Nga, Mỹ đồng loạt rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung

Nga đã rút khỏi một hiệp ước giải trừ hạt nhân mang tính bước ngoặt bắt đầu từ năm 1987. Tổng thống Nga - Vladimir Putin cũng để ngỏ cho cuộc đàm phán mới, một ngày sau khi Donald Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi thỏa thuận sau khi cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước này trong nhiều năm vi phạm.

Ông Putin tiết lộ kế hoạch đình chỉ thỏa thuận được ký bởi 2 nhà lãnh đạo Ronald Reagan-Mikhail Gorbachev trong cuộc họp với Ngoại trưởng Sergei Lavrov và Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu ngày 1.2, Bloomberg trích dẫn nguồn tin từ Điện Kremlin cho hay.

Theo ông Kremlin, Nga sẵn sàng đàm phán thêm và hứa sẽ trả lời một tấm gương của người Hồi giáo đối với Trump, ông Putin nói. Putin cho biết nước này cũng đang đình chỉ công tác đối với một tên lửa dựa trên mặt đất siêu âm tầm trung. Trung Quốc kêu gọi cả hai quốc gia giải quyết sự khác biệt của họ thông qua các cuộc đàm phán.

Vào ngày 1.2, ông Trump cho biết rằng Mỹ đã đình chỉ các nghĩa vụ của mình theo Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) trong vòng 6 tháng tới, "trừ khi Nga trở lại tuân thủ bằng cách phá hủy tất cả các tên lửa, bệ phóng và thiết bị liên quan”.

Việc đình chỉ thể hiện một điểm nóng khác trong quan hệ Nga-Mỹ và một sự chối từ khác của ông Trump đối với các thỏa thuận quốc tế, bên cạnh thỏa thuận hạt nhân với Iran cho đến hiệp định thay đổi khí hậu quốc tế. Hành động vào ngày 31.1 đã được đưa ra sau khi ông Trump đặt ra thời hạn 60 ngày hai tháng trước để Nga tiêu diệt tất cả các tên lửa hành trình phóng từ mặt đất của nó, được gọi là 9M729.

Ông Trump nói trong một tuyên bố rằng: “Mỹ đã hoàn toàn tuân thủ Hiệp ước INF trong hơn 30 năm, nhưng chúng tôi sẽ không bị hạn chế bởi các điều khoản của nó trong khi Nga tuyên bố không đúng về hành động của họ. Chúng tôi không thể là quốc gia duy nhất trên thế giới bị ràng buộc đơn phương bởi hiệp ước này, hoặc bất kỳ nước nào khác”.

Nga đã phủ nhận việc vi phạm INF, cáo buộc Mỹ vi phạm các điều khoản và cảnh báo rằng việc rút khỏi hiệp định thời Chiến tranh Lạnh được ký kết bởi Liên Xô sẽ kích hoạt một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Ông Putin nói rằng đất nước của ông không nên và sẽ không bị lôi kéo vào cuộc chạy đua vũ trang tốn kém, và bỏ ngỏ cho các cuộc đàm phán.

Dù vậy, Mỹ hiện cũng không có kế hoạch triển khai tên lửa mới tới châu Âu khi việc rút khỏi INF có hiệu lực vào tháng 8, Bloomberg trích dẫn nguồn tin giấu tên cho hay.

Trung Quốc phản đối việc Mỹ rút khỏi hiệp ước với Nga và kêu gọi hai nước giải quyết sự khác biệt thông qua đối thoại mang tính xây dựng. Hiệp ước này là một hiệp ước song phương quan trọng về kiểm soát và giải giáp vũ khí, và đã góp phần giảm căng thẳng giữa các cường quốc, tăng cường hòa bình quốc tế và khu vực, ông Geng Shuang, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao, cho biết trong một tuyên bố hôm 2.2. Mỹ lập luận rằng Nga đã hủy hoại hiệp ước INF trong nhiều năm bằng cách triển khai các tên lửa phóng từ mặt đất mà nằm trong phạm vi bị cấm là 500 - 5.500 km.