Nghèo đói trên thế giới: Sự sụt giảm đáng khích lệ

Các ước tính chính xác nhất cho tình hình nghèo đóitoàn cầu đến từ Nhóm Nghiên cứu Phát triển của Ngân hàng Thế giới (WB), vừa cậpnhật dữ liệu từ năm 2005 cho những số liệu tuyệt đối về số lượng người sốngtrong cảnh nghèo đói (tránh nhầm lẫn với các biện pháp tương đối thường được sửdụng ở các nước giàu).

Các ước tính mới cho thấy, trong năm 2008, năm đầu tiên củacuộc khủng hoảng tài chính và lương thực, cả số lượng và tỷ lệ người có mức sốngdưới 1,25 USD/ngày (mức được xếp loại nghèo đói theo chuẩn giá cả năm 2005) đãgiảm trên mọi khu vực của thế giới. Đây là lần suy giảm rộng khắp đầu tiên kể từkhi WB bắt đầu tổng hợp số liệu năm 1981.

Các ước tính cho năm 2010 vẫn chưa hoàn chỉnh, song theo WB,chúng cho thấy tình trạng nghèo đói toàn cầu năm đó chỉ bằng 1/2 mức năm 1990. Như vậy, thế giới đã đạt “mục tiêu phát triển thiên niên kỷ "của LHQ là giảm tìnhtrạng đói nghèo trên thế giới xuống còn một nửa từ năm 1990 đến 2015- sớm hơn 5năm. Điều này cho thấy, mặc dù cuộc khủng hoảng kép, tốc độ giảm nghèo dài hạn vẫn được duy trì ở mứctrên 1% trong giai đoạn 2008-2010.

Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng trong quá trình này.Một nửa tỷ lệ suy giảm dài hạn của đói nghèo là nhờ đóng góp của nước này với khoảng660 triệu người thoát khỏi cảnh nghèo đói tính từ năm 1981.

Trung Quốc cũng làđộng lực chính cho sự tiến bộ phi thường của Đông Á, khu vực mà vào đầu nhữngnăm 1980 có tỷ lệ nghèo đói cao nhất trên thế giới, với 77% dân số sống dưới1,25 USD/ngày. Trong năm 2008, tỷ lệ này chỉ còn là 14%. Nếu không nhờ Trung Quốc,con số có thể kém ấn tượng rất nhiều. Trong số khoảng 1,3 tỷ người sốngdưới mức 1,25 USD/ngày trong năm 2008 thì có tới 1,1 tỷ người sống bên ngoàiTrung Quốc.

Tất cả đều là những tin tức đáng mừng, phản ánh thành côngdài hạn của Trung Quốc, tác động của các chương trình xã hội ở Mỹ Latinh vàtăng trưởng kinh tế gần đây ở châu Phi. Nó cũng là một kết quả của việc mở rộngtài khóa có chu kỳ tại nhiều nước đang phát triển, đặc biệt là Trung Quốc, trongnỗ lực thích ứng với cuộc khủng hoảng năm 2007-2008.

Nhiều nhà kinh tế (bao gồmcả một số chuyên gia tại Ngân hàng Thế giới) đã hoài nghi về các chương trìnhnày, lo sợ chúng sẽ thúc đẩy lạm phát, trở nên không hiệu quả và hạn chế về mặt thời gian.Trong thực tế, những chương trình này đã giúp làm cho các nước nghèo và trung bình tăngkhả năng thích ứng đối với thay đổi.

Ước tính của Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO) rằng số ngườinghèo đói đã tăng từ 875 triệu trong năm 2005 lên 1 tỷ người năm 2009 đã đượcchứng minh là không chính xác và dần bị rơi vào quên lãng.

Chuyên gia DerekHeadey của Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực quốc tế đã chỉ ra rằng mặc dùgiá lương thực thế giới tăng vọt, người dân tại các nước nghèo và trung bình vẫnđánh giá so với năm 2006, tình hình giá lương thực vẫn dễ thở hơn trong năm2008.

Hầu hết những tiến bộ trong cuộc chiến này đều được tập trung vào những ngườinghèo nhất, với thu nhập thấp hơn hơn 1,25/ngày. Sốliệu từ WB cho thấy số lượng người có mức thu nhập trung bình từ 1,25-2 USD/ngàychỉ giảm rất ít, từ 2,59 tỷ người năm 1981 xuống 2,44 tỷ trong năm 2008 (mặc dùmức giảm này, nếu so với đỉnh 2,92 tỷ người của năm 1999, sẽ ấn tượng hơn). Theoông Ravallion, giám đốc Nhóm Nghiên cứu Phát triển của WB, những chính sách giảmnghèo dường như có tác dụng mạnh nhất tới nhóm người cực nghèo.

Năm 1981, có 645 triệungười có thu nhập từ 1,25-2 USD/ngày. Đến năm 2008 con số này đã gần như tăng gấpđôi lên 1,16 tỷ người.

Ngay cả khi nhóm nghèo trung bình này có chiều hướngtăng lên, thì đó là do một lượng không nhỏ những người từ nhóm cực nghèo chuyểnlên, phần còn lại là do gia tăng dân số. Nhóm những người cực nghèo dường nhưđã thoát khỏi điều tồi tệ nhất của suy thoái sau năm 2007. Nhưng vẫn còn rấtnhiều điều phải làm cho nhóm còn lại, nhóm người có thu nhập từ 1,25-2 USD/ngày.