Nền lương thực toàn cầu: Khó khăn dồn dập

Hiện tượng thời tiết El Niño năm nay dự kiến tác động thêm lên giá lương thực toàn cầu do lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ và việc Nga rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, dẫn đến khả năng lạm phát ở các thị trường mới nổi.

Bắt đầu từ tháng 9, sự biến động nhiệt độ ở Thái Bình Dương được gọi là El Niño được dự báo sẽ mang lại nhiều tháng nắng nóng cực độ cho các khu vực Nam Á và Trung Mỹ, cũng như lượng mưa lớn trên dãy Andes. 

Hiện tượng này thường làm gián đoạn chu kỳ cây trồng và có khả năng ảnh hưởng đến sản lượng và giá lương thực toàn cầu, đặc biệt là sau khi Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati và Nga tấn công các kho ngũ cốc của Ukraine.

Kết hợp lại, 3 cú sốc có thể làm tăng dự báo lạm phát hộ gia đình ở các nước nghèo hơn, nơi lương thực thường chiếm khoảng 30% chi tiêu thông thường cho hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, gấp đôi con số ở các nền kinh tế phát triển.

Trong bối cảnh đó các Ngân hàng Trung ương ở các thị trường mới nổi đang ngày càng áp lực trong việc giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn, gây ra sự biến động trên thị trường vốn cổ phần và trái phiếu chính phủ địa phương, vốn được cắt giảm lãi suất vào cuối năm nay.

Tuy nhiên, bà Zanna Aleksahhina, nhà phân tích ngũ cốc tại tập đoàn nghiên cứu hàng hóa Mintec cho biết, các nhà đầu tư vẫn chưa đánh giá được thời tiết khắc nghiệt sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thị trường hàng hóa và tài chính.

“Chúng tôi đang xem dự báo thời tiết từ 2-6 tuần tới một cách điên cuồng, điều này rất quan trọng”, bà nói.

Những động thái của Ấn Độ và Nga đã bắt đầu ảnh hưởng đến giá lương thực toàn cầu. Chỉ số giá thực phẩm FAO của Liên Hiệp Quốc đã giảm 26% từ tháng 3/2022 đến tháng 6, nhưng đã tăng 1,3% trong tháng 7 do giá dầu thực vật tăng 12,1%. Giá lúa mì quốc tế tăng 1,6%, tháng tăng đầu tiên kể từ tháng 12, trong khi Chỉ số giá gạo toàn cầu của FAO tăng 2,8% lên mức cao nhất kể từ tháng 9/2011.

Bà Diana Iovanel, nhà kinh tế thị trường tại Capital Economics, cho biết: "Đối mặt với hiện tượng El Niño mạnh mẽ, các Ngân hàng Trung ương tại các thị trường mới nổi sẽ cần duy trì lãi suất chính sách cao hơn trong thời gian dài hơn để chống lại tình trạng lạm phát dai dẳng”. Bà nói thêm, điều đó sẽ làm tăng chi phí đi vay của chính phủ.

Ông Ehiwario Efeyini, nhà phân tích chiến lược thị trường cấp cao tại BofA cho biết, nhu cầu về phân bón, thuốc trừ sâu và hạt giống biến đổi gen sẽ cao hơn. Ông nói thêm: “Các cổ phiếu trong chuỗi cung ứng kinh doanh nông nghiệp, bao gồm máy móc, hóa chất và chế biến, cũng sẽ được hưởng lợi”.

Tuy nhiên, tác động lên lạm phát toàn cầu từ “một đợt El Niño lớn có thể lan rộng ra ngoài lĩnh vực lương thực”, theo JPMorgan. Phân tích của ngân hàng cho thấy các sự kiện El Niño thường xảy ra 2 lần trong một thập kỷ  có tương quan với sự tăng giá cao su, gỗ và kẽm toàn cầu.

Tại Úc, El Niño có xu hướng mang lại lượng mưa lớn cho vùng Pilbara phía Tây, nơi có trữ lượng quặng sắt khổng lồ. Úc chiếm khoảng 60% thị trường quặng sắt đường biển, nghĩa là giá sẽ cao hơn trong trường hợp gián đoạn do thời tiết gây ra.

Các thị trường phát triển khó có thể thoát khỏi nguy cơ bị đánh thuế. Các khu vực ở Trung Mỹ nơi El Niño được dự đoán sẽ mang đến nhiệt độ cực cao đang phải đối mặt với hạn hán nghiêm trọng đến mức chính quyền Kênh đào Panama, nơi có hệ thống âu thuyền và hồ chứa phụ thuộc vào nguồn nước ngọt sẵn có đã buộc phải cắt giảm số lượng nước ngọt hằng ngày. 

Nhu cầu về khí tự nhiên hóa lỏng được vận chuyển trên các tàu chở dầu đang chờ ở 2 bên tuyến đường thương mại chắc chắn sẽ tăng lên nếu El Niño gây ra mùa đông lạnh hơn ở châu Âu như trước đây.

Có thể bạn quan tâm: 

Ly cà phê sáng của bạn bền vững tới đâu?