Nhà đầu tư chủ động: Người hùng của giới sinh viên

Từ khi còn là một thiếu niên, Christopher Crawford đã thần tượng Warren Buffett, ông chủ của Berkshire Hathaway, đến nỗi anh như “uống” từng chữ trong những lá thư mà Buffett gửi đến cho cổ đông tập đoàn này.

Nhưng vị anh hùng hiện tại trong lòng Crawford đã khác và người này có thể khiến người ta sợ hơn là yêu. Đó là nhà đầu tư chủ động William Ackman (nhà đầu tư chủ động là những người mua cổ phần trong doanh nghiệp và thúc giục các doanh nghiệp phải thực hiện những thay đổi về tài chính hoặc chiến lược để tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông).

Cơ duyên là vào năm 2012, khi Crawford, lúc đó đã 25 tuổi, mua một chiếc vé đến tham dự hội nghị đầu tư Ira Sohn tại New York. Tại đây, Crawford đã chứng kiến Ackman nói một cách hùng hồn suốt 3 giờ đồng hồ liền, tranh luận về việc Herbalife, một nhà sản xuất thực phẩm bổ sung, đã được định giá quá cao.

Crawford hoàn toàn bị cuốn vào bài phát biểu của Ackman. Anh cho biết anh bắt đầu theo chân các chiến dịch của Ackman, đọc mọi thứ có được về Ackman và thậm chí dùng công cụ Google Alerts để theo dõi sát sao từng động thái, nước bước của nhà đầu tư chủ động này. Sau đó, Crawford đã theo học Trường Kinh doanh Columbia và tại đây anh đã học các khóa dạy về đầu tư và rèn luyện các kỹ năng thuyết phục. Anh hy vọng có thể vào làm cho một quỹ đầu cơ khi anh tốt nghiệp vào năm tới.

“Nhà đầu tư chủ động đã thay đổi quá nhiều về kinh doanh. Dù bạn nghĩ rằng những thay đổi của họ có mang tính xây dựng hay không thì đó là một thực tế không thể phủ nhận”, Crawford nhận xét.

Ông William Ackman, nhà sáng lập kiêm CEO của quỹ Pershing Square - Ảnh: CNBC

Sự trỗi dậy nhanh chóng và mạnh mẽ của các nhà đầu tư chủ động như quỹ đầu cơ Pershing Square Capital Management của Ackman hay Third Point của Daniel Loeb đã làm rung chuyển nhiều doanh nghiệp, buộc họ phải chuyển hướng kế hoạch kinh doanh. Nay các chiến dịch của nhà đầu tư chủ động cũng đang làm thay đổi các trường kinh doanh, thể hiện ở việc làm thay đổi chủ đề thảo luận trong lớp học và thu hút một thế hệ nhà đầu tư tương lai như Crawford, vốn rất hăm hở tạo nên tên tuổi cho riêng mình.

Thậm chí nhiều sinh viên ban đầu muốn ra làm kinh doanh đã thay đổi định hướng nghề nghiệp khi chứng kiến các nhà điều hành doanh nghiệp ngày càng chiều theo yêu cầu của nhà đầu tư chủ động, theo nhận xét của các giáo sư và sinh viên.

Sự hứng thú gia tăng của sinh viên là lý do khiến các giáo sư tại Trường Kinh doanh Harvard, Trường Kinh doanh Columbia và Trường Quản trị Kellogg và các trường khác đưa ra các nghiên cứu tình huống dựa trên các chiến dịch của nhà đầu tư chủ động. Và mặc dù các giáo sư chỉ nhắm đến việc trình bày quan điểm của nhà đầu tư chủ động và ban điều hành doanh nghiệp, nhưng họ cho biết ngày càng nhiều sinh viên giờ có cách suy nghĩ như một nhà đầu tư chủ động.

Vào năm 2006, khi ông Robin Greenwood, Giáo sư Trường Kinh doanh Harvard, lần đầu tiên đưa ra một tình huống nghiên cứu cụ thể về một chiến dịch năm 2005 của các nhà đầu tư chủ động Barry Rosenstein và Carl Icahn tại doanh nghiệp dầu khí Kerr-McGee Corp., cảm nhận chung của lớp học là các nhà đầu tư chủ động đang “quấy rối” doanh nghiệp và họ chỉ muốn nhảy vào để kiếm lợi nhuận ngắn hạn”, ông nói.

Nhưng giờ ông cho biết “một phần lớn sinh viên lại có cách suy nghĩ của nhà đầu tư chủ động” khi họ nhanh chóng chỉ ra những cách thức quản lý sai lầm như phân bổ sai nguồn lực hoặc tài sản chưa được tận dụng đúng. Các lớp học sau đó đã dạy các tình huống cụ thể về ông Icahn và chiến dịch của Southern Asset Management tại hãng máy tính Dell Inc. và chiến dịch của Pershing Square tại chuỗi cửa hàng J.C. Penney.

Khi giá trị tài sản do các nhà đầu tư chủ động quản lý đã tăng lên tới 127,5 tỉ USD, theo hãng nghiên cứu HRF thì các quỹ cũng vậy. Giờ số quỹ là 73, tăng từ mức 52 quỹ vào năm 2007. Điều đó cho thấy sức hấp dẫn của các nhà đầu tư chủ động. Nhiều sinh viên ban đầu muốn theo ngành tài chính truyền thống thì giờ cũng đang cân nhắc theo đuổi con đường của nhà đầu tư chủ động. “Có những sinh viên tại Columbia chỉ có một mục tiêu duy nhất là làm sao vào làm việc ở quỹ Pershing Square”, Robert Jackson, Giáo sư tại các trường kinh doanh và trường luật của Columbia.

Quỹ đầu cơ này nằm trong số những nhà đầu tư chủ động có tiếng tăm khi gần đây đã thắng trong các chiến dịch tại Allergan Inc. và Zoetis Inc. Pershing Square cũng tuyển dụng các sinh viên từ trường Columbia và tài trợ cho một cuộc thi hằng năm mà theo đó, các sinh viên Columbia phải làm một luận văn về đề tài đầu tư chủ động nhằm cải thiện hoạt động tại một công ty đại chúng. Những người chiến thắng trong cuộc thi năm 2015 đã có một buổi ăn tối thân mật với ông Ackman vào tháng 5 vừa qua và thỏa sức đặt câu hỏi cho ông. 

“Có một sự hào hứng đối với nhà đầu tư chủ động và những gì họ làm”, Lance Cannon, vừa tốt nghiệp Trường Quản trị Anderson hồi tháng 6, nhận xét. Chàng trai 33 tuổi này đã tổ chức một buổi chuyến đi dành cho sinh viên hồi tháng 5, đưa họ đến quỹ đầu cơ Red Mountain Capital Partners. Tại đó, các sinh viên đã đặt câu hỏi cho quỹ này về phương hướng sự nghiệp và cách quỹ chọn ra đối tượng mục tiêu nhắm đến ra sao. Anh cho biết một phần các sinh viên bị hấp dẫn bởi cơ hội được tạo sức ảnh hưởng nhiều hơn bằng cách đầu tư trực tiếp vào các công ty.

Họ là một phần của xu hướng lớn hơn khi các sinh viên trẻ xa rời ngành ngân hàng ở Phố Wall và hướng sang những lĩnh vực cho phép họ có mức thu nhập cao hơn và nhiều tự do hơn. Một phần để đáp ứng nhu cầu các sinh viên, ban quản trị các trường kinh doanh cho biết họ cũng đang mời nhiều nhà đầu tư chủ động hơn đến thuyết giảng tại trường.

Columbia đã mời ông Leob trong khi Stanford thì mời David Eihorn của Greenlight Capital Inc. Hồi tháng 1, Sally Blount, hiệu trưởng Trường Kellogg, đã mời Jeff Jubben, Tổng Giám đốc ValueAct Capital LP và là một cựu sinh viên của Kellogg, tham dự một buổi phỏng vấn trước một hội trường đông đúc sinh viên.

Ở phía ngược lại, các nhà phê bình cho rằng nhà đầu tư chủ động chỉ theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn và khiến các doanh nghiệp rời xa các hoạt động đầu tư có ý nghĩa quan trọng cho tương lai. Theo Lynn Stout, Giáo sư về luật kinh doanh và doanh nghiệp tại Trường Luật Cornell, khi đưa các nhà đầu tư chủ động vào phát biểu ở trường cũng như hoan nghênh ý kiến của họ, các trường kinh doanh đang cổ xúy những điều có thể gây hại. “Có nhiều bằng chứng cho thấy các nhà đầu tư chủ động gây hại nhiều hơn có lợi”, bà nói.

Dù thế nào thì nhà đầu tư chủ động vẫn đang là một thực tế trong cuộc sống kinh doanh. Số chiến dịch nhà đầu tư chủ động thực hiện cho đến thời điểm này đã tăng 63% kể từ năm 2009, theo FactSet. Và với lượng vốn khổng lồ được rót vào càng giúp cho các nhà đầu tư này có thể nhắm đến những mục tiêu lớn hơn. 

Harry Kraemer, Giáo sư về chiến lược tại Kellogg, cho rằng các trường kinh doanh phải chuẩn bị cho các nhà điều hành tương lai để họ luôn sáng suốt khi doanh nghiệp bị một nhà đầu tư chủ động gõ cửa. “Không có gì ghê gớm cả. Nhà đầu tư chủ động chỉ là một trong những người mà bạn phải đối phó khi lãnh đạo một doanh nghiệp”, ông nói.

Văn Quốc

Nguồn WSJ