Nga: Ngân hàng cạn vốn, dịch vụ ATM cho vay nặng lãi nở rộ

Dừng lại trước máy rút tiền màu cam đặt tại nhà ga Kursky ở thủ đô Matxcơva, nhưng thay vì quẹt thẻ ngân hàng như thông thường, Sergei Amirkhanov quẹt hộ chiếu, ảnh cá nhân và nhập số điện thoại vào máy. Vài phút sau, anh nhận được tin nhắn vào điện thoại với nội dung cho phép rút số tiền mà anh cần.

Loại máy ATM kỳ lạ này bắt đầu xuất hiện nhiều ở các nhà ga và trung tâm mua sắm ở Matxcơva vào năm ngoái. Bề ngoài trông chúng giống một máy rút tiền ATM thông thường, nhưng lại được thiết kế để chấp nhận các đề nghị vay tiền và cho phép rút ngay tại cây.

Đây là sản phẩm của Oleg Boyko, một tỷ phú người Nga đã thu lời lớn từ kinh doanh máy đánh bạc. Năm 2009, khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ban hành lệnh cấm đánh bạc, Boyko chuyển hoạt động kinh doanh này ra nước ngoài, tuy nhiên, ông tiếp tục kiểm soát các công ty tài chính và nhiều công ty khác ở Nga. Một trong những khoản đầu tư của tỷ phú này là vào 4finance Holding và các chi nhánh, hay SMS Finance.

Hiện ông sở hữu khoảng 20 máy rút tiền ATM cho vay ở Matxcơva. Các máy ATM này cho phép khách hàng vay tối đa 15.000 rúp (hay 241 USD) và phải hoàn trả trong vòng 20 ngày. Lãi suất cho vay là 2%/ngày, hay nói cách khác 730%/năm. Bất chấp lãi suất cắt cổ này, người Nga vẫn chấp nhận vay khi cần.

Amirkhanov, 37 tuổi, rút khoản vay 3.000 rúp (48 USD) sau khi mất việc tại một công trình xây dựng hồi tháng 2. Anh cần tiền để duy trì cuộc sống của gia đình trong thời gian tìm việc mới bởi ngân hàng không cho anh vay tiền. “Tôi có thẻ ngân hàng, nhưng số dư tài khoản hiện là con số 0. Tôi đang rất khó khăn”, anh nói. Anh sẽ phải hoàn trả số tiền vay tại ATM trong vòng 15 ngày trong đó gồm cả gốc và số lãi lên đến 900 rúp.

Cuộc khủng hoảng ở Ukraine ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế Nga, khiến nhiều dự án xây dựng bị treo, trong khi đó, làn sóng tị nạn của người Ukraine cũng khiến thị trường việc làm ở Nga thêm căng thẳng.

Với nhiều người Nga, vay tiền qua ATM là cách duy nhất để có tiền mặt trang trải khi cần. Sau khi rúp mất giá mạnh cuối năm ngoái, nhiều ngân hàng tại Nga không còn khả năng tìm kiếm các nguồn vốn ngoại, nguồn tiền mặt hạn hẹp buộc họ phải thắt chặt cho vay để tránh nợ xấu. Nhờ đó, một thị phần không nhỏ của ngân hàng được nhượng lại cho trùm tài phiệt với các khoản cho vay nặng lãi.

Khi khoản vay đáo hạn, khách hàng có thể thanh toán tại một ngân hàng địa phương, một quầy điện tử, trả tiền trực tuyến hoặc thông qua các hệ thống thanh toán online như Qiwi hay Yandex.Money. Với những người cố tình lờ đi, hãng sẽ gửi email, tin nhắn và gọi điện thông báo. Khoảng 10% người vay đã vỡ nợ, nhưng công ty cũng đã thu về được 55% số nợ quá hạn.

Nguồn DVO/Bloomberg