Nga có "liều lĩnh" áp đặt kiểm soát dòng vốn?

Kiêm soát vốn chỉ nên là lựa chọn cuối cùng trong chính sách tiền tệ của Nga nhằm ngăn chặn dòng vốn tháo chạy - Ảnh: The Economist

Kiểm soát vốn ở Nga - Những chặng đường 8 năm

Nga từng áp dụng biện pháp kiểm soát dòng vốn vào năm 1998.Khi đó, mục tiêu của Moscow là phá giá đồng Rúp (Ruble - RUB) và tuyên bố vỡ nợ.Phải mất 8 năm sau đó, chế độ kiểm soát vốn mới được Nga thay thế bằng chế độ tựdo hóa dòng vốn vào năm 2006. Và tình cờ, đúng 8 năm sau đó, những tin đồn về đợtkiểm soát vốn mới lại được dấy lên.

Trả lời hãng tin Bloomberg ngày 30/9, hai quan chức giấu têncủa Ngân hàng Trung ương Nga cho biết nước này đang tính đến việc áp dụng cácbiện pháp kiểm soát vốn, để ngăn luồng tiền tháo chạy khỏi Nga do căng thẳngchính trị và các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga.

100 tỷ USD tháo chạy khỏi Nga

Nga không sai khi lo lắng về hiện tượng dòng vốn tháo chạy.Chỉ tính riêng trong nửa đầu năm 2014, đã có 74 tỷ USD rời khỏi Nga. Theo NeilShearing – chuyên gia kinh tế trưởng khu vực thị trường mới nổi tại CapitalEconomics, con số này được dự báo sẽ lên đến 100 tỷ USD trong cả năm nay, tươngđương 4,5% GDP của nền kinh tế Nga.

Kiểm soát dòng vốn là thứ “vũ khí” vô cùng mạnh mẽ. Trên thịtrường tài chính Nga, những tác động lớn đã đến ngay lập tức khi việc kiểm soátdòng vốn mới chỉ dừng lại ở những tin đồn. Cụ thể, đồng Rúp Nga đã liên tục “pháđáy” trong suốt hai ngày qua, xuống giao dịch ở 44 RUB đổi 1 USD vào ngày 1/10.

Tuy nhiên, cái giá phải đánh đổi cho một biện pháp ngăn rútvốn hiệu quả cũng không hề rẻ. Nếu biện pháp trên được thi hành, đồng Rúp sẽ tiếptục giảm giá, nhà đầu tư sẽ yêu cầu mức lợi suất cao hơn đối với các công cụ nợchủ yếu được phát hành bằng đồng Rúp của Nga. Điều này sẽ xóa bỏ toàn bộ nỗ lựccủa Chính phủ Nga cũng như Ngân hàng Trung ương trong việc củng cố sức mua củađồng Rúp – đồng nội tệ của Nga và cũng là đồng tiền thanh toán của nhiều đốitác thương mại khác. Trên hết, tác động lớn nhất khó có thể lường trước xuấtphát từ tâm lý – Chính quyền Moscow đã điều hành chính sách hoàn toàn đi ngượclại với mong muốn của mọi nhà đầu tư.

Phương sách cuối cùng

Vì vậy, không ít chuyên gia cho rằng, kiểm soát vốn chỉ nênlà biện pháp cuối cùng của Nga. Thay vào đó, Ngân hàng Trung ương nước này cóthể áp dụng các biện pháp khác nhưng vẫn đạt được mục đích “giữ tiền ở lại”. Mộttrong số đó là nâng lãi suất điều hành – biện pháp thường được khuyến nghị nhiềunhất dành cho Nga trong thời điểm hiện tại.

Một tuần trước khi xuất hiện tin đồn, Thống đốc Ngân hàngTrung ương Nga – bà Elvira Nabiullina từng khẳng định, kiểm soát dòng vốn là biệnpháp “không có ý nghĩa gì” vào lúc này. Thay vào đó, bà Nabiullina cho biết sẽhướng đến ổn định thị trường tài chính, sử dụng nhiều công cụ - bao gồm cả cáccông cụ “phi chuẩn” để hỗ trợ nền kinh tế.

Theo dự báo mới nhất mới phát hành hôm qua 1/10 của Quỹ Tiềntệ Quốc tế (IMF), kinh tế Nga được dự báo sẽ chỉ tăng trưởng 0,5% trong năm2015 – giảm một nửa so với bản dự báo trước đó. Trong năm nay, tăng trưởng GDPcủa Nga sẽ chỉ đạt khoảng 0,2%.

Dự báo lạm phát của Nga cũng được điều chỉnh tăng do các biệnpháp cấm nhập khẩu thực phẩm vào Nga có thể đẩy nền kinh tế rơi vào tình trạngkhan hiếm nguồn cung.

Tình trạng tài chính công cũng diễn biến căng thẳng khi thungân sách của Moscow sẽ liên tục giảm trong 3 năm tới.

Vỡ mộng "trung tâm tài chính toàn cầu"

Nếu như bản thân người Nga có thể không mấy lo lắng nếu nướcnày thi hành kiểm soát vốn do những kinh nghiệm đã có trong quá khứ, thì giớiquan sát đang lo ngại liệu Nga có đi vào “vết xe đổ” của Venezuela – nước cũngtừng áp dụng biện pháp trên nhưng vẫn thất bại trong việc ngăn nền kinh tế sụpđổ.

Dù cho hơn 140 triệu người dân Nga có không quan tâm vềviệc chuyển tiền ra nước ngoài của mình và dù cho kiểm soát dòng vốn chỉ được áp dụng tạm thời thì vẫn có ít nhất một người phải thấtvọng vì ước mơ biến Moscow trở thành trung tâm tài chính toàn cầu có nguy cơkhông thể thành hiện thực. Người đó không ai khác chính là Tổng thống VladimirPutin.

Nguồn GAFIN/Theo DVO