Nhật Bản "mạnh tay" tăng lương trong bối cảnh thiếu lao động

Trong bối cảnh tình trạng thiếu lao động ngày càng sâu rộng trên toàn nước Nhật, lương tại các công ty có quy mô 10-99 người tại khu vực nông thôn, chẳng hạn như Miyazaki, đã tăng nhanh hơn nhiều so với ở các trung tâm đô thị trong suốt 5 năm tính đến năm 2023.

Ông Shigeru Matsuyama, Giám đốc Điều hành Phòng Thương mại và Công nghiệp Miyazaki cho biết: “Người dân ở đây từng chấp nhận mức lương thấp, nhưng giờ thì không còn nữa. Các công ty địa phương không thể tiếp tục kinh doanh trừ khi tăng lương.”

Ông Matsuyama cho biết, với cơ hội việc làm ngày càng tăng bên ngoài tỉnh, dòng lao động chảy ra ngoài đã trở thành mối lo ngại lớn đối với Miyazaki trong vài năm qua.

Miyazaki, trên hòn đảo phía nam Kyushu, dẫn đầu các tỉnh tại Nhật về việc tăng lương, đặc biệt tại các doanh nghiệp địa phương vừa và nhỏ. Lương cơ bản tại các công ty có lực lượng lao động từ 10 đến 99 người đã tăng 13,2% từ năm 2018 đến năm 2023, vượt xa mức tăng lương ở Tokyo và Osaka. Một công ty taxi ở Miyazaki đã tăng lương cho tài xế từ 50-80% so với trước đại dịch.

Tiếp theo là tỉnh Kochi và Ehime, cả hai đều có mức tăng lương 11,6%. Hầu hết trong số 10 quận có mức tăng lương lớn nhất đều không có khu vực đô thị lớn.

Miyazaki từng được xem là hòn đảo "ảo" do khả năng tiếp cận đường sắt và đường cao tốc kém, nhưng tỉnh đã tích cực thu hút lao động kể từ khi phát triển mạng lưới giao thông vào khoảng năm 2016.

Sự cạnh tranh về nhân tài với các quận khác tại Kyushu ngày càng gay gắt khi khu vực này thu hút đầu tư cho các dự án công nghiệp lớn, chẳng hạn như việc Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan xây dựng một tổ hợp sản xuất chip ở quận Kumamoto. Tại Miyazaki, nhà sản xuất chip Nhật Bản Rohm đang xây dựng một nhà máy bán dẫn tại chi phí 300 tỉ yên (1,92 tỉ USD).

Để thu hút lao động có tay nghề, các doanh nghiệp đã bắt đầu trả nhiều tiền hơn. Ở Kumamoto, nơi từng bị coi là chậm trễ trong việc tăng lương, nhiều doanh nghiệp địa phương đã tăng lương kể từ khi TSMC bắt đầu xây dựng cơ sở vào năm 2022.

Tuy nhiên, mức lương tại các công ty nhỏ hơn trong khu vực vẫn còn tương đối thấp. Mức lương trung bình tại các doanh nghiệp như vậy ở Miyazaki là 244.300 yên vào năm 2023, thấp thứ tư trong số 47 tỉnh của Nhật Bản. Mặc dù khoảng cách với Tokyo đã thu hẹp 27.000 yên so với 5 năm trước, lương của Miyazaki vẫn thấp hơn 120.000 yên.

Kowakuen Haruka, một khách sạn trong khu nghỉ dưỡng spa Dogo Onsen ở Matsuyama, Ehime, đã tăng mức lương toàn thời gian hàng tháng thêm 30.000 yên vào tháng 4 để đảm bảo nhân lực khi lượng du khách nước ngoài tiếp tục tăng sau đại dịch.

Chủ tịch công ty Tomizaemon Niiyama cho biết: “Chúng tôi sẽ không thể tồn tại trừ khi tiếp tục đầu tư vào nguồn nhân lực hướng tới tương lai”.

Dữ liệu mới nhất chứng thực việc tăng lương nhanh chóng của các công ty trong khu vực. Theo dữ liệu bảng lương do công ty phân tích Nowcast có trụ sở tại Tokyo tổng hợp cho cả công ty lớn và nhỏ, mức lương trả cho các vị trí toàn thời gian đã tăng hơn 3% so với cùng kỳ năm trước ở quận Kochi và Tokushima kể từ tháng 11. Tại Tokyo và Osaka, tỉ lệ này chưa bao giờ tăng trên 3% kể từ khi tài khóa 2023 bắt đầu vào tháng 4 năm ngoái.

Tỉ lệ lời mời làm việc cũng tăng mạnh ở các tỉnh trong khu vực. Ở Miyazaki, con số này là 1,14 vào năm 2023, tăng 0,18 so với 5 năm trước đó. Tỷ lệ thấp nhất ở Kyushu là 0,93 ở quận Fukuoka, bao gồm các khu đô thị lớn của Fukuoka và Kitakyushu.

Theo Viện nghiên cứu Dai-ichi Life, khoảng cách tiền lương giữa thành thị và nông thôn bắt đầu thu hẹp vào khoảng năm 2013. Ông Takuya Hoshino, Nhà kinh tế cấp cao của viện, cho biết: “Xu hướng này có thể sẽ tiếp tục”.

Chính phủ Nhật Bản coi các công ty nhỏ và doanh nghiệp khu vực là hai trụ cột trong việc thúc đẩy tăng lương ở nước này. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 99% số công ty ở Nhật Bản và do đó không thể thiếu để đạt được sự tăng trưởng ổn định.

Bức tranh tiền lương tổng thể của đất nước đã được cải thiện nhờ giảm phát giảm bớt, nhưng việc tăng lương ở các doanh nghiệp nhỏ sẽ không bền vững trừ khi họ tìm được cách chuyển sang các khách hàng lớn hơn, bù đắp được chi phí lao động và vật liệu cao hơn, hoặc trở nên năng suất hơn thông qua số hóa và các phương tiện khác.

Có thể bạn quan tâm:

Nông dân Trung Quốc thất thoát 4 tỉ USD vì vải thiều mất mùa

Nguồn Nikkei Asia