dù nợ nhiều, nhưng Nhật không bị áp lực tăng lãi suất của chủ nợ hay bị áp lực trả lãi cao khi vay nợ nhiều. Nói cách khác, các khoản nợ của Nhật là “nước Nhật nợ người Nhật”.