Nhật đang cạn kiệt nguồn lao động

Theo cuộc khảo sát lực lượng lao động của Bộ Nội vụ Nhật, cho thấy số người từ 15 tuổi trở lên không có việc làm hoặc đang tìm việc nhưng vẫn mong muốn có việc đã giảm xuống còn 2,33 triệu người vào năm 2023. Đây là một sự giảm đáng kể so với con số 2,97 triệu người cách đây 20 năm.

Khi kết hợp số liệu này với 1,78 triệu người thất nghiệp đang tìm việc, tổng số lao động tiềm năng là 4,11 triệu người, chiếm 3,7% dân số từ 15 tuổi trở lên. Tỉ lệ này giảm hơn một nửa so với tỉ lệ 8% vào năm 2003.

Mức lương theo giờ tại Nhật gần đây đã phản ánh sự khan hiếm nguồn lao động. Hiện nay, mức lương cho người lao động tính theo giờ từ 1000-1200 yen/giờ, làm việc 8 giờ/ngày và mỗi tuần làm việc từ 40-44 giờ. Dữ liệu từ Viện Chính sách và Đào tạo Lao động Nhật cho thấy, dựa trên số liệu thống kê lao động hàng tháng, chỉ ra rằng tiền lương theo giờ cho người lao động bán thời gian đã tăng 3,8% trong quý cuối cùng của năm từ tháng 10 đến tháng 12 so với cùng kỳ năm trước.

Đây là mức tăng cao nhất từ năm 2015, không tính đến vào thời điểm đại dịch COVID-19, và cao hơn đáng kể so với mức tăng 1% của tiền lương cho người lao động toàn thời gian. Sự sụt giảm về số lượng người lao động Nhật là do quá trình phục hồi kinh tế và nhiều cơ hội việc làm cho những người đã quá tuổi nghỉ hưu truyền thống và những người phụ nữ đã rời khỏi thị trường lao động để chăm con cái.

Dựa trên báo cáo của Viện Nghiên cứu Dân số và An sinh xã hội Quốc gia, từ năm 1995 đến năm 2023, dân số Nhật trong độ tuổi lao động (15-64 tuổi) đã giảm 15%, trong khi tổng số lao động tăng thêm khoảng 4 triệu người trong vòng 2 thập kỷ. Đặc biệt, xu hướng giảm việc làm ở phụ nữ trong độ tuổi 30, thường liên quan đến việc kết hôn và chăm sóc con cái, được biểu hiện qua đường cong hình chữ M, đã gần như biến mất ở Nhật.

Nhật Bản tận dụng tối đa lực lượng lao động đang bị thu hẹp. Ảnh: Nikkei Asia.

Ông Munehisa Tamura, từ Viện Daiwa cho rằng, Nhật đã gần chạm tới giới hạn trong việc bù đắp sự thiếu hụt lao động bằng cách khuyến khích phụ nữ và người cao tuổi trở lại làm việc.

Các công ty Nhật có thể phải thay đổi chiến lược do chi phí vay thấp từ lãi suất thấp và sự gia tăng lao động của phụ nữ và người già đã giúp họ giảm chi phí trong thời kỳ tăng trưởng chậm. Các doanh nghiệp có lợi nhuận thấp vẫn có thể tồn tại, nhưng điều này cũng góp phần vào củng cố tình trạng giảm phát, làm giảm tiền lương thực tế ngay cả khi kinh tế phục hồi.

Hiện nay, ngân hàng Nhật đã chấm dứt chính sách lãi suất âm, áp lực lãi suất sẽ tăng lên. Nếu tiền lương bán thời gian tiếp tục tăng, các doanh nghiệp có lợi nhuận thấp sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn.

Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Mitsubishi UFJ dự đoán rằng vào năm 2035, Nhật sẽ thiếu gần 8 triệu lao động để đạt được mức tăng trưởng kinh tế tiềm năng là 0,5% hàng năm. Để bù đắp cho sự thiếu hụt này, năng suất lao động cần tăng 1% mỗi năm, điều này sẽ giải quyết được khoảng 70% vấn đề. So với năm 2021, năng suất cần tăng thêm khoảng 20%. Trí tuệ nhân tạo (A.I) và các công nghệ khác có thể giúp tăng hiệu quả công việc, cho phép nhân viên dành thời gian cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển cũng như các công việc khác tạo ra giá trị.

Gần đây, thành phố Osaka đã cho phép khoảng 20.000 nhân viên của mình sử dụng A.I để hỗ trợ các công việc như dịch thuật và chuẩn bị biên bản cuộc họp, với mục tiêu là để họ có thể tập trung vào những công việc quan trọng và hiệu quả hơn.

Có thể bạn quan tâm:

Costco ước tính doanh số bán vàng miếng đạt 200 triệu USD mỗi tháng